Chuyên gia marketing Hoàng Hà, Cựu Giám đốc Marketing Yamaha Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Vietcontent Sports có bài viết nhằm giúp độc giả rõ hơn về kinh tế thể thao, một khía cạnh còn khá mới mẻ ở Việt Nam.

Nền kinh tế thể thao đề cập đến các hoạt động kinh tế và giao dịch liên quan đến ngành thể thao, bao gồm sản xuất, phân phối, tiêu thụ hàng hóa và dịch vụ liên quan đến thể thao. 

Ngành công nghiệp thể thao là một ngành công nghiệp trị giá hàng tỷ đô la, với sự tham gia của nhiều bên liên quan, bao gồm các đội thể thao chuyên nghiệp, vận động viên, nhà sản xuất trang phục và thiết bị thể thao, đài truyền hình, nhà quảng cáo và người hâm mộ. Có một số yếu tố chính đóng vai trò quyết định đối với sự phát triển bền vững của nền kinh tế thể thao.

Sự tham gia của người hâm mộ

Sự thành công của ngành thể thao chủ yếu phụ thuộc vào sự tham gia của người hâm mộ, vì người hâm mộ là người tiêu dùng chính của các sản phẩm và dịch vụ liên quan đến thể thao. Chúng ta cùng thống nhất hiểu là “khách hàng” trong đó bao gồm cả khách hàng phong trào và khách hàng trung thành “người hâm mộ”. 

Các tổ chức thể thao cần liên tục thu hút khách hàng của họ thông qua nhiều kênh khác nhau như mạng xã hội, sự kiện trực tiếp, nội dung độc quyền, để làm tăng trưởng số lượng khách hàng trung thành. 

Để có lượng khách hàng trung thành đông đảo, các nhà tổ chức cần nghiêm túc lưu tâm đến yếu tố cảm xúc tích cực thông qua tính trải nghiệm tích cực, tính chuyên nghiệp trong tổ chức và trình độ chuyên môn.

Ứng dụng công nghệ

Tiến bộ công nghệ đã cách mạng hóa ngành thể thao, mang đến những cơ hội mới để tăng trưởng và tạo doanh thu. Khai thác tối đa ưu thế công nghệ mới như thực tế ảo, thể thao điện tử, phát sóng kỹ thuật số đã mở rộng phạm vi tiếp cận và khả năng tiếp cận thể thao, thu hút một thế hệ người hâm mộ cũng như người tiêu dùng mới. 

Đồng thời nền tảng công nghệ cũng tạo ra động lực tài chính chủ động và thụ động cho nhà tổ chức, đơn vị tài trợ cũng như các bên liên quan. Ngành thể thao đã được hưởng lợi rất nhiều từ những tiến bộ trong công nghệ. Việc tận dụng công nghệ rất quan trọng cho sự phát triển bền vững của ngành. 

Điều này bao gồm việc sử dụng thực tế ảo, phát sóng kỹ thuật số và các công nghệ khác để mở rộng phạm vi tiếp cận và khả năng tiếp cận thể thao, thu hút người hâm mộ mới cũng như tạo nguồn doanh thu mới. Mối quan hệ hợp tác của Hiệp hội Bóng rổ Quốc gia (NBA) với Facebook để phát trực tiếp các trận đấu là một ví dụ thực tế về việc tận dụng công nghệ để mở rộng phạm vi tiếp cận của môn thể thao này.

Tài trợ và khai thác bản quyền

Tài trợ và khai thác bản quyền là cách tiếp cận rất cần thiết cho nền kinh tế thể thao, vì nó mang lại một nguồn doanh thu đáng kể cho các tổ chức thể thao. Quan hệ đối tác hiệu quả với các nhà tài trợ và nhà quảng cáo có thể mang lại nguồn doanh thu dài hạn, đồng thời nâng cao trải nghiệm của người hâm mộ thông qua các chiến dịch marketing. 

Chúng ta đã từng coi việc bán quảng cáo, xin tài trợ là cách kiếm nguồn thu chính cho thể thao. Tuy nhiên, cách tư duy này không còn phù hợp mà phải thiết kế các gói sản phẩm hỗn hợp liên quan đến thể thao để khai thác tối đa giá trị bản quyền, tạo ra nguồn thu liên tục như một ngành công nghiệp thực thụ. 

Cơ sở hạ tầng và vật chất

Cơ sở hạ tầng và vật chất đạt tiêu chuẩn là điều cần thiết cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế thể thao, vì chúng cung cấp các nguồn lực cần thiết để các tổ chức thể thao hoạt động và phát triển. 

Đầu tư vào cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất, chẳng hạn như tổ hợp sân vận động thể thao và cơ sở đào tạo, có thể thu hút các sự kiện, tạo cơ hội doanh thu mới cho ngành. Tạo cơ chế quản lý quyền lợi và trách nhiệm khai thác giữa nhà nước - tư nhân để tối ưu hoá công năng, liên tục đổi mới trải nghiệm cho khách hàng. 

Nên nhìn nhận các tổ hợp thể thao như là điểm đến hấp dẫn, đi kèm cùng hàng loạt các dịch vụ gia tăng để tối ưu hoá hiệu quả khai thác cho các bên đối tác tham gia. Đầu tư vào cơ sở hạ tầng để phát triển kinh tế thể thao là rất cần thiết, bao gồm xây dựng sân vận động thể thao, trung tâm đào tạo và cơ sở hạ tầng liên quan khác để tổ chức các sự kiện thể thao lớn, thu hút vận động viên, tạo cơ hội cho cộng đồng địa phương. 

Một ví dụ thực tế về sự phát triển của Thành phố Thể thao Dubai, bao gồm các cơ sở đẳng cấp thế giới dành cho các môn thể thao khác nhau như cricket, bóng đá và quần vợt.

Xây dựng Chiến lược Thể thao Quốc gia

Bước đầu tiên để phát triển ngành kinh tế thể thao là xây dựng một chiến lược thể thao quốc gia toàn diện, trong đó vạch ra các mục tiêu, chỉ tiêu và sáng kiến cụ thể cho sự phát triển của ngành thể thao. Chiến lược này nên được phát triển với sự tham vấn của các bên liên quan chính, bao gồm các vận động viên, tổ chức thể thao và khu vực tư nhân để hình thành một kế hoạch tổng thể với 5 định hướng sau.

-    Tầm nhìn của chính phủ và sự chung tay của cơ quan quản lý nhà nước rất quan trọng đối với sự phát triển bền vững của nền kinh tế thể thao, từ đó là cơ sở để huy động nguồn kinh phí, nguồn lực cho các tổ chức thể thao, phát triển cơ sở hạ tầng nhằm thúc đẩy ngành thể thao ở cấp quốc gia và quốc tế. 

Chính phủ cung cấp các khung pháp lý, chính sách khuyến khích sự phát triển của ngành thể thao như ưu đãi về thuế và các hiệp định thương mại liên quan đến thể thao. Đầu tư của chính phủ Trung Quốc vào cơ sở hạ tầng thể thao và tổ chức các sự kiện thể thao lớn, chẳng hạn như Thế vận hội Bắc Kinh 2008, là một ví dụ thực tế về sự hỗ trợ của chính phủ đối với nền kinh tế thể thao. 

-    Khuyến khích đầu tư tư nhân vào nền kinh tế thể thao rất quan trọng cho sự phát triển bền vững. Điều này có thể đạt được bằng cách cung cấp các ưu đãi về thuế và các chính sách thuận lợi khác để thu hút các nhà đầu tư tư nhân vào ngành thể thao, giảm thiểu sự chồng chéo trong công tác quản lý, khai thác thể thao giữa tư nhân và cơ quan nhà nước. 

Một ví dụ điển hình là Giải ngoại hạng Ấn Độ (IPL), giải đấu cricket thuộc sở hữu tư nhân đã thu hút đầu tư tư nhân đáng kể, khiến nó trở thành một trong những giải đấu thể thao sinh lợi nhất trên thế giới.

-    Thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ vào thể thao. Các môn thể thao dành cho phụ nữ từ lâu nay ít được đầu tư và chú ý hơn so với các môn thể thao dành cho nam giới. Tuy nhiên, việc thúc đẩy, đầu tư vào các môn thể thao của phụ nữ rất cần thiết đối với sự phát triển bền vững của nền kinh tế thể thao. 

Điều này bao gồm tạo cơ hội bình đẳng cho các vận động viên nữ, thành lập các giải đấu thể thao nữ, quảng bá thể thao nữ thông qua các chiến dịch truyền thông và tiếp thị. Đội tuyển bóng đá nữ quốc gia Hoa Kỳ (USWNT) là một ví dụ thực tế về việc quảng bá các môn thể thao dành cho phụ nữ và tạo ra thị trường cho môn thể thao này.

Hoặc thiết kế các chiến dịch thu hút phụ nữ đến với thể thao, tăng lượng khách hàng nữ là nhân tố tích cực tác động đến nguồn doanh thu cho thể thao nói chung, như cách BTC giải J-League đã thu hút người hâm mộ nữ đến sân vận động từ đó tạo ra mức chi tiêu bình quân đầu người tại SVĐ tăng đột biến.

-    Thúc đẩy du lịch thể thao. Việt Nam có một nền văn hóa và lịch sử phong phú, và vẻ đẹp tự nhiên của nó mang lại cơ hội tuyệt vời để thúc đẩy du lịch thể thao. Chính phủ nên quảng bá đất nước như một điểm đến cho du lịch thể thao, chẳng hạn như tổ chức các sự kiện thể thao quốc tế, tạo các tour du lịch theo chủ đề thể thao, tiếp thị cơ sở hạ tầng thể thao và vẻ đẹp tự nhiên của đất nước.

-    Đầu tư vào giáo dục thể thao. Đầu tư vào giáo dục thể thao là một trong những cách quan trọng để phát triển thế hệ vận động viên và chuyên gia thể thao tiếp theo. Điều này bao gồm tạo cơ hội cho những người trẻ tuổi tham gia thể thao, phát triển chương trình giảng dạy thể thao ở trường phổ thông và đại học, đồng thời cung cấp các chương trình đào tạo cho huấn luyện viên, trọng tài, các chuyên gia thể thao khác.

---***---

Tựu chung, nền kinh tế thể thao là một ngành năng động và đang phát triển nhanh chóng, đòi hỏi phải liên tục đầu tư, đổi mới để huy động nguồn lực của toàn xã hội. Bằng cách thực hiện các khuyến nghị này, Việt Nam có thể tạo ra một ngành công nghiệp thể thao phát triển và bền vững, mang lại lợi ích cho các vận động viên, người hâm mộ cũng như cộng đồng.