Thua ngay từ gốc

Sau tấm HCB SEA Games đầu tiên năm 2001, bóng chuyền Việt Nam chỉ mặc định nhắm đích tới sân chơi SEA Games, và chăm chăm bảo vệ cho chắc vị trí thứ 2. Môn này chưa từng xác lập một chiến lược hay mục tiêu để chí ít cũng quyết tâm bám đuổi, rồi song hành cùng người Thái tiến ra châu lục. Những kết quả tốt tại đấu trường châu lục, rõ nhất với hạng 4 tại Cúp châu Á 2012, đã chứng rỏ rằng Việt Nam có thể thua Thái Lan tại SEA Games song vẫn hoàn toàn có thể có thứ hạng cao ở châu lục. Tư duy SEA Games và nỗi ám ảnh Thái Lan nặng nề đến mức đã giống một “tiềm thức” của các HLV và cầu thủ. ĐTVN hễ chạm trán người Thái thường xuyên tự thua và thua thảm.

Cùng với tư tưởng yếm thế là điểm yếu chết người về đào tạo trẻ. Mảng trọng yếu này lâu nay bị phó mặc hoàn toàn cho các địa phương, đội bóng. Ngoại trừ hai “lò” Thông tin và Long An chịu khó làm bài bản, các đội bóng khác đều bỏ qua khâu đào tạo trẻ, mà chỉ chú ý đến thành tích trước mắt, đặc biệt từ khi bóng chuyền cho thuê ngoại binh. Trên một mặt bằng chung quá khan hiếm cầu thủ có chất lượng, ĐTQG cũng không thể mạnh. Chưa kể, mỗi tuyển thủ khi lên Tuyển lại theo một kiểu, khiến cho các HLV cũng không biết xoay sở thế nào. Thực sự, ĐTVN mới chỉ là một tập hợp qua từng giải đấu chứ không có một nền tảng chung, với một lối chơi riêng của mình.

Mẫu hình 5 tuyến đào tạo của người Thái

Ở ĐTQG Thái Lan hiện tại, không có ngôi sao nào hơn được Ngọc Hoa của Việt Nam. Xét riêng về hình thể, đơn cử như nhiều cao trung bình, thậm chí họ còn kém hơn. Độ tuổi của họ cũng cao hơn 3-4 tuổi. Tuy nhiên, trên phương diện một đội bóng, họ đang vượt quá xa Việt Nam, với một sức mạnh tập thể, kỹ chiến thuật hoàn hảo, cùng một lối chơi có bản sắc rõ ràng. Quan trọng hơn, phía sau đó, là các ĐT U.23, U.20, U.18 nằm trong một hệ thống chung đều ở trình độ hàng đầu châu lục, tiếp cận thế giới, sẵn sàng thay thế xuất sắc các đàn chị bất cứ lúc nào.

Để có đỉnh cao như ngày hôm nay, Thái Lan đã trải qua tới 2 thập kỷ bền bỉ đào tạo trẻ, xây dựng giải VĐQG, ĐTQG các lứa tuổi với đầu tư lớn, khát vọng lớn.

Điểm nhấn mang lại thành công của người Thái chính là hệ thống đào tạo quốc gia gồm 5 lứa tuổi, bắt đầu từ U.13 cho đến ĐTQG, theo một chương trình chung, dưới sự dẫn dắt của một đội ngũ HLV chuyên nghiệp hùng mạnh. Các cầu thủ của họ liên tục được thi đấu cọ xát tại các giải đấu quốc tế đỉnh cao đủ loại, trong màu áo của ĐTQG và CLB.

Mỗi năm có tới vài chục lượt tuyển thủ Thái được tạo điều kiện xuất ngoại đầu quân cho các CLB hàng đầu. Từ những năm 1990, họ đã chi ra khoản kinh phí lớn để thường xuyên đăng cai những cuộc đấu tầm cỡ châu lục, thế giới.

Nhìn vào mẫu hình thành công đặc biệt của người Thái mới thấy, Việt Nam không kém xa, thua toàn diện mới lạ. Nhất là khi, qua 15 năm, cả làng bóng chuyền nữ Việt gần như giậm chân tại chỗ.

Hà Thảo 

Khoảng cách về trình độ giữa 2 nền bóng chuyền đã được phơi bày rõ nét khi ĐTQG Việt Nam mới đây đã liên tiếp để thua từ ĐTQG Thái Lan cho đến đội U.23 của họ. Sau khi thua 0-3 ĐTQG Thái Lan tại chung kết SEA Games 28, thầy trò HLV Thái Thanh Tùng tiếp tục thất bại 1-3  trước U.23 Thái ở bán kết giải quốc tế VTV Cup ngay trên sân nhà. 

“Ngoài hệ thống đào tạo trẻ bài bản và bản sắc, tôi cho rằng thành công bóng chuyền nữ Thái Lan có được chủ yếu nhờ việc sớm và liên tục được dự tranh các giải đấu đẳng cấp thế giới. Chúng tôi cũng đã từng thua xa các đội mạnh quốc tế, đặc biệt với những đối thủ có ưu thế về thể hình, lối chơi hiện đại. Tuy nhiên, qua đó các nhà quản lý, huấn luyện, chính các cầu thủ đã rút ra được những bài học quý giá cho mình, để không ngừng đổi mới và tiến bộ. Thái Lan đã từng nhiều lần đăng cai những cuộc đấu đỉnh cao như World Grand Prix mà chỉ 1 vòng đã tốn kém tới 300.000 – 400.000 USD song rất hiệu quả ”. – Shanrit Wongprasert (Phó Chủ tịch Liên đoàn Bóng chuyền châu Á và Thái Lan).

Các thành tích nổi bật của bóng chuyền nữ Thái Lan:

– 2 lần vô địch châu Á (2009 và 2013).

– 1 lần đoạt Cúp châu Á (2012)

– HCĐ ASIAD 2014.

– 8 lần liên tiếp giành HCV SEA Games (2001- 2015).