Brazil đang hỗn loạn nhưng không vì thế mà Olympic 2016 sẽ phải dừng lại, dù những vấn đề về kinh tế - xã hội vẫn đang hiển hiện trên từng con phố ở Rio de Janeiro.

Khó khăn chất chồng rắc rối!

Olympic 2016 chỉ còn chưa đầy 2 tuần nữa sẽ khởi tranh. Tuy nhiên nhiều người vẫn đang tự hỏi liệu kỳ Thế vận hội thứ 31 trong lịch sử có diễn ra như dự tính hay không, khi mà nước chủ nhà Brazil đang vật lộn với khủng hoảng kinh tế và vô vàn những vấn đề xã hội đáng lo ngại khác.

Tháng trước, chính quyền bang Rio de Janeiro đã ban bố tình trạng khẩn cấp về tài chính và yêu cầu sự hỗ trợ từ nguồn quỹ liên bang để đảm bảo thực hiện các nghĩa vụ về dịch vụ y tế, phương tiện công cộng và công tác an ninh cho Olympic sẽ diễn ra từ ngày 05/08.

Một phần nguyên nhân khiến kinh tế Brazil lao dốc nhanh chóng như hiện nay là do tình trạng bất ổn về chính trị. Tổng thống Dilma Rousseff đã bị Quốc hội bãi nhiệm tạm thời trong 2 tháng qua và sắp có cuộc bỏ phiếu cuối cùng về tương lai chính trị của bà vào ngày 02/08, chỉ 3 ngày trước lễ khai mạc Olympic.

Ngoài những vấn đề khẩn cấp về kinh tế và chính trị, chính quyền Brazil còn đang đau đầu trong cuộc chiến chống lại dịch bệnh do virus Zika gây nên. Trước đây, mới chỉ có một kỳ Thế vận hội bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh là kỳ Olympic trẻ năm 2014 tại Nam Kinh (Trung Quốc), vì 3 VĐV đến từ những nước có dịch bệnh Ebola không được phép tranh tài ở những môn “thi đấu đối kháng hoặc dưới nước”.

Đó là chưa kể tình trạng bạo lực, mất trật tự xã hội như "cơm bữa" ở Brazil. Cách không xa sự hào nhoáng từ những quận như Ipanema hay Copacabana ở Rio, người dân luôn sống trong nỗi sợ hãi thường trực với sự hoành hành của những băng đảng tội phạm và ma túy có vũ trang.

Không chỉ có vậy, nguồn nước bị ô nhiễm nghiêm trọng có thể ảnh hưởng trực tiếp tới một số môn thi đấu, trong khi cơ sở hạ tầng yếu kém là bài toán khiến những nhà lãnh đạo đất nước rộng lớn nhất Nam Mỹ phải đau đầu.

Niềm tin từ lịch sử

“Đây không phải là lần đầu tiên người ta nghi ngờ liệu nước chủ nhà Olympic có làm tốt nhiệm vụ của mình không”, chủ tịch Hội sử gia Olympic (ISOH), một tổ chức phi lợi nhuận được thành lập để nghiên cứu và phát triển phong trào Olympic trên toàn thế giới, ông David Wallechinsky nhận xét.

“Có chăng, sự khác biệt ở đây là Brazil đang gặp quá nhiều vấn đề nghiêm trọng cùng lúc”, Wallechinsky nói: “Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội tốt để họ thay đổi”.

“Lịch sử đã chứng minh, kể cả những kỳ Olympic thành công nhất thì những bất ổn vẫn tồn tại”, Wallechinsky, người đã theo sát 16 kỳ Olympic gần đây cho biết: “Và khi các cuộc thi đấu bắt đầu, mọi sự chú ý sẽ chuyển sang VĐV”.

“Thậm chí khi xảy ra những tình huống nguy hiểm như vụ đánh bom ở Atlanta 1996 hay vụ giết hại kinh hoàng 11 VĐV, HLV Israel ở Munich 1972, các cuộc tranh tài vẫn tiếp diễn”, Wallechinsky  khẳng định.

Và ông giải thích: “Bạn có 10.000 VĐV, những người đã chờ đợi sự kiện từ rất lâu. Sức mạnh, nhiệt huyết của họ sẽ đưa Olympic vượt qua tất cả, bất kể có chuyện gì xấu xảy ra”.

Là chủ tịch của ISOH, Wallechinsky đã chỉ ra 5 kỳ Olympic cũng từng phải đương đầu với nhiều khó khăn nhưng cuối cùng, bằng cách này hay cách khác, Thế vận hội vẫn diễn ra và “về đích” an toàn.

Olympic London 2012

“Trước thềm Olympic London, đã có những lời cảnh báo khủng bố tàn khốc được gửi tới nước Anh”, Wallechinsky nhớ lại.

Để đảm bảo điều tồi tệ sẽ không xảy ra, ngoài lực lượng cảnh sát, quân đội và nhiều lực lượng khác, người Anh đã bỏ hẳn 284 triệu bảng để thuê G4S – một trong những công ty cung cấp dịch vụ an ninh lớn nhất thế giới.

Thế nhưng vài tuần trước lễ khai mạc, G4S bất ngờ phá vỡ hợp đồng vì không đủ thời gian để tuyển mộ và đào tạo nhân viên an ninh.

Chính phủ Anh khi đó đã phải chi thêm 553 triệu bảng, tăng cường thêm 3.500 quân nhân, còn Cơ quan tình báo đối nội (MI-5) “bù” vào 3.800 sĩ quan.

Trong lúc đó, sau khi đưa ra lời xin lỗi, G4S cam kết sẽ trả số tiền phát sinh với lực lượng quân đội được tuyển thêm.

Olympic Athens 2004

Giống Rio, Athens phải đối mặt với thách thức không nhỏ từ nền kinh tế kiệt quệ, nhưng cuối cùng vẫn “tròn vai” trong việc tổ chức Olympic nhờ những khoản tiền trợ giúp khẩn cấp của chính phủ.

“Không phải mọi thứ đều được hoàn thành đúng thời gian”, Wallechinsky nói. Ông thừa nhận, nhiều địa điểm thi đấu không đảm bảo chất lượng và khác so với thiết kế do phải xây dựng trong thời gian ngắn.

Mặc dù vậy, không có sự cố nào vì cơ sở vật chất gây nên, và Olympic Athens năm đó vẫn thu hút được 3,9 tỷ người theo dõi qua truyền hình.

Olympic Atlanta 1996

“Thế vận hội tại Atlanta 1996 đã diễn ra rất lộn xộn”, Wallechinsky hồi tưởng.

“Ùn tắc giao thông diễn ra liên miên, hệ thống máy tính không hoạt động khi các cuộc thi đấu đang diễn ra, trong khi công tác an ninh được tổ chức hời hợt”.

Đỉnh điểm của sự hỗn loạn xảy đến vào ngày thi đấu thứ 9. Hơn 1 giờ sáng ngày 27/07, một quả bom đã phát nổ ở Công viên Centennial khiến 2 người chết và hàng trăm người bị thương.

Eric Rudolph, cựu chuyên gia chất nổ trong quân đội Mỹ là chủ mưu của vụ đánh bom. Rudolph bị bắt vào năm 2003 và nhận bản án 4 năm tù.

Olympic Barcelona 1992

Trước Olympic 1992, Tây Ban Nha gặp phải một số vấn đề trước thềm đại hội, đặc biệt là về thời gian chuẩn bị những công trình phục vụ cho Olympic. Sau cùng, họ vẫn kịp hoàn thành.

Ngoài ra, tình trạng nguồn nước bị ô nhiễm nặng cũng là vấn đề rất nhức nhối ở Barcelona 1992. Wallechinsky nhớ lại rằng, ông thường xuyên thấy túi nilon, túi nhựa trôi nổi trên sông. Điều này khiến cho một số môn thi đấu dưới nước của Thế vận hội năm đó phải di chuyển sang một địa điểm khác dự tính ban đầu.

“Dù vậy, tình hình hồi đó không xấu như tại Rio năm nay”, Wallechinsky kết luận.

Olympic Munich 1972

Olympic 1972 là một trong những sự kiện thể thao để lại ám ảnh kinh hoàng nhất trong lịch sử nhân loại.

4h30 phút sáng ngày 05/09, một nhóm khủng bố Palestine, gồm 8 tên thuộc tổ chức “Tháng 9 đen” đã đột nhập vào làng VĐV, giết chết 2 thành viên của đoàn thể thao Israel và giữ 9 VĐV, HLV người Israel khác làm con tin.

Sau vài ngày thương lượng, lực lượng an ninh Đức quyết định thực hiện kế hoạch giải cứu, thế nhưng tất cả đã kết thúc trong biển máu. 5 tên khủng bố bỏ mạng nhưng tất cả 9 con tin không ai sống sót, 1 sĩ quan Đức hy sinh.

Tuy vậy, Olympic 1972 dừng lại không lâu khi các cuộc tranh tài trở lại thi đấu bình thường chỉ sau 24 tiếng tạm hoãn, bất chấp những lời đe dọa tấn công khác vào lúc đó.