Vai trò của các trợ lý, những người hỗ trợ đắc lực và mang trong mình trọng trách " cánh tay nối dài" của các HLV trưởng ngày càng mờ nhạt mỗi khi ĐTQG tập trung cho các giải đấu lớn.

Kể từ sau thời HLV Calisto, Phan Thanh Hùng, việc tìm ra bộ khung những trợ lý chất lượng, có chuyên môn, kinh nghiệm và sự hiểu biết thực sự vẫn là bài toán làm đau đầu VFF, các HLV trưởng của ĐTQG. Bởi những HLV có chuyên môn, đủ tầm khi VFF hay bản thân HLV trưởng "đề bạt" mời họ cũng không mặn mà muốn lên.

Ngoài việc không thích cách làm của VFF, một bộ phận những nhà cầm quân có chuyên môn, uy tín đang hành nghề ở V.League đều tìm cách thoái thác khi không muốn phải là phó ở trên Tuyển. Có câu chuyện khi Miura lên cầm quân, không tìm được trợ lý, ông thầy người Nhật từng rất muốn mời Hoàng Văn Phúc, Phan Thanh Hùng, Lê Huỳnh Đức hay Nguyễn Hữu Thắng là những HLV nội vừa có uy, vừa am hiểu BĐVN lên Tuyển để hỗ trợ nhưng không thể.

Thay vào đó, mỗi giải đấu, ông thầy này lại phải làm việc với các cộng sự khác nhau. Khi thì Lê Tuấn Long, Đặng Phương Nam, Nguyễn Quốc Tuấn khi thì Nguyễn Thanh Sơn, Ngô Quang Sang, Trần Công Minh và Nguyễn Đức Cảnh... Đây hầu hết nếu không là những HLV trẻ thì cũng chỉ thuộc diện "ngồi ghế thuyền trưởng cho có" ở CLB.

Cũng bởi không có những trợ lý đủ tầm, thiếu chuyên môn và kinh nghiệm nên khi dẫn dắt Olympic VN tham dự Asiad 2014, HLV Miura đã từng phải đặt vấn đề với VFF mời bằng được HLV kỳ cựu Mai Đức Chung, người thời điểm đó đang là Trưởng phòng các ĐTQG vào thành phần BHL trong vai trò trợ lý. Kết quả thì thấy rõ, sự góp mặt của ông Chung phần nào đó giúp ích rất nhiều cho nhà cầm quân người Nhật và giải đấu trên đất Hàn Quốc, Olympic VN cũng lần đầu tiên trong lịch sử giành vé vào vòng 1/8 với vai trò của đội bảng. 

Ở những giải đấu lớn sau này như AFF Cup 2014, SEA Games 28 hay Vòng loại và VCK U.23 châu Á, HLV Miura luôn có một lực lượng trợ lý giúp việc rất đông đảo. Thế nhưng để tìm ra những trợ lý đắc lực có thể hỗ trợ và dám phản biện chuyên môn, tư vấn những vấn đề hệ trọng ở đội tuyển với ông thầy người Nhật thì gần như là không có.

Sau thời của các HLV ngoại nổi tiếng trước đây như HLV Weigang, Colin Murphy, Riedl hay Calisto, vai trò của các trợ lý giỏi và cá tính cũng ngày càng khan hiếm ở BĐVN. Dần dà, công việc trên các đội tuyển được đem khoán trắng cho các HLV trưởng coi như xong hết.

Cách ông Miura một thân một mình đi do thám đối thủ ở SEA Games 28 lẫn vòng loại World Cup 2018 nói lên điều đó. Tất nhiên, sẽ thật lãng phí chất xám vì do thám không phải là nhiệm vụ chính của HLV Miura. Nhiệm vụ của ông là làm sao đưa ra chiến thuật phù hợp, dựa trên dữ liệu đối thủ mạnh yếu ra sao có được từ thu thập của trợ lý.

Ông Miura là HLV có chuyên môn và cá tính rất mạnh. Nhưng, nếu ở bên cạnh ông là một “cánh tay nối dài” dám nói dám chịu trách nhiệm thì chưa hẳn HLV người Nhật đã bảo thủ và mắc những sai lầm bắt nguồn từ sự khác biệt văn hoá, bóng đá như thế.

Đã có những sự "cách tân" và thay đổi trong cách tư duy chọn những người trợ lý, cùng một ekip ăn ý dưới thời HLV Hữu Thắng. Thế nhưng hiệu quả trong công việc và dấu ấn mà "những cánh tay nối dài" của nhà cầm quân xứ Nghệ thể hiện vẫn rất mờ nhạt, phần nào phản ảnh vào thất bại cay đắng của ĐTVN ở AFF Cup 2016 vừa qua.

Một thất bại mà ở đó nhìn thấy rõ sự thiếu linh hoạt, "đọc vấn đề" chậm của Hữu Thắng ở những thời điểm quyết định mà đáng lẽ ra nếu có sự tư vấn, hỗ trợ kịp thời về mặt chuyên môn của các trợ lý, ĐTVN chưa chắc đã phải nhận kết cục theo cách không thể thất vọng hơn. 

Kỳ 2: Ai giúp việc cho Hữu Thắng ở AFF Cup 2016