Vào ngày 18/3 tới đây, mùa thứ hai của Giải bóng rổ 3x3 chuyên nghiệp Việt Nam - VBA 3x3 sẽ khởi tranh chặng đầu tiên tại Thủ Đô Hà Nội. Giải đấu năm nay đã thay đổi tên gọi thành VBA 3x3 Prime 2023, mang nhiều điểm khác biệt so với phiên bản đầu tiên diễn ra vào giữa năm trước. 

Để giải đáp những thắc mắc xoay quanh mô hình thi đấu khác biệt mà VBA hướng tới, cộng với một số điểm cần được làm rõ cho người hâm mộ, ông Trần Chu Sa, CEO Công ty Cổ phần Bóng rổ Việt Nam, đại diện ban tổ chức VBA 3x3 Prime 2023 đã cung cấp thông tin ngay trước ngày khai mạc.

Câu chuyện thay tên, đổi họ và khái niệm “mở rộng” có phần khác biệt

Từ VBA 3x3 của năm trước đổi thành VBA 3x3 Prime năm 2023. Vậy đây chỉ là đổi tên hay còn có sự khác biệt nào? Câu trả lời ở đây là khái niệm “mở rộng” được CEO của VBA nhấn mạnh, hướng đến sự thay đổi về số lượng ở cả đội bóng và vận động viên tham gia giải. Bên cạnh đó, cuộc chơi không chỉ còn gói gọn ở trong nước mà còn được mở rộng ra nước ngoài. 

“VBA 3x3 2022 được coi là mô hình thử nghiệm năm đầu tiên. Với mô hình này, giải đấu năm trước chỉ gói gọn trong các CLB VBA và một số ít đội khách mời do VBA trực tiếp làm việc để tham dự giải. 

Năm nay VBA đã mạnh dạn mở rộng mô hình thi đấu hơn, đặc biệt là có sự tham gia của các đội bóng khách mời quốc tế cũng như mở rộng mô hình đăng ký cho các CLB ngoài VBA tham dự giải đấu. 

Không thể bỏ qua việc năm nay giải đấu sẽ đưa vào thử nghiệm nội dung bóng rổ 3x3 dành cho nữ. Đây là những điểm thay đổi rất lớn và với mục tiêu của VBA muốn đưa giải đấu ngày càng mở rộng hơn”, ông Trần Chu Sa cho biết.

Đi kèm với sự cải thiện về số lượng, VBA còn mong muốn cải thiện chất lượng và hướng hình ảnh bóng rổ 3x3 Việt Nam ra tầm quốc tế. Điều này được thực hiện bằng cách đưa VBA 3x3 Prime 2023 vào hệ thống thi đấu của FIBA 3x3 (Liên đoàn bóng rổ thế giới). 

“VBA sẽ nâng cấp giải đấu của mình về số lượng đội và chất lượng chuyên môn, đồng thời đăng ký tham gia vào hệ thống 3x3 của Liên đoàn bóng rổ thế giới, bắt đầu ngay từ giải đấu năm nay.

Cụ thể là ban tổ chức sẽ đăng ký VBA 3x3 Prime năm nay trở thành một giải với cấp độ Lite Quest Final, tương đương với cấp độ 6 trong hệ thống của FIBA 3x3. Ở cấp độ này, đội vô địch tại Grand Final của VBA 3x3 Prime sẽ có cơ hội thi đấu ở giải Challenger, hệ thống giải có cấp độ cao hơn trong khu vực”, CEO của VBA nói.

Vậy để đạt những mục tiêu đặt ra, VBA phải làm gì với 3x3 Prime năm nay để thoả mãn những yêu cầu của FIBA? Bên cạnh điều kiện tiên quyết ở khâu tổ chức, thiết bị và cơ sở vật chất, Liên đoàn thế giới còn có quy định về số đội tham dự.

“Với FIBA 3x3, họ có những yêu cầu tối thiểu mà VBA cần phải đáp ứng để được phép tổ chức giải đấu cấp độ này. Ví dụ như về số đội tham dự cần phải đạt tối thiểu 12 đội. Do số lượng đội hiện tại chưa đủ (11 đội), VBA sẽ có thêm một đội khách mời chất lượng cao ở chặng đấu cuối cùng để đạt yêu cầu của FIBA 3x3. Ngoài ra Liên đoàn còn một số thứ cần phải đạt yêu cầu như về quy mô tổ chức, cơ sở vật chất, trang thiết bị thi đấu mà VBA sử dụng. 

VBA đặt mục tiêu sẽ tiếp tục làm việc với Liên đoàn bóng rổ 3x3 thế giới để từ đó nâng cấp giải đấu lên những cấp độ cao hơn nữa. Một trong những mục tiêu mà VBA hướng tới trong tương lai là tổ chức giải đấu cấp độ 7, tức là Quest Final.

Để đạt được cấp này thì giải đấu còn phải thoả mãn những tiêu chuẩn cao hơn nữa, do đó ban tổ chức sẽ cố gắng để năm sau VBA có thể đạt được cấp độ trên”. 

Con số 12 đội bóng, bài toán đau đầu và lời giải có phần kỳ lạ của VBA 

Không khó để thấy VBA hiện chỉ có 7 CLB. Nếu duy trì theo mô hình năm trước với 1 đội đại diện cho nhà tài trợ và 1 đội dự tuyển quốc gia, con số mà VBA có cũng chỉ là 9 đội.

Cộng thêm 4 đội VBA xin rút khỏi giải đấu 3x3 lần này, vậy phương án nào đã được đưa ra để chạm tới mốc 12 CLB? Câu trả lời là khách mời và các đội bóng ngoài VBA.

Trước tiên, ông Trần Chu Sa lý giải về sự vắng mặt của ba CLB Danang Dragons, Nha Trang Dolphins và Hanoi Buffaloes như sau:

“Dù VBA 3x3 Prime 2023 vẫn thuộc hệ thống giải đấu của VBA, tuy nhiên ban tổ chức cũng định hình giải đấu này trở thành một nền tảng mở. Việc tham gia của toàn bộ CLB VBA là không bắt buộc. 

Với vai trò là những người sáng lập giải đấu ban đầu, các CLB VBA sẽ có quyền quyết định, lựa chọn rằng họ có tham dự giải VBA 3x3 Prime hay không. Việc này các đội sẽ đăng ký và thông tin trước với VBA một khoảng thời gian theo quy định”. 

Vậy còn các CLB ngoài VBA, họ là ai và được hình thành như thế nào? Ông Chu Sa lý giải thêm rằng khái niệm “mở rộng” mà giải đấu theo đuổi không chỉ mở về cầu thủ và đội bóng mà còn mở về thu hút nhà đầu tư mới:

“Riêng về VBA 3x3 Prime, đây là một giải đấu hướng đến việc mở rộng nền tảng cho những nhà đầu tư cá nhân bên ngoài có nguyện vọng tham gia vào hệ thống giải của VBA. 

Điều này một phần là để giảm gánh nặng đầu vào của các chủ đầu tư VBA, dẫn đến việc chúng tôi không bắt buộc những CLB VBA tham dự giải đấu. Mỗi CLB sẽ tự đánh giá khả năng cạnh tranh, mức độ sẵn sàng của các cầu thủ và khả năng chinh phục giải đấu đến đâu, từ đó họ sẽ quyết định mức độ đầu tư cho giải, có tham gia thi đấu hay không.

Với mô hình này thì trước mắt ở giải đấu 3x3 Prime 2023, chỉ có 4 CLB muốn tham gia thi đấu. Nhưng tôi mong rằng vào những năm tiếp theo, với tiềm năng của giải đấu thì mong rằng tất cả CLB VBA sẽ cùng tham gia, giúp giải đấu trở nên sôi động và hấp dẫn hơn”. 

Đội bóng mới và nhà đầu tư mới liệu có khiến giải đấu bị biến chất?

Khái niệm nhà đầu tư mới và các CLB ngoài VBA này còn khá lạ lẫm. Vậy những nhà đầu tư này chỉ cần có tiềm lực kinh tế là được sở hữu đội bóng VBA? Chỉ cần có tiền, họ sẽ được đưa bất kỳ ai mà họ muốn vào hệ thống thi đấu đã được xây dựng và hoàn thiện qua nhiều năm?

Ông Trần Chu Sa lý giải về câu chuyện này rằng VBA 3x3 Prime là một giải đấu ngắn hạn. Các CLB tồn tại ở giải 3x3 có thể độc lập hoàn toàn so với nội dung 5x5 truyền thống.

Nếu sự phức tạp, yêu cầu kinh phí và nguồn lực lớn của việc tham gia vào một đội bóng 5x5 đã cản bước nhiều nhà đầu tư vào VBA thì với 3x3 Prime, họ có lời giải ngắn hạn cho đam mê và yêu thích bóng rổ của mình.

Xét về bài toán kinh tế, nếu VBA 5x5 là một giải đấu dài hơi với những yêu cầu khắt khe về nhiều mặt dành cho các nhà đầu tư thì VBA 3x3 là một phép thử để họ đặt chân vào giới bóng rổ.

Thu hút được thêm nhà đầu tư mới đặt chân vào VBA cũng như thị trường bóng rổ nói chung được coi là một trong những mục tiêu mà BTC đề ra.

“Về việc tham gia giải đấu VBA 3x3, ban tổ chức nhận thấy rằng gần đây có nhiều nhà đầu tư rất đam mê và yêu thích môn bóng rổ. Họ mong muốn được tham gia vào hệ thống giải VBA và muốn đầu tư cho một CLB bóng rổ chuyên nghiệp. 

Nhưng nếu đầu tư vào một CLB VBA 5x5 sẽ là quá trình tương đối khó khăn và phức tạp, đòi hỏi phải đáp ứng nhiều yêu cầu về mặt pháp lý, về cơ sở hạ tầng, chuyên môn kỹ thuật. Một yếu tố nữa là số lượng VĐV nội sẵn sàng thi đấu chưa thể đáp ứng yêu cầu để thêm một đội bóng mới vào giải VBA 5x5.

Đây cũng là một trong những lý do mà VBA xúc tiến việc tổ chức giải đấu 3x3, một nền tảng đơn giản hơn, có chi phí đầu tư thấp hơn và dễ tham dự hơn để các nhà đầu tư yêu thích môn bóng rổ có thể nuôi dưỡng niềm đam mê của mình, giúp cho bóng rổ phát triển về chiều rộng trên khắp cả nước”, CEO của VBA cho biết. 

“Việc đăng ký thành lập một CLB để tham dự VBA 3x3 Prime 2023 thì giải đấu cũng có những tiêu chuẩn nhất định, không phải cứ có kinh phí và đóng tiền là sẽ thực hiện được. 

Trước mắt ở năm nay khi đang thử nghiệm mô hình mới, VBA sẽ gửi thư mời trực tiếp đến các nhà đầu tư đã có sự quan tâm từ trước hoặc từng có nguyện vọng tham gia vào VBA. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng gửi lời mời cho những nhà đầu tư tiềm năng để họ có thể tham dự giải.

Tham gia ở đây không chỉ bằng cách đóng tiền mà các CLB phải tuân theo điều lệ, những quy định chặt chẽ về đội hình và chất lượng cầu thủ tham dự, bao gồm các VĐV nội binh như thế nào và ngoại binh ra sao. Từ đó đảm bảo được công tác và chất lượng chuyên môn.

Như ở VBA 3x3 Prime 2023, BTC yêu cầu các CLB phải có ít nhất 1 ngoại binh hoặc cầu thủ gốc Việt để đảm bảo chất lượng thi đấu. Sau khi nhận được và kiểm tra hồ sơ đăng ký từ các CLB, ban tổ chức VBA sẽ tiếp tục hỗ trợ các CLB giải quyết những vấn đề thường gặp về chuyên môn, chủ yếu là ở công tác vận hành ví dụ như hoàn tất các thủ tục liên quan đến cầu thủ…

Đây cũng là một điều khó khăn mà các CLB ngoài VBA gặp phải, dẫn đến việc một đội bóng đã phải xin rút lui vì không đảm bảo được chất lượng chuyên môn để thi đấu. Việc này khiến số lượng đội năm nay giảm từ 12 xuống còn 11 CLB như hiện tại. Như đã nói đến ở trên, chúng tôi sẽ bổ sung một đội bóng ở phần sau của giải đấu để đảm bảo số lượng đội như yêu cầu ban đầu của FIBA 3x3”.

Nói thêm về quy chuẩn phân cấp vận động viên, đại diện ban tổ chức cho biết toàn bộ cầu thủ sẽ được chia làm hai nhóm. Một là nhóm VĐV người Việt và hai là nhóm VĐV không phải người Việt, nhóm hai bao gồm VĐV người nước ngoài và các cầu thủ gốc Việt. 

“Giải đấu mang định hướng mở rộng từ đầu nên ban tổ chức không quy định một cách quá khiêm khắc như 5x5, chỉ phân cấp các VĐV thành hai nhóm chính. Một là VĐV người Việt Nam và hai là VĐV không phải người Việt Nam. Vế thứ hai bao gồm cả cầu thủ Việt kiều, gốc Việt và các VĐV nước ngoài, toàn bộ đều chung một hạng cầu thủ với nhau.

Các CLB đến với VBA 3x3 Prime năm nay có thể chia làm nhiều định hướng và mục tiêu khác nhau. Có CLB thi đấu để cạnh tranh về thứ hạng, có CLB đến thi đấu với mục đích cọ xát và phát triển những cầu thủ trẻ như City Wings chẳng hạn.

Ví dụ đội khách mời đặc biệt như Việt Nam Select với các thành viên chuẩn bị cho đội tuyển quốc gia. Trong số hai CLB khách mời nước ngoài thì có đội Rising Stars của Malaysia, thành viên là những cầu thủ trẻ của đội tuyển quốc gia nước này.

Một vài đội tham gia thi đấu với mục đích trải nghiệm mô hình thi đấu chuyên nghiệp, xây dựng đội hình làm sao để có thể bắt kịp chất lượng chuyên môn của các CLB VBA. Với sự đa dạng về mục tiêu này thì mỗi CLB sẽ có chiến thuật xây dựng đội hình khác nhau, làm sao để đảm bảo được tính cạnh tranh của từng đội”. 

*****

Hiện ở năm thứ hai của mô hình tổ chức thi đấu mới, có thể thấy VBA 3x3 Prime 2023 đang hướng đến hai mục tiêu cùng lúc. Đây vừa là hình thức thu hút thêm các nhà đầu tư, vừa là cách để nâng tầm bóng rổ 3x3 Việt Nam trên bản đồ thế giới.

Khoảng không cho sự phát triển và hoàn thiện vẫn còn rất nhiều, tại đó những thắc mắc hay các câu hỏi khó giải sẽ xuất hiện nhiều hơn nữa.

Xin cảm ơn ông Trần Chu Sa đã dành thời gian cho buổi trả lời phỏng vấn này.