Kể từ thời điểm Marc Overmars cùng các đồng đội đoạt chức vô địch Champions League mùa giải 1994/95, Ajax Amsterdam đã suy yếu đáng kể do những gánh nặng về mặt tài chính, sự thay đổi nhanh đến chóng mặt của bóng đá trong vòng xoáy kim tiền...

Tháng Sáu năm 2012, khi cựu cầu thủ chạy cánh lừng danh một thời của bóng đá Hà Lan quay trở lại đội bóng cũ trên cương vị Giám đốc kỹ thuật, mọi thứ vẫn chỉ là một đống hỗn độn và giấc mơ châu Âu thì dường như xa vời hơn bao giờ hết.

Ajax khi ấy đích thực là hình ảnh tiêu biểu cho cái gọi là "sự suy thoái màu Cam", không chỉ ở cấp CLB mà còn cả ở ĐTQG. Hà Lan không được dự EURO 2016. Nhiều người đã ví von, "Bóng đá Hà Lan: ABBA huyền thoại bao giờ mới trở lại?".

Mặc dù vậy, vào rạng sáng thứ Năm tới đây, Overmars và Ajax của ông, bóng đá Hà Lan nói chung sẽ đứng trước một cơ hội tái sinh, dù đây chỉ là trận chung kết Europa League.

Tại Stockholm (Thụy Điển), nơi chuẩn bị diễn ra trận chung kết Europa League giữa Ajax và Man United, những người Hà Lan đang bắt đầu bàn tán về sự trở lại của đế chế bóng đá một thời.

Cần phải nhấn mạnh rằng, đây mới chỉ là trận chung kết Cúp châu Âu đầu tiên của Ajax suốt từ năm 1996, thời điểm thầy trò HLV Louis van Gaal để thua Juventus trên chấm phạt đền, một trận cầu mà Overmars từng phải chấp nhận ngồi ngoài vì chấn thương.

Giờ đây, khi mà những vinh quang từ quá khứ vẫn còn là nỗi ám ảnh, bản thân Overmars cũng giống như nhiều cựu danh thủ Ajax khác ở thập niên 90, đều mang trong mình một niềm khao khát mãnh liệt muốn đưa đội bóng thủ đô trở lại đỉnh cao.

“Lúc mới bắt đầu công việc này, tôi muốn làm được những điều giống như khi còn là cầu thủ. Tôi đặt ra mục tiêu phải giúp đội bóng giành chiến thắng một trận chung kết Cúp châu Âu. Bây giờ, Ajax đang đứng trước cơ hội để thực hiện giấc mơ ấy ngay trong mùa giải năm nay. Nếu nó trở thành hiện thực, đó sẽ là khoảnh khắc vô cùng tuyệt vời ”, Overmars chia sẻ trên tờ The Independent.

Đội hình của Ajax Amsterdam hiện tại có khá nhiều nét tương đồng với “thế hệ vàng” dưới thời HLV Louis van Gaal năm 1995. Hơn hai thập kỷ trước, khi Marc Overmars vẫn còn thi đấu, Ajax là một đội bóng trẻ, được xây dựng dựa trên những tài năng người bản địa cùng một vài ngôi sao ngoài nước, sẵn sàng chơi thứ bóng đá giàu tính cống hiến bắt nguồn từ những triết lý của Johann Cruyff.

So sánh với tập thể Ajax bây giờ, mọi thứ đều gần gũi đến kỳ lạ nhưng chẳng hề ngẫu nhiên một chút nào. Bởi lẽ dòng chảy lịch sử của bóng đá có thể sẽ không bao giờ lặp lại, thế nhưng nó vẫn luôn tồn tại nhiều quy luật chẳng thể nào phủ nhận.

Đã 22 năm trôi qua, những người hâm mộ đang kỳ vọng Ajax sẽ làm nên kỳ tích trước Man United, giống như thế hệ của Overmars trước đây, một đội bóng “học sinh” từng quật ngã cả AC Milan vĩ đại ở thành Vienna (Áo). Những gương mặt khi ấy vẫn còn “măng sữa”, như Overmars (22 tuổi), Edgar Davids (22 tuổi), Michael Reiziger (22 tuổi), Patrick Kluivert (18 tuổi)… đã dám lấy đi vinh quang của Franco Baresi hay Alessandro Costacurta.

“Đó cũng chính là lý do vì sao tôi muốn so sánh Ajax bây giờ với thế hệ năm 1995. Chúng tôi từng lọt vào chung kết Champions League khi vẫn còn là những cậu học trò. Thế nhưng, cuối cùng chúng tôi đã giành được vinh quang trong môn học mà mình lựa chọn, bóng đá”, Overmars tin tưởng lứa trẻ hiện tại của Ajax sẽ đủ sức làm nên kỳ tích.

Trên thực tế, đội hình của Ajax bây giờ còn trẻ trung hơn nữa. Những Matthijs de Ligt (17 tuổi), Justin Kluivert (18 tuổi), Kasper Dolberg (19 tuổi)… đều đang hứa hẹn sẽ làm nên điều kỳ diệu. “Nếu bạn chứng kiến chúng tôi tiến bộ qua mỗi ngày, bạn sẽ thấy rằng Ajax đang sở hữu những học sinh giỏi. Tất cả đều có thể tiềm năng để trở thành những cầu thủ xuất chúng”, Vị GĐKT của Ajax tự hào.

Cần phải nhấn mạnh rằng, công việc chính của Overmars là tìm kiếm được những cầu thủ đủ phẩm chất nhằm thích ứng với hệ thống của HLV Peter Bosz. Một trong những thành tựu lớn nhất mà cựu tiền vệ Arsenal mang về cho Ajax chính là trung vệ trẻ Davinson Sanchez, bản hợp đồng 20 tuổi chuyển về từ CLB Atletico Nacional (Colombia) hồi mùa Hè năm ngoái.

Rất nhanh chóng, sự tiến bộ vượt bậc của Davinson ở mùa giải 2016/17 cũng đang hứa hẹn sẽ mang đến cho đội bóng chủ sân Amsterdam Arena thêm những nguồn lợi nhuận mới đầy hấp dẫn sau khi chấp nhận đầu tư 5 triệu euro để giành được chữ ký của cầu thủ sinh năm 1996 này.

“Một thứ bóng đá khoa học không phải là yếu tố duy nhất có thể giúp cho bạn giành được chiến thắng. Chúng tôi phải biết cách kết hợp và lựa chọn những cầu thủ phù hợp với hệ thống của mình”, Marc Overmars chia sẻ trước các phóng viên: “Davinson Sanchez có lẽ không phải một cầu thủ kiểu Ajax truyền thống điển hình. Tuy nhiên, cũng không thể phủ nhận vai trò của cậu ấy. Đó là một mắt xích thực sự quan trọng đối với đội bóng, ở một phương diện khác tổng thể hơn”.

Hoặc đơn giản như Hakim Ziyech chẳng hạn, cũng được xem là một thương vụ thành công mỹ mãn do Overmars đạo diễn. Từ Heerenveen đến Twente, tiền vệ người Morocco đã gây ấn tượng mạnh mẽ bên hành lang cánh phải. Nhưng rồi, tại Ajax, người ta tin rằng Ziyech có thể trở thành một “box-to-box Miderfield” (tiền vệ con thoi) với những pha di chuyển không bóng mang tính chiến thuật nhiều hơn. 

Chứng kiến Ziyech thay đổi bản thân và góp phần giúp Ajax thi đấu ngày càng hiệu quả hơn, GĐKT Overmarc không che giấu  sự vui mừng: “Tại Twente, Hakim chỉ chạy trung bình 7 km mỗi trận. Nhưng ở đây, cậu ấy phải chạy tới gần 12 km. Cậu ấy buộc phải thích ứng và tập luyện nhiều hơn từng ngày. Lúc đầu, Hakim chẳng thể đá nổi 90 phút. Nhưng bây giờ, cậu ấy chính là một cầu thủ chất lượng nhất trong đội hình Ajax với nền tảng tốc độ, sức mạnh và thể lực tuyệt vời”.

Giống như thế hệ năm 1995, đội hình của Ajax hiện tại cũng là sự kết hợp giữa các tài năng bản địa và một vài cầu thủ nước ngoài. Overmars so sánh: “Tôi được mua về từ Willem II. Khi ấy, cánh phải có Finidi George và ở giữa là Jari Litmanen. Giờ đây, chúng tôi cũng đang có ba cầu thủ tấn công người nước ngoài giàu tiềm năng, là Dolberg, Amin Younes và Bertrand Traore”.

Dẫu vậy, điều cốt lỗi thực sự làm nên thành công của Ajax cho đến thời điểm này phải là triết lý bóng đá nhất quán mà HLV Peter Bosz vẫn theo đuổi. Tự hào là một “nhà truyền giáo”, Peter Bosz tuân thủ các nguyên tắc "Thánh" Johann Cruyff để lại. Chuyền bóng, pressing liên tục và các hậu vệ có thể dâng cao đến vạch giữa sân để tham gia vào quá trình luân chuyển bóng. “Nơi đây không cho phép một huấn luyện viên được mang theo những ý tưởng nào khác. Ajax bắt buộc phải chơi thứ bóng đá của Ajax”, Overmars chia sẻ một cách đầy tự hào.

Nhiều người nghĩ rằng triết lý của Ajax mang đến sự mất cân bằng về mặt lối chơi, nhưng đối với những người như Peter Bosz hay Overmars, đó chính là công việc. Đội bóng chủ sân Amsterdam Arena đã xếp thứ hai tại Eredivisie mùa này, với 1 điểm ít hơn nhà vô địch Feyenoord và vẫn đang tiếp tục phiêu lưu ở đấu trường châu Âu.

Trong quá khứ, Ajax Amsterdam mà Overmars từng khoác áo đã giành 1 chức vô địch Champions League và 1 chiếc Cúp Liên lục địa ở mùa giải 1994/95, trước khi dần dần tan rã trong những năm 19996, 97. Đấy là lần cuối cùng Ajax bước lên đỉnh cao châu lục.

Đánh giá từ một góc độ nào đó, đây có thể cũng là con đường có thể mở ra vinh quang, với một thế hệ trẻ mới của Ajax hiện tại. Nhưng trước mắt, nhiệm vụ của họ là phải vượt qua Man United trong trận chung kết Europa League vào rạng sáng thứ Năm tuần này. Ít nhất thì khi ấy, giấc mơ của Overmars cũng sẽ phần nào trở thành hiện thực.