Pha ngớ ngẩn thế kỷ
Ngày 22 tháng 6 năm 1974, ở thời điểm chỉ còn 5 phút nữa là trận đấu ở lượt đấu cuối cùng vòng bảng VCK World Cup 1974 giữa Brazil và Zaire kết thúc, Brazil được hưởng một quả đá phạt trực tiếp cách khung thành đối phương khoảng 25 mét. Các cầu thủ Brazil đặt bóng, chờ còi của trọng tàu để thực hiện quả đá phạt. Đột nhiên, Mwepu Ilunga – hậu vệ của Zaire bước lên từ hàng rào, lấy đà sút mạnh quả bóng về phía cầu môn Brazil. Trọng tài, các cầu thủ Brazil, khán giả trên sân đều ngạc nhiên cực độ. Trọng tài rút thẻ vàng phạt Mwepu Ilunga và cho Brazil thực hiện lại pha đá phạt.
Cả thế giới cười vào mặt Mwepu Ilunga, cả thế cười vào mặt bóng đá châu Phi, như thể một bọn mọi rợ. Và đến tận bây giờ, nhiều người vẫn còn cười khi xem lại pha bóng ấy. Không chỉ vì các cầu thủ đến từ châu Phi toàn thua cả 3 trận ở VCK năm ấy, mà còn vì họ “đói văn minh” đến mức còn không hiểu được cả những điều luật cơ bản của bóng đá.
Ngoại trừ việc tất cả những ai cười cợt đã sai suốt hơn 40 năm trời.
Zaire không phải là một đội bóng tệ, họ là đội bóng đầu tiên ở khu vực cận sa mạc Sahara, cũng như đội bóng đầu tiên sử dụng 100% cầu thủ da đen đăng quang giải CAN năm 1974, qua đó giành vé tham dự VCK World Cup. Nhưng điều quan trọng hơn là tất cả các cầu thủ đều biết rõ luật, đều là những cầu thủ chuyên nghiệp, và Mwepu biết chính xác anh làm gì khi đá quả bóng văng đi.
Mwepu Ilunga gửi lời chửi thề đến đến một trong những người kẻ độc tài quyền lực nhất, và cũng ác ôn nhất thế giới ở thế kỷ 20.
Lịch sử đẫm máu
Lịch sử của đất nước Congo (mang tên Zaire từ năm 1971 đến 1979) là một cơn ác mộng. Năm 1884, lãnh đạo của các siêu cường châu Âu nhóm họp tại Berlin. Tại đây, với tấm bản đồ trải trên bàn, họ phân chia “chiến lợi phẩm” mang tên Phi châu. Vua nước Bỉ Leopold nhanh chóng chiếm lấy lãnh thổ to nhất ở Trung Phi và đặt tên nó là Congo Free State. Người dân Congo bị bóc lột đến tận xương tủy dưới sự cai trị của vị vua này (trong 23 năm Leopold trị vì, dân số quốc gia này giảm đi một nửa), và không khá hơn là bao dưới sự cai trị trực tiếp của chính phủ Bỉ từ năm 1908 đến 1960.
Hi vọng đến với người dân Congo với cái tên Patrice Lumumba, thủ tướng được dân bầu lên đầu tiên ở quốc gia này, sau sự rút đi của người Bỉ vào tháng Giêng năm đó.
Lumumba là một lãnh đạo vì dân, trong bài phát biểu trên cương vị thủ tướng, trước toàn bộ các đại biểu của Bỉ và Liên hợp quốc, cũng như giới truyền thông phương Tây, ông đã lên án thẳng thừng Bỉ và các cường quốc thuộc địa của châu Âu phải chịu trách nhiệm về sự bất công, áp bức, bóc lột mà toàn bộ châu Phi phải chịu trong những thập kỷ rên xiết dưới ách thực dân.
Lumumba chọn cho dân tộc mình con đường xã hội chủ nghĩa, ngay ở thời kỳ đỉnh điểm của chiến tranh lạnh. Và như thế, ông trở thành cái gai của chính quyền Eisenhower, trở thành mục tiêu của CIA.
Bên cạnh yếu tố chính trị, sự quan tâm của Mỹ ở Congo còn là mỏ uranium trữ lượng cao. Lượng uranium để chế tạo hai quả bom nguyên tử ném xuống Hiroshima và Nagasaki được khai thác trực tiếp từ miền Nam Congo. Cuối năm 1961, tuyệt vọng trong việc ăn chia nguồn tài nguyên này, một lực lượng quân đội Mỹ, cùng lính NATO và Bỉ dùng một số máy bay trực thăng thực hiện đảo chính và bắt giữ Lumumbu, giao lại cho tương quân đội Mobutu, người sau đó đã thực hiện lệnh tử hình ông và lên ngôi. Và câu chuyện về bóng đá bắt đầu.
Tham vọng bóng đá của nhà độc tài
Tương Mobutu chính thức nhậm chức tổng thống Congo vào năm 1965, và rất nhanh chóng thủ tiêu mọi nhân vật cao cấp bất đồng chính kiến với mình, cũng như từng có cảm tình với Lumumbu. Năm 1970, Mobutu chính thức củng cố quyền lực tuyệt đối của mình bằng chiến thắng tuyệt đối trong cuộc bầu cử năm ấy, đồng thời đổi tên quốc gia thành Zaire, và đổi tên mình thành “Mobutu Sesse Koko Ngbendu Wa Za Banga”, có nghĩa là “Chiến binh mạnh mẽ nhất vì sự quyết tâm và kiên định để giành chiến thắng, sẽ đi từ cuộc chinh phạt này đến cuộc chinh phạt khác, trải hào quang trên con đường đi qua”.
Chính quyền Zaire dưới thời Mobutu được đánh giá là chính quyền độc tài, bất lương và tàn bạo nhất thế giới nửa sau thế kỷ 20, với quan hệ gần gũi, thân thiết và nhuốm màu quyền lực với các đời tổng thống Mỹ, từ Carter, Reagan cho đến Bush cha.
Và Mobutu là một fan cuồng nhiệt của thể thao, đặc biệt là boxing và bóng đá. Zaire đã đăng cai một giải bóng đá lớn để chào mừng sự đăng quang của Mobutu vào năm 1965, và trong lúc quốc gia rơi vào khủng hoảng vì nạn đói và sự chống đối của các thành phần đối lập, bóng đá vẫn ngốn một ngân sách khổng lồ để đoạt cúp vàng CAN năm 1968.
Năm 1974, Zaire một lần nữa vô địch châu Phi, trong tình trạng quốc gia này rơi vào tình trạng nghèo đói đến mức báo động, trừ những người thân cận của Mobutu.
Các cầu thủ Zaire tất nhiên được hưởng những đãi ngộ trên đỉnh xã hội, Mobutu đặt biệt hiệu cho ĐTQG là “The Leopard” (lấy hình ảnh chiếc mũ da báo gắn liền với hình ảnh của nhà độc tài này). Với chiến thắng đoạt về từ Cairo, các cầu thủ chìm ngập trong phần thưởng.
“Ông ấy như một người cha với chúng tôi. Ông ta chào đón chúng tôi tại nhà ông và tặng mỗi người một chiếc xe hơi và một căn nhà”, Mwepu phát biểu trong một cuộc phỏng vấn với đài BBC năm 2002.
Trận đấu đời người
Mobutu tự thấy sự góp mặt ở giải bóng đá lớn nhất hành tinh tại Tây Đức năm 1974 là sự tuyên truyền tuyệt vời cho chế độ của mình. Vẫn đủ tỉnh táo để biết rằng cơ hội chiến thắng của Zaire ở giải đấu này là rất nhỏ, Mobutu chỉ yêu cầu các cầu thủ đừng làm mình bẽ mặt với màn trình diễn của họ.
Kết quả thua 0-2 ở trận ra quân được các nhà chuyên môn đánh giá khá tích cực, đội Scotland chỉ thắng do cú vô lê xuất thần của Peter Lorimer và cú đánh đầu hiểm hóc của Joe Jordan, trong khi Zaire chơi phòng thủ cực tốt, và thậm chí còn có được một vài cơ hội nguy hiểm. Dưới mắt phương Tây, Zaire là một đội bóng “chơi được”. Nhưng Mobutu không nghĩ thế, nhà độc tài muốn hơn thế.
Nhưng trận thứ hai gặp Nam Tư là một thảm họa. Tỷ số thua 0-9 ghi một kỷ lục mới của VCK World Cup, và vẫn đứng vững đến tận bây giờ. Điều này khiến Mobutu thất vọng và cảm thấy nhục nhã ghê gớm, và cơn giận của ông được trút xuống nhà cầm quân gốc Nam Tư – Zoran Vidinic.
Máu độc tài của Mobutu trỗi dậy. “Ông ta gửi đội cận vệ của mình đến khách sạn. Họ đóng tất cả các cửa ra vào, cách ly với các nhà báo và truyền đạt mệnh lệnh của ông: nếu thua đến 0-4 trong trận cuối, tất cả các cầu thủ sẽ không được phép đặt chân về quê hương”, Mwepu kể lại.
Viễn cảnh phải lưu vong, trong khi gia đình ở quê hương sẽ phải chịu sự tra tấn khủng khiếp – đặc sản dưới thời Mobutu cai trị đã khiến các cầu thủ Zaire rúng động. Và sự run sợ như tiếp thêm sức mạnh cho các cầu thủ. Họ trình diễn một màn phòng thủ vĩ đại nhất mọi thời đại. Mỗi đợt lên bóng của các cầu thủ Bazil đều được đáp trả bằng những pha xoạc bóng xuất thần, thủ môn Kazadi liên tiếp có những pha cứu thua ngoạn mục. Nhà đương kim vô địch thế giới Brazil chỉ có được 1 bàn thắng ở hiệp đấu đầu tiên. Hiệp 2, tỷ số được nâng lên 3-0 khi đồng hồ trên sân chỉ sang phút thứ 83.
Những phút sinh tử của các cầu thủ Zaire bắt đầu. Họ đá bằng tâm thế giành giật mạng sống của người thân khỏi lưỡi hái tử thần. Trận đấu còn 5 phút, từ khoảng cách 25 mét, Jairzinho và Rivelino thì thầm về việc ai sẽ thực hiện quả phạt. Và Mwepu bước lên phía trước…
“Tôi cố tình làm như thế. Tôi biết rõ luật bóng đá. Tôi không thể tiếp tục chơi để có thể nhận chấn thương, khi mà kẻ độc tài ngồi trên khán đài và kiểm soát mạng sống người thân chúng tôi trong tay. Tôi không thể tiếp tục thi đấu như thế. Tôi làm thế vì thà nhận thẻ đỏ, còn hơn tiếp tục chơi bóng. Tôi nắm luật rất rõ. Trọng tài đã khá nhẹ tay khi chỉ phạt thẻ vàng. Tôi không bao giờ hối tiếc về việc đã làm”, Mwepu giải thích về hành động của mình với BBC.
Trong giây phút đấy, chàng trai trẻ Mwepu chỉ nghĩ được rằng hành động của mình sẽ là “ngón tay thối” chĩa thẳng vào mặt Mobutu.
Zaire bảo vệ thành công mành lưới trước quả đá phạt của Brazil, cũng như suốt những phút còn lại của trận đấu. Họ được trở về quê hương.
Bóng đá chấm dứt với Zaire. Họ không có cơ hội vô địch châu Phi, hay cập bến VCK World Cup một lần nào nữa. Mobutu vẫn tiếp tục sự cai trị hà khắc và độc tài của mình lên người dân nghèo đói đến cùng cực. Zaire, nay là Cộng hòa Dân chủ Congo chưa bao giờ hồi phục từ ách thống trị của Mobutu và vẫn là một trong những quốc gia kém phát triển nhất thế giới. Xếp hạng chót thế giới về GDP bình quân đầu người, xếp thứ 3 từ dưới lên về bình quân tuổi thọ, với 1 triệu người có HIV/AIDS trên dân số 75 triệu người.
Pha bóng để đời của Mwepu
Danh hài Rowan Atkinson, người rất thành công với vai diễn Mr. Bean đã từng nói: “Về cơ bản, mỗi vở diễn hài hước đều chọn cho mình một nạn nhân. Đấy là lý do tôi luôn chọn mình là nạn nhân trong các vở diễn”. Tháng trước, Mwepu qua đời ở tuổi 65, nhưng “vở diễn” của ông còn mãi. Ông không cần phải ghi hàng nghìn bàn thắng, hay đoạt cúp vàng thế giới để ghi dấu ấn vào lịch sử. Đôi khi tất cả những gì cần làm chỉ là sút thẳng vào quả bóng trước sự hoang mang của Roberto Rivelino.
Nhưng với “vở diễn” của mình, nạn nhân không là cái người ta vẫn nghĩ, là bản thân ông, mà là cả một dân tộc đã hàng thế kỷ rên xiết dưới đói nghèo, cơ cực.
KIM THIỀN
Giải Vô địch Cầu lông Đồng đội Quốc gia năm 2024, cầu lông Cup Li Ning lần thứ VIII, Nguyễn Tiến Minh, Lê Đức Phát, Nguyễn Thùy Linh, Nguyễn Hải Đăng, Vũ Thị Anh Thư, Trần Thị Phương Thúy.
Trong bối cảnh các giải chạy bộ đang nở rộ, TP.HCM có động thái tiên phong khi đề xuất thu phí sử dụng vỉa hè, lòng đường của ban tổ chức các giải chạy bộ…
Trận chung kết giải Cadre 71/2 Serie A mở rộng toàn quốc tranh Cup CLB Bà Chiểu 3 diễn ra chiều ngày 15/5 tại CLB Bà Chiểu 3 là màn so tài giữa cơ thủ Nguyễn Cao Nhân Minh Quân và Nguyễn Mạnh Phước.
Đấu tập sparring tới 250 hiệp, bơi 5 tiếng/ngày..., chi tiết kế hoạch Usyk tập luyện chuẩn bị trận thống nhất đai kinh điển với Tyson Fury vừa được hé lộ.
Trực tiếp Giải vô địch Cầu lông đồng đội quốc gia năm 2024 tranh cúp LI-NING lần thứ VIII hôm nay 15/05. Link xem trực tuyến Giải vô địch Cầu lông đồng đội quốc gia năm 2024 tranh cúp LI-NING lần thứ VIII.
Chuyên gia của tờ Marca đưa ra dự đoán kết quả các trận đấu vòng 36 La Liga, bao gồm cuộc đối đầu Almeria vs Barcelona.
Phong độ cao của cặp bài trùng Vi Thị Như Quỳnh và Hoàng Thị Kiều Trinh giúp BTL Thông Tin tiếp tục có được chiến thắng trước LP Bank Ninh Bình.
Lần đầu tiếp xúc với truyền thông trong gần 1 năm để nói về ước mơ đặt chân đến NBA, Bronny đã có chia sẻ khá bất ngờ về khả năng thi đấu cùng bố là LeBron James.
Ho Chi Minh City Night Run Eximbank 2024 đêm 18/5/2024 tới thu hút khoảng 5000 người tham dự, trong đó quy tụ đông đảo những VĐV chạy đường bằng tốt nhất của Việt Nam hiện nay.
Tyson Fury và Oleksandr Usyk đều được đảm bảo một số tiền khổng lồ, tương xứng với tầm vóc của cuộc đối đầu mà họ đang chuẩn bị cho ngày 19/5 này.
Giải Vô địch Cầu lông Đồng đội Quốc gia năm 2024, cầu lông Cup Li Ning lần thứ VIII, Nguyễn Tiến Minh, Lê Đức Phát, Nguyễn Thùy Linh, Nguyễn Hải Đăng, Vũ Thị Anh Thư, Trần Thị Phương Thúy.
Nikola Jokic và tập thể Denver Nuggets đã giành 3 chiến thắng liên tiếp trước Minnesota Timberwolves, tiến thêm một bước đến loạt trận chung kết miền Tây.
Đương kim vô địch cờ tiêu chuẩn quốc gia Bành Gia Huy vừa ra quân thắng lợi ở giải Cờ vua Đại kiện tướng - Kiện tướng quốc tế tổ chức tại Quảng Ninh.
Lịch thi đấu, trực tiếp Giải vô địch Cầu lông đồng đội quốc gia năm 2024 tranh cúp LI-NING lần thứ VIII hôm nay. Cập nhật lịch trực tiếp Giải vô địch Cầu lông đồng đội quốc gia năm 2024 mới nhất.
Trực tiếp Giải vô địch Cầu lông đồng đội quốc gia năm 2024 tranh cúp LI-NING lần thứ VIII hôm nay 15/05. Link xem trực tuyến Giải vô địch Cầu lông đồng đội quốc gia năm 2024 tranh cúp LI-NING lần thứ VIII.
Tyrese Haliburton đã "gáy" rất mạnh sau chiến thắng 32 điểm tại Game 4... chỉ để nhận thất bại 30 điểm ở Game 5, trận đấu mang tính bản lề của cả series.
Tiếp nối những gương mặt Việt Nam đã ra mắt sàn đấu lớn nhất Châu Á, Trần Ngọc Lượng sẽ là cái tên tiếp theo thượng đài ở ONE trong tháng 6.
Trực tiếp trận đấu giữa Orlando City và Inter Miami thuộc vòng 14 MLS 2024 vào lúc 6h30 ngày 16/5. Cập nhật diễn biến trận Orlando vs Inter Miami.
Webthethao cập nhật lịch thi đấu cúp bóng chuyền quốc tế VTV9 Bình Điền 2024 với sự góp mặt của 8 đội bóng trong đó có 3 khách mời.
Có đến 8 CLB của Việt Nam không đủ tiêu chuẩn để cấp phép tham dự các giải châu Á ở mùa giải 2024/25.
Đội hình dự kiến trận đấu giữa Orlando và Inter Miami thuộc vòng 14 MLS 2024 vào lúc 6h30 ngày 16/5. Cập nhật đội hình trận Orlando vs Inter Miami.
Lịch thi đấu, trực tiếp cầu lông Thailand Open năm 2024 hôm nay. Cập nhật lịch trực tiếp giải cầu lông Thái Lan mở rộng năm 2024 mới nhất.
Inter Miami sẽ gặp Orlando City ở vòng 14 MLS và vì sao người ta coi đây là trận kinh điển ở MLS khi cuộc đối đầu này chưa có tên chính thức?
Medevedev đã không thể bảo vệ ngôi vô địch Rome Open sau thất bại chóng vánh trước tay vợt người Mỹ Tommy Paul.
Lionel Messi đang là mối nghi ngờ lớn cho trận kinh điển bang Florida giữa Inter Miami và Orlando City sau khi chịu đựng cú vào bóng thô bạo ở vòng trước.
Bảo trì LMHT 15/5. Cập nhật thời gian bảo trì Liên Minh hôm nay, những thông tin về đợt bảo trì cập nhật phiên bản LMHT 14.10 và DTCL 14.10.
Trước Team Liquid yếu hơn về mọi mặt, đây là cơ hội không thể tốt hơn để T1 tìm lại sự tự tin cũng như cảm giác tốt nhất cho những ngày tiếp theo.
Cuộc đua vô địch Ngoại hạng Anh 2023/24 chỉ được định đoạt ở vòng đấu cuối cùng. Vậy Man City và Arsenal cần điều kiện gì để đăng quang?
Nhà vô địch Real Madrid sau khi đăng quang vẫn không dừng lại khi liên tục giành chiến thắng mà mới nhất là màn huỷ diệt Alaves.
Erling Haaland đã củng cố vững chắc ngôi Vua phá lưới Ngoại hạng Anh năm thứ hai liên tiếp của mình sau khi lập cú đúp ở vòng đấu áp chót.
Chuyên gia của tờ La Gazzetta dello Sport đưa ra dự đoán kết quả trận chung kết Coppa Italia giữa Juventus vs Atalanta.
Chuyên gia của tờ Evening Standard đã đưa ra dự đoán kết quả trận đá bù Ngoại hạng Anh giữa MU vs Newcastle vào lúc 2h00 ngày 16/5.
Chuyên gia của tờ Evening Standard đã đưa ra dự đoán kết quả trận đá bù Ngoại hạng Anh giữa Brighton vs Chelsea vào lúc 1h45 ngày 16/5.
Trước vòng đấu cuối cùng, Man City đã vượt qua Arsenal chiếm ngôi đầu bảng và giờ đây chỉ còn cách chức vô địch một bước.
Mỗi Kỳ Xếp Hạng LOL mới sẽ luôn khởi tranh kèm với một cập nhật lối chơi, do đó, phiên bản 14.10 sẽ đem đến một làn gió khác biệt trong lối chơi.
Trở lại ngôi vương thế giới hạng nhẹ sau màn trình diễn hoàn hảo trước George Kambosos Jr, Vasiliy Lomachenko ngay lập tức trở thành mục tiêu.
Trước đòn đánh ưa thích nhưng chưa một lần thành công của Dustin Poirier, Islam Makhachev đã thách thức đối thủ sử dụng chúng trong cuộc đối đầu sắp tới.
Cơ quan chức năng tỉnh Hà Tĩnh đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố 5 bị can là các cầu thủ của CLB Hà Tĩnh về hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy.
Giải Vô địch Cầu lông Đồng đội Quốc gia năm 2024, cầu lông Cup Li Ning lần thứ VIII, Nguyễn Tiến Minh, Lê Đức Phát, Nguyễn Thùy Linh, Nguyễn Hải Đăng, Vũ Thị Anh Thư, Trần Thị Phương Thúy.
Nguyễn Thị Ánh Viên tham gia sự kiện giao lưu với trẻ em Hà Nội nhân chuyến ra thủ đô công tác. Trước đó, “tiên cá” đành phải “hủy kèo” bơi sông Hồng với một TikToker.