Kể từ năm 1994, không một quốc gia châu Á nào dự World Cup mà không có đại diện góp mặt ở giải U17 hay U20 thế giới. Nhưng Trung Quốc đã đi ngoài còn đường ấy.

“Mối tình” của bóng đá Trung Quốc với các HLV tên tuổi lớn vẫn tiếp tục. Ngay sau khi Marcello Lippi trở lại để dẫn dắt đội tuyển quốc gia trải qua thời gian dài đau khổ, Andre Villas-Boas được công bố là huấn luyện viên mới của Thượng Hải SIPG.

Những khoản tiền rất lớn tiếp tục chảy vào giải VĐQG mà phần lớn được dành cho các cầu thủ nước ngoài và các huấn luyện viên nổi tiếng khi giải Super League của Trung Quốc (CSL) tìm cách củng cố sức mạnh của mình dưới sự hậu thuẫn từ những tập đoàn khổng lồ. Tất cả mọi động thái này là nhằm thể hiện tham vọng của đất nước đông dân nhất thế giới, đó là giành quyền tham dự VCK World Cup, mục tiêu mà họ mới chỉ thực hiện được một lần vào năm 2002.

Nhiều HLV nổi tiếng như Villas-Boas được lôi kéo đến Trung Quốc ở cấp CLB 

Nhưng trong khi những cái tên như Lippi, Villas-Boas, Manuel Pellegrini, Sven-Goran Eriksson và nhiều người khác đã được lôi kéo đến đây, vẫn còn tồn tại mối nghi ngờ về việc liệu sự đầu tư đắt đỏ đó có tác động dài hạn một cách tích cực vào bóng đá ở Trung Quốc hay không.

“Bạn có thể thuê và sa thải huấn luyện viên và cầu thủ tốt nhất thế giới, nhưng bạn không thể thuê và sa thải nguồn cội hoặc văn hóa cần cho sự thành công”, Tom Byer, giám đốc phát triển của CLB Bắc Kinh Guoan nói. “Bạn không thể mua được thành công ở cấp quốc gia. Bạn chỉ có thể làm điều đó ở cấp CLB”.

“Khi bạn nhìn thấy các đội bóng nhóm tuổi dưới 12 của một quốc gia và nhìn vào khoảng cách giữa tốt và xấu nhất, ở Nhật Bản, chúng tôi tìm cách để thu hẹp khoảng cách đó. Ở Trung Quốc, khoảng cách đó bằng cả Thái Bình Dương. Tôi làm việc với Bắc Kinh Guoan và họ lục tung cả nước để tìm kiếm những cầu thủ mà họ không thể tìm thấy chúng”.

Giấc mơ World Cup của Trung Quốc vẫn còn xa vời khi thành tích ở các giải trẻ châu lục và thế giới rất khiêm tốn 

Byer hiểu tường tận bóng đá Trung Quốc. Người đàn ông đến từ Mỹ này là một chuyên gia kỳ cựu làm việc ở khu vực Đông Á trong 3 thập kỷ qua. Ông đã sang Trung Quốc như một cách phát triển công việc đã làm ở Nhật Bản kể từ giữa những năm 1990. Bây giờ, Byer đóng vai trò là cố vấn kỹ thuật hàng đầu cho chương trình bóng đá trường học Trung Quốc, được phổ biến trên toàn quốc trong năm 2009, nhưng chỉ thực sự phát triển mạnh hơn sau khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhậm chức vào cuối năm 2012.

Tầm ảnh hưởng của một fan hâm mộ cuồng nhiệt như khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã gián tiếp đưa các khoản tiền đáng kể đầu tư vào CSL và sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp bóng đá ở Trung Quốc trong 5 năm qua.

Các doanh nghiệp lớn, đặc biệt là lĩnh vực phát triển bất động sản và phương tiện truyền thông, đã ném nguồn lực của mình vào thể thao trong nỗ lực hỗ trợ mong muốn của Chủ tịch Tập Cận Bình biến Trung Quốc trở thành một siêu cường toàn cầu, trong đó có bóng đá.

Bất chấp được đầu tư lớn, đội tuyển Trung Quốc vẫn thi đấu trầy trật ở vòng loại World Cup 2018 

Tập đoàn Evergrande Group, nhà phát triển bất động sản lớn thứ hai của Trung Quốc chính là nhân tố đứng đằng sau 6 lần giành chức vô địch Trung Quốc của Quảng Châu Evergrande. Họ sử dụng CLB mà mình đã mua trong năm 2010 để thống trị giải đấu nội địa và đưa bóng đá Trung Quốc ra bên ngoài khu vực khi chứng kiến Quảng Châu hai lần giành danh hiệu vô địch Champions League châu Á năm 2013 và 2015.

Kể từ sau khi tham dự World Cup 2002 đến nay, thành tích tốt nhất của bóng đá Trung Quốc ở các giải trẻ là ngôi á quân U19 châu Á và vô địch U16 châu Á cùng năm 2004.

Những thành tích này làm tăng thêm hy vọng sẽ cải thiện vận mệnh của bóng đá Trung Quốc, đặc biệt là đội tuyển quốc gia. Tuy nhiên, nhiều người vẫn còn hoài nghi rằng, liệu tiền bạc đã được chi tiêu trong những lĩnh vực cần thiết nhất hay chưa.

“Thị trường bóng đá ở Trung Quốc có thể thu hút nhiều đầu tư và các cầu thủ tên tuổi lớn, đây là một cách tiếp thị bóng đá Trung Quốc”, Li Ming, HLV đội tuyển U19 Trung Quốc tại giải U19 châu Á mới đây cho biết.

“Nhưng đối với bóng đá Trung Quốc và giải đấu chuyên nghiệp, chúng ta cần phải suy nghĩ về tương lai. Chúng ta không thể nói rằng chỉ mất một hoặc hai năm. Tôi hy vọng sự đầu tư nhiệt tình sẽ mang lại thêm nhiều người cho bóng đá Trung Quốc. Chúng ta cần phải nhìn thấy một sự tăng trưởng về nền tảng trong thời gian lâu dài. Chúng ta cần phải đầu tư vào sân bãi, giáo dục huấn luyện và phát triển phong cách riêng của chúng ta về bóng đá, phong cách chiến thuật phù hợp với các cầu thủ Trung Quốc. Chúng ta cần suy nghĩ làm thế nào để đầu tư tiền một cách thông minh, các kế hoạch để thúc đẩy hiệu quả phát triển bóng đá Trung Quốc là gì”.

Những HLV nổi tiếng như Lippi sẽ không giúp ích gì cho ĐT Trung Quốc nếu nước này không xây dựng nền tảng vững chắc 

Theo Byer, bóng đá phải bắt đầu phát triển từ chính ngôi nhà của mình. Với bóng đá Trung Quốc, đó là việc khai thác tiềm năng trong số 100 triệu trẻ em Trung Quốc dưới 6 tuổi.

“Bóng đá bắt đầu ở nhà và nó được học ở nhà. Từ năm 1994, không một quốc gia châu Á nào giành vé dự World Cup mà không góp mặt ở giải U17 hay U20 châu Á. Và đến khi Trung Quốc mới bắt đầu nằm trong top 4 tại các giải trẻ châu Á, họ không phải là một quốc gia có khả năng vượt qua vòng loại World Cup. Việt Nam, Myanmar và Uzbekistan thậm chí còn thực hiện được việc này trong những năm gần đây, nhưng không phải Trung Quốc”, Byer nói.

“Thực tế là nếu Sir Alex Ferguson, Arsene Wenger hay Pep Guardiola đến đây huấn luyện, họ cũng sẽ không thể làm bất cứ điều gì bởi vì họ không có được các cầu thủ được tạo dựng từ nền móng”.

Video: Thua Uzbekistan, Trung Quốc nối dài chuỗi trận không thắng ở vòng loại World Cup 2018