Ném 3 điểm giờ đang là phong cách thịnh hành tại giải bóng rổ NBA và những trung phong cao to cổ điển cũng không thể tách mình khỏi xu thế chung đó.

Cú ném chiến thắng của Marc Gasol

Game thứ 11 của giải bóng rổ NBA mùa này, Memphis Grizzlies tới Staples Center để chạm trán chủ nhà Los Angeles Clippers. Tỷ số là 107-106 nghiêng về Clippers khi trận đấu chỉ còn 23 giây, bóng đến tay Marc Gasol. Thay vì phối hợp tiếp với đồng đội, số 33 của Grizzlies thực hiện ngay cú ném ở vòng 3 điểm và thành công. Nhà thi đấu Staples như chết lặng.

Trong khi Gasol không giấu nổi sự phấn khích với màn đánh tay ăn mừng đầy ngạo mạn bắt chước phong cách của thần tượng Conor McGregor thì các cầu thủ Clippers dường như vẫn chưa dám tin đó là cú ném của trung phong cao 2m16.

Đó chính xác là Marc Gasol với cú ném 3 điểm góc sân đã trở thành một nét mới trong lối chơi của anh. Trước mùa giải năm nay, suốt 8 năm qua, tỷ lệ ném 3 điểm của Gasol chỉ là 12/66. Thế nhưng mới trải qua 14 game đấu ở mùa này, Gasol đã thành công trong 19/45 lần ném 3 điểm, và một trong số đó đã mở ra chiến thắng chung cuộc 111-107 cho Grizzlies trước Clippers.

Vẫn được biết đến là trung phong thích ghi 2 điểm tầm xa, Gasol giờ phát triển thêm một bậc nữa trong cách chơi khi lùi ra sau vòng cung để ném 3 điểm.

Dưới thời HLV David Fizdale – người vừa tới Grizzlies hồi mùa Hè, sự thay đổi của Gasol càng được khuyến khích: “Điều đó sẽ tạo ra bất ngờ khi bạn đối đầu với các đội bóng có những cầu thủ phòng ngự xuất chúng giống như Clippers. Nếu những cầu thủ này tập trung ở gần rổ, bạn sẽ có cơ hội thực hiện pha ném bóng từ xa”.

Không lấy ví dụ đâu xa, Fizdale nhắc đến tình huống Gasol ghi điểm ở trận đấu với Clippers. Trong pha bóng đó, có thể thấy DeAndre Jordan – một trong những cầu thủ phòng ngự hay nhất giải – đã bị hút theo Mike Conley và bỏ lại khoảng trống đủ lớn để Gasol thoải mái ghi 3 điểm.

“Tôi đã có tình huống phán đoán không tốt, tôi nhìn thấy Mike và bỏ vị trí vì nghĩ rằng mình có thể cản cậu ta”, Jordan chia sẻ sau trận đấu: “Đáng lẽ tôi nên đứng lại ở góc sân”.

Những trung phong như Jordan không có thói quen bảo vệ khu vực quanh vạch 3 điểm và khi đối phương dùng chiêu, họ dễ mắc sai lầm. Đó chính là ý tưởng mà Fizdale muốn các học trò thực hiện để cải thiện hơn nữa sức mạnh tấn công.

Xu thế big men ghi 3 điểm tại NBA

Tương tự như Gasol, Brook Lopez cũng khiến người hâm mộ ngạc nhiên về mình. Trung phong của Brooklyn đã bắt đầu ném 3 điểm nhiều hơn sau 8 mùa giải hiếm khi bước ra ngoài “vòng cấm”.

Lopez mùa này đã có 60 lần cố gắng ghi 3 điểm sau 11 game đấu, gần gấp đôi so với 31 cú ném trong 487 trận đấu trước đó trong sự nghiệp. Và kết quả cũng không quá tệ cho người mới bắt đầu với 22 lần thành công (37%).

Trong những năm qua, nhiều trung phong đã thực sự chú trọng mài giũa các pha ném 3 điểm hơn. Mùa giải trước, DeMarcus Cousins có tới 210 lần thử sức (tỷ lệ 3,2 quả/trận) trong lúc Anthony Davis cũng thực hiện 108 cú ném (1,8 quả/trận). Đó là những con số rất lớn nếu nhìn vào tỷ lệ ném 3 điểm trung bình chỉ khoảng 0,1-0,3 quả/trận trước đây của Coussin và Davis.

Thế hệ mới với những Karl-Anthony Towns, Joel Embiid, Kristaps Porzingis và Myles Turner – những người cao trên 2m13 – cũng luôn thực hiện ít nhất 1 quả ném 3 điểm/trận, trong đó tỷ lệ của Porzingis là 5,5 quả/trận còn độ hiệu quả đạt 39%.

Với các trung phong, ném 3 điểm từ chỗ không quan trọng đã dần trở thành kỹ năng thiết yếu và trong tương lai gần sẽ là yêu cầu bắt buộc. Thập niên 90 là thời kỳ rực rỡ của lối chơi low post (đè người dẫn hoặc ném bóng khu vực gần rổ). Các tay ném ở cự ly trung bình thống trị sân đấu những năm 2000 còn hiện tại, ghi 3 điểm là chìa khóa của thành công.

Nói như vậy không có nghĩa những trung phong cổ điển như Hassan Whiteside, DeAndre Jordan và Andre Drummond hết đất diễn bởi tấn công hay phòng ngự khu vực gần rổ vẫn rất quan trọng, chỉ đơn giản là họ không hoặc chưa thể thành công với những cú ném từ xa.

Cũng giống như mọi môn thể thao khác, bóng rổ nói chung và NBA nói riêng liên tục phát triển, thay đổi theo từng thời kỳ. Mười năm trước, chỉ có 8 trung phong cố gắng ném tối thiểu 1 quả 3 điểm/trận. Hiện tại, số cầu thủ làm được tương tự đã tăng lên 20 người, với một nửa trong số đó ném hơn 3 quả/trận.

Với những cầu thủ như Gasol và Lopez, việc phải lùi lại hơn nửa mét rồi ném rổ có thể khiến hiệu quả ăn điểm của cá nhân và cả đội giảm xuống, song đó là sự mạo hiểm xứng đáng để nỗ lực. Không những vậy, việc những big men lùi ra xa rổ, thu hút sự chú ý của các đồng nghiệp to lớn tương đương bên phía đối thủ sẽ giúp đồng đội có thêm nhiều khoảng trống ở khu vực bên trong.

Và như thế, lối chơi tấn công của các đội bóng sẽ trở nên khó lường hơn. Điều đó chỉ khiến các trận đấu thêm hấp dẫn hơn mà thôi.