Quang Liêm đang “đỉnh” nhất song đàn anh Thiên Hải mới chính là cá nhân có ảnh hưởng lớn nhất đối với sự đột phá của cờ Vua VN. Anh đã đoạt HCV giải trẻ thế giới đầu tiên, trở thành Đại KTQT đầu tiên, và đến giờ vẫn là người Việt duy nhất từng được thi đấu với “Vua cờ” Garry Kasparov.

2 ván đấu cuộc đời

Năm 1993, khi Trường Sơn và Quang Liêm mới lần lượt 3 và 2 tuổi, chàng trai quê Đồng Tháp, Thiên Hải đã trở thành kỳ thủ Việt đầu tiên lọt vào Top 100 thế giới ở tuổi 15. Cũng trong năm này, anh đã gây chấn động với ngôi vô địch giải thế giới lứa tuổi U.16. Thêm 2 năm, tài năng 17 tuổi đã hoàn thành 3 chuẩn cho danh hiệu Đại KTQT, cũng là một cho cả cờ Vua VN.

Trong một thời gian dài, Hải được làng cờ quốc tế coi như một “hiện tượng” hiếm có, nhất là thời kỳ đó cờ Vua châu Á chưa vươn lên mạnh mẽ như sau này. Đó là lý do tại một giải đấu trên đất Nga vào năm 2001, tuyển thủ VN được chọn đích danh để đấu với “Vua cờ” Garry Kasparov.

Tuy chỉ chỉ mang tính giao hữu, nhưng với Hải, nó giống như  một ván đấu của cuộc đời và giấc mơ có thật mà anh dốc hết tâm sức vào đó. Cả hai ván, anh đều thua song đều đã cầm hòa kỳ thủ hay nhất mọi thời đại qua nước thứ 50, và nhiều thời điểm khiến Kasparov phải căng óc, nhíu mày.

Hải vẫn tiếc hùi hụi vì đáng ra mình có thể làm tốt hơn nhiều, nếu như không bị căng thẳng trước… thần tượng. Tan trận, người có chỉ số IQ cao thứ 4 thế giới đã dành cho “gương mặt lạ” đến từ VN những lời khen tặng đặc biệt. Còn Hải cũng vô từng tự hào bởi mình đã trải qua một trải nghiệm tuyệt vời, và quan trọng hơn từ đó có niềm tin vững chắc, rằng bản thân, cũng như Cờ VN không đến nỗi cách xa quá so với “đỉnh” quốc tế.

Người “mở đường” thầm lặng

Có đặt vào bối cảnh những năm 1990 mới thấy, dấu ấn của Thiên Hải (và liền đó là Thanh Trang) lớn như thế nào với làng Cờ, thậm chí cả TTVN đang vất vả gây dựng, hội nhập quốc tế. Những chiến tích sáng giá lien tiếp, đều thuộc diện vượt ngoài sức tưởng tượng lúc ấy, của tài năng trẻ ở mãi vùng quê Đồng Tháp xa lắc, đã giúp cho các nhà quản lý huấn luyện vững tin cho những đường hướng phát triển, cũng như tạo ra một cú hích cho phong đang nhỏ lẻ, tự phát.

Có thể khẳng định, những tài năng các lứa sau vươn tới  tầm quốc tế, ví như Trường Sơn hay Quang Liêm đều theo mẫu hình của người “mở đường” Thiên Hải, với 2 công thức thành công điển hình: Dự tranh các giải trẻ quốc tế; tập huấn quốc tế dài hạn kết hợp với thi đấu lấy chuẩn Đại KTQT. Anh được coi như thành quả lứa đầu của “lò” Chesscom tại Hungary của thầy Hoàng Minh Chương.

Ở tuổi 37 với thâm niên 33 năm liên tục tập luyện, thi đấu, giờ đây Thiên Hải vẫn lặng lẽ và bền bỉ với nghiệp cờ. Người ta vẫn luôn thấy anh cố gắng “tranh thủ” dự tranh các giải đấu với sự chuyên nghiệp cao nhất, bên cạnh vai trò chính là HLV của đội cờ TP.HCM.

Từng lên bìa Newsweek

Năm 2000, tạp chí danh tiếng Newsweek đã từng có một bài riêng về giải cờ Vua vô địch khu vực ĐNÁ mở rộng tại Philippines, với nhà vô địch Đào Thiên Hải là nhân vật chính, được đăng ảnh trang trọng trên trang bìa cùng một góc phản ánh riêng. Trong đó, họ đã coi Hải như một hiện tượng đầy ngạc nhiên và thú vị sau hơn 1 thập kỷ cờ Vua VN gia nhập FIDE. Cũng ở giải đó, Hải còn có một ván cờ dài kỷ lục, tồn tại đến tận bây giờ, của cờ Vua khu vực: 390 phút.

HÀ THẢO