LION Championship 05 đã không thể có một kết thúc hoàn hảo dù cho 4 màn so tài đầu tiên ở loạt trận thi đấu tối đều là những tình huống knockout đáng chú ý. Tất cả đều bị dập tắt bởi ngọn lửa bùng lên khi kết quả trận đấu giữa Trần Ngọc Lượng và Robson Oliveira được công bố. 

Trong trận đấu này, Robson Oliveira hoàn toàn vượt trội hơn về số lần quật ngã (takedown, 7 lần), số lượng đòn chính xác (strike landed) và cả thời gian kiểm soát thế trận khi là người chủ động tấn công nhiều hơn. Dù vậy, kết quả cuối cùng lại là 29-28, 28-29, 29-28 với chiến thắng được tuyên cho Trần Ngọc Lượng. 

Dựa trên bảng điểm trên từ 3 giám định, chúng ta có thể nhận thấy một giám định đã chấm hai hiệp thắng 10-9 cho Oliveira, hiệp còn lại là 9-10 nghiêng về Trần Ngọc Lượng. Hai giám định còn lại đều đưa ra kết quả ngược lại, hai hiệp 10-9 và một hiệp 9-10 cho Trần Ngọc Lượng.

Điểm chung duy nhất của ba giám định chính là việc chấm thắng cho Robson Oliveira trong một hiệp. Đây cũng là điều tạo ra kết quả bị chỉ trích trong những ngày qua. Bởi dựa trên diễn biến trận đấu, dù tính theo hiệp hay thời gian trong 9 phút thi đấu, Robson Oliveira đều làm tốt hơn trong hai hiệp cuối.

VIDEO Trần Ngọc Lượng vs. Robson Oliveira: 

Sau trận đấu, ban tổ chức LION Championship và Liên đoàn Võ thuật tổng hợp Việt Nam (VMMAF) đã "họp rút kinh nghiệm công tác tổ chức và công tác chuyên môn, nhận định lại một số trận đấu có dấu hiệu sai sót về chuyên môn, trong đó có trận đấu giữa Trần Ngọc Lượng và Robson Oliveira tại hạng cân 60kg ở hạng B."

Đây không phải lần đầu tiên một trận đấu tại  LION Championship nhận về những chỉ trích trong công tác chấm điểm. Ở trận chung kết hạng 60kg mùa giải 2022 giữa Nguyễn Trần Duy Nhất và Nguyên Tiến Long, ba thành viên của ban giám định trận đấu đã đưa ra kết quả trái ngược 48-47, 46-49, 49-46.

Hay trận đấu giữa Trần Quang Lộc và Kamil Michal Nguyễn Văn, nhà vô địch hạng 70kg nhận được điểm số tuyệt đối 50-45 (thắng cả 5 hiệp) từ một giám định, chênh lệch so với kết quả 48-46 và 48-47 (Trần Quang Lộc bị chấm thua 2 hiệp) ở các bảng điểm của những giám định còn lại. 

Những sự trái ngược trong quá trình đánh giá trận đấu của LION Championship đã bắt đầu được quan tâm ngay từ mùa giải 2022, còn trận đấu giữa Trần Ngọc Lượng và Robson Oliveira chính là "giọt nước tràn ly", khiến ban giám định trận đấu cũng như các trọng tài nhận về cơn mưa chỉ trích của cộng đồng theo dõi MMA tại Việt Nam.

Không chỉ các giám định, những trọng tài trực tiếp làm nhiệm vụ trên sàn đấu của LION Championship 05 cũng để lại một hồi chuông cảnh báo trong việc nắm rõ luật thi đấu. Ở màn so tài giữa Trần Minh Nhựt và Nguyễn Trung Hải tại hạng cân 60kg, khi Trung Hải đang ở tư thế nằm (ground position), Minh Nhựt liên tiếp tung ra những cú đạp vào mặt đối phương. Theo luật thi đấu của LION Championship, việc tung đòn chân vào đầu/mặt đối thủ đang trong tư thế nằm sàn (có điểm chạm ngoài 2 bàn chân/1 bàn chân và 1 bàn tay chạm sàn) hoàn toàn bị cấm.

Dù vậy, trọng tài giám sát trận đấu đã không nhận ra tình huống để có sự can thiệp kịp thời và vẫn cho tiếp tục trận đấu. Theo thông lệ của một số giải đấu MMA quốc tế, trận đấu cần được tạm dừng để tổ chuyên môn đánh giá tình trạng võ sĩ bị phạm luật - ảnh hưởng của đòn đánh và thậm chí có thể đưa ra quyết định xử thua võ sĩ phạm luật, hoặc hủy bỏ kết quả trận đấu trên cơ sở bảng điểm từ đầu trận. 

Thách thức từ con người

LION Championship là giải đấu võ thuật quốc nội được đầu tư nhất ở Việt Nam thời điểm hiện tại, từ sân khấu, âm thanh - ánh sáng cho tới quy mô tiền thưởng của ban tổ chức. Các hoạt động di chuyển, sinh hoạt của võ sĩ và đội ngũ huấn luyện cũng được ban tổ chức hỗ trợ tối đa, cho thấy lượng kinh phí sử dụng là không hề nhỏ.

Tuy nhiên, tất cả những yếu tố trên sẽ không thể phủ nhận được một điểm: công tác trọng tài (referee) và giám định (judge) của LION Championship vẫn chưa hoàn thiện được ở mức cần thiết.

Việc một giám định có kết luận trái ngược với những người đồng nghiệp còn lại không phải điều hiếm thấy trong MMA. Tuy nhiên, ở một quãng thời gian ngắn, sự việc xảy ra lặp lại nhiều lần sẽ đặt ra những câu hỏi về quan điểm đánh giá và trình độ chuyên môn của các giám định dựa trên bộ luật thi đấu.

Một hiện thực dễ nhận thấy nhất để lý giải cho quyết định sai sót hoặc gây tranh cãi của các giám định, chính là việc kinh nghiệm tác nghiệp của họ trên sàn đấu. LION Championship là giải đấu MMA đầu tiên tại Việt Nam với tuổi đời chưa tới 1 năm, nếu tính từ sự kiện đầu tiên vào tháng 6/2022. Lực lượng trọng tài/giám định chưa có cơ hội tác nghiệp trực tiếp ở các vai trò khác nhau một cách thường xuyên. Cùng với áp lực theo dõi liên tục các trận đấu, trải nghiệm này cũng trở thành một thách thức với những người bước lên giám sát một môn thể thao với bộ luật phức tạp như MMA. 

Lý do khách quan có thể đến từ sự hiện diện của MMA tại Việt Nam là chưa nhiều. Về phía chủ quan, chúng ta khó có thể phủ nhận các trọng tài cần bổ sung kiến thức chuyên sâu về luật thi đấu, cách chấm điểm và bản lĩnh khi đứng trên võ đài cùng các võ sĩ.

Trình độ các võ sĩ MMA Việt Nam còn ở giai đoạn sơ khai, yếu tố này hoàn toàn có thể được khán giả chấp nhận dựa trên thực tế tập luyện, thi đấu còn nhiều hạn chế ở bộ môn này trong những năm vừa qua. Đó cũng là lý do họ cần những trọng tài, giám định có đủ đẳng cấp để đánh giá tất cả các yếu tố chuyên môn trước-trong-sau trận đấu, đảm bảo những màn so tài diễn ra an toàn - đúng luật và công bằng nhất. 

Thách thức không chỉ đến với bản thân các trọng tài, giám định, mà còn có một phần trách nhiệm chính từ Liên đoàn Võ thuật tổng hợp Việt Nam (VMMAF) - cơ quan ban hành, giám sát luật thi đấu cũng như đào tạo lực lượng trọng tài. Sau những sự việc đã xảy ra trong thời gian qua, VMMAF đang đứng trước những thách thức cả về chuyên môn lẫn thời gian, sớm đưa ra những trọng tài đủ chất lượng để giám các trận đấu, đưa MMA trở thành một môn thể thao đáng theo dõi, giữ được niềm tin với khán giả, võ sĩ và những người làm võ thuật tại Việt Nam.