Cách đây chưa đầy 1 tuần, Milwaukee Bucks đã thắng 2 trận liên tiếp trước Atlanta Hawks ở chung kết miền Đông. Họ chốt tấm vé vào NBA Finals bằng 2 trận đấu mà Giannis Antetokounmpo phải ngồi ngoài làm khán giả.

Khris Middleton và Jrue Holiday ghi tổng cộng 110 điểm, còn trung phong Brook Lopez như trẻ đi 10 tuổi để trở thành một ngôi sao thứ ba trong đội hình Milwaukee.

Hai chiến thắng này mang đậm tính tập thể và trở thành minh chứng cho việc để lọt vào NBA Finals, Bucks không chỉ dựa vào một mình Giannis mà còn cần nhiều cái tên chất lượng khác.

Đến khi loạt trận chung kết NBA Finals khởi tranh, mọi thứ lại đảo chiều. 

Giannis thoát chấn thương và hồi phục thần kỳ để kịp ra sân tại Game 1, sau đó bùng nổ ở Game 2 với trận đấu 42 điểm. Tuy nhiên, Bucks đã thua cả 2 lượt trận trước Phoenix Suns và trở thành đội bóng một người.

Lỗi của Antetokounmpo? Có lẽ là không vì theo thống kê, Milwaukee hơn điểm so với Phoenix trong toàn bộ số phút thi đấu mà Giannis có ở trên sân. Nhưng khi anh ra nghỉ, Bucks bị Suns áp đảo với tổng cách biệt 27 điểm.

Dù đây mới là 2 game đầu và “bầy hươu" hoàn toàn có thể hồi sinh trên sân nhà, nhưng nó cho thấy một vấn đề lớn của Milwaukee Bucks. Họ vụn vỡ hoàn toàn và ngay lập tức khi không có MVP của mình thi đấu.

Trong loạt trận Playoffs vòng 2 gặp Brooklyn Nets, HLV Mike Budenholzer đã nhận thấy sự khác biệt trên và để Giannis Antetokounmpo chơi đến 50 phút tại Game 7 (có 1 hiệp phụ).

Nếu phải rơi vào tình thế “sinh tử", có lẽ ông Budenholzer sẽ buộc phải cho Giannis thi đấu trọn vẹn số phút. Còn lúc này, ông không thể làm vậy vì đầu gối của Antetokounmpo mới biến dạng chưa đầy 1 tuần.

Bộ ba ngôi sao từng tỏa sáng rực rỡ tại Game 5 và 6 trước Atlanta Hawks có vẻ đã biến mất. Bucks chỉ cần sống sót qua khoảng 10 phút mỗi trận để ngôi sao của họ có thể ra nghỉ là có thể gây khó dễ cho Phoenix Suns, nhưng có vẻ điều này cũng quá khó khăn.

Vậy điều gì đã xảy ra trong những phút Giannis ra nghỉ? Và Phoenix Suns tận dụng chúng như thế nào để lập tức xoay chuyển thế trận trước Milwaukee?

Đầu tiên, hàng công Milwaukee Bucks lập tức trở nên kém hiệu quả mỗi khi Giannis rời sân. Thống kê cho thấy Bucks chỉ ghi được 95.2 điểm trên 100 lần lên bóng bóng khi “Á Thần" ngồi dự bị. 

Chỉ số tấn công giảm khi ngôi sao của đội bóng ra ngoài nghỉ ngơi là điều không có gì lạ, nhưng tác hại của nó với Milwaukee Bucks lớn hơn vì Giannis là mẫu cầu thủ khá đặc biệt.

Có thể tạm gọi lúc có Giannis ở trên sân là phong cách thi đấu “Giannis-ball". Vậy khi anh ra ngoài, Bucks trở nên lộn xộn vì mất mắt xích quan trọng nhất trong khâu luân chuyển bóng và tạo cơ hội dứt điểm.

Con số thống kê trên của Milwaukee tệ, nhưng không đến mức thảm họa. Một khía cạnh khác quan trọng hơn đó là hàng thủ của Bucks còn tệ hơn rất nhiều khi Giannis ngồi ngoài.

Trong 20 phút 32 giây nghỉ ngơi của Defensive Player of The Year năm 2020 tại series này, Suns đã ghi đến 67 điểm. 

Con số này rất khủng khiếp và nếu được trải theo chiều dài của một trận đấu, chỉ số offensive rating của Suns khi Giannis ngồi ngoài là 148.9 điểm, cao hơn 31 điểm so với hàng công xuất sắc nhất lịch sử NBA từng ghi nhận được.

Chris Paul kết hợp cùng HLV Monty Williams và các cầu thủ Phoenix đã làm điều này thông qua nhiều cách khác nhau, thể hiện được sự thông minh, lanh lợi và cả sức trẻ của tập thể Suns ở mùa giải này.

Dưới đây là những điều mà Phoenix làm để khai thác tối đa điểm yếu của Bucks mỗi khi Giannis Antetokounmpo ra nghỉ.

NÉM RỔ TRỐNG TRẢI

Phoenix Suns đang ném không quá tốt với chỉ trung bình 36.1% FG khi Giannis ở trên sân trong series chung kết này. Nhưng ngay khi Giannis ra ngoài, Bucks như trở thành “quân xanh" cho Suns ném tập vì họ gần như không thể trượt.

Rất nhiều tình huống ném wide open đã xuất hiện cho Devin Booker và các đồng đội, điều tối kỵ khi chạm trán Suns trên sân nhà PHX Arena.

Cameron Payne có khoảng trống không thể nào rộng hơn để ném 3 trong tình huống này

Ở pha bóng khác, sau một offensive rebound của Suns, Chris Paul đã quay về sân nhà vì nghĩ rằng đồng đội đã mất bóng.

Năm cầu thủ Bucks chỉ phòng ngự 4 cầu thủ Suns, nhưng bằng một cách nào đó, họ vẫn để 2 chiếc áo đen ở vị trí trống trải.

Đây là một ví dụ khác cho thấy Bucks phòng thủ không tốt nhưng mang tính hệ thống và chiến thuật nhiều hơn. 

Jrue Holiday là cầu thủ phòng ngự xuất sắc, nhưng anh đã quá rập khuôn và hỗ trợ đồng đội vì Booker hút người, để Chris Paul, một tay ném 3 điểm tốt trống trải ở ngoài vòng 3 điểm.

Chuyên gia cho rằng Bucks không có chiến thuật phòng ngự đặc biệt để hạn chế các tình huống đột phá theo dạng này của Devin Booker, đội hình phòng ngự sẽ bị “vỡ" (break down) ngay lập tức chỉ sau một pha nhấn vào rất đơn giản.

Phoenix Suns vốn là đội bóng ném rổ tốt hơn so với Milwaukee Bucks, nhưng các đồng đội của Giannis đang làm tình hình tệ hơn rất nhiều.

Ngoài các pha 3 điểm trống trải như ví dụ kể trên, Suns còn có 16 cú ném trung bình thành công trong chỉ 25 lần ném (64%), đạt độ hiệu quả trong mơ mà bất kỳ đội bóng nào cũng mong có được ở các trận đấu lớn như NBA Finals.

Nếu không sớm có sự điều chỉnh và rút kinh nghiệm từ những sai lầm tại 2 game đầu tiên, Milwaukee có thể phải trở thành hành khách chứng kiến Phoenix Suns thẳng tiến đến ngôi vô địch.

ĐẨY NHANH NHỊP ĐỘ, PHẢN CÔNG HIỆU QUẢ

Lần gần nhất Phoenix Suns từng tiến gần đến một danh hiệu vô địch NBA, họ làm nên một thương hiệu bóng rổ mang tên “Seven seconds or less". 

Sáng chế bởi HLV Mike D'Antoni, Suns thời gian này thường chỉ mất “7 giây hoặc ít hơn" cho một đợt tấn công. Mục tiêu là đánh vào thời điểm hàng thủ đối phương chưa kịp vào vị trí, dễ khai thác vào các lỗ hổng.

Đối đầu Milwaukee Bucks trong những phút thi đấu không có Giannis trên sân, Phoenix năm nay đang tái hiện lối đánh này.

Trong vòng Playoffs, offensive rebound để tìm kiếm thêm cơ hội ghi điểm (2nd chance point) là ưu tiên của Milwaukee Bucks. Khía cạnh này còn quan trọng hơn khi Giannis ngồi ngoài vì hàng công của Bucks vốn đã chịu thiệt hại.

Nhưng lựa chọn này là con dao hai lưỡi vì nếu tập trung vào offensive rebound, Milwaukee sẽ không có đủ nhân sự về phòng thủ và mở ra cơ hội vàng cho Phoenix phản công nhanh.

Quả 3 điểm dưới đây vào rổ khi shot-clock ở giây thứ 17, đồng nghĩa với việc Suns có điểm sau đúng 7 giây tấn công.

Mục tiêu của Phoenix là tạo nên nhiều đường tấn công nhất có thể, tận dụng tối đa khoảng thời gian Giannis ngồi ngoài. 

Nếu Bucks dứt điểm thành công (từ 1st chance hoặc 2nd chance), Suns sẽ chủ động triển khai bóng nhanh đúng theo phong cách “7 giây hoặc ít hơn", đánh vào hàng thủ chưa vào vị trí của Milwaukee.

Một điều đáng chú ý khác là Suns vẫn có bài chạy và họ chỉ thực hiện với tốc độ cao hơn bình thường, không đơn thuần là các pha phản công nhanh mang tính cá nhân.

SĂN MISMATCH, ĐÁNH THẲNG VÀO RỔ 

Khi Giannis ngồi ngoài, Milwaukee Bucks sẽ mất một người bảo vệ bảng rổ xuất sắc. Vắng Giannis là điều rõ ràng, nhưng Bucks không có ai để thế chỗ “Á Thần" ở trên sân.

Bigman duy nhất còn lại trên sân là Brook Lopez, trung phong rất to cao nhưng tương đối chậm chạp và kém trong khâu xoay sở. 

Để làm mọi thứ tệ hơn, Donte DiVincenzo dính chấn thương và quyết định trade Torrey Craig giữa mùa đã khiến sự linh hoạt trong cách dùng người của HLV Budenholzer bị ảnh hưởng.

Nhận thấy điều này, Phoenix Suns sẽ cho phép Chris Paul đánh theo phong cách “kẻ săn mồi”, lựa chọn người phòng thủ mà anh muốn đối đầu. Hình ảnh này rất quen thuộc với những ngôi sao khác như Luka Doncic, Kawhi Leonard hay rõ nhất là LeBron James.

Dù đã 36 tuổi, Chris Paul vẫn có thể vượt qua được rất nhiều cầu thủ của Milwaukee Bucks. Qua 2 game, anh đã “săn" thành công những cái tên như Lopez, Bobby Portis, Bryn Forbes hay Pat Connaughton.

Rất khó để tránh việc “bị săn" khi đối đầu với các tình huống như thế này, nhưng Bucks sẽ đỡ khổ cực hơn nếu có một tay chắn để bảo vệ bảng rổ. Tiếc rằng khi Giannis ngồi ngoài, không còn ai đủ khả năng để làm điều này.

Một khi người phòng thủ chính bị vượt qua, tất cả đều trở thành “hành khách" và chỉ có thể mong Chris Paul dứt điểm trượt.

Ngoài các tình huống tự tay dứt điểm, CP3 hay Devin Booker còn có thể tìm kiếm đồng đội nếu có cầu thủ nào khác quá tập trung vào anh.

Điểm đến của các đường chuyền này thường là DeAndre Ayton, người không có đối thủ nếu Giannis vắng mặt ở dưới rổ.

Brook Lopez phần nào vẫn có thể phòng thủ dưới rổ một cách hiệu quả. Nhưng ở nhiều tình huống, anh bị kéo ra ngoài vòng 3 điểm theo bài chạy luân chuyển bóng và bù người liên tục của Phoenix Suns.

Hàng thủ của Milwaukee Bucks đang rơi vào một vòng luân hồi không lối thoát. Nếu tiếp tục đổi người khi bị bù (screen), các bigman sẽ không thể làm gì trước Chris Paul hoặc Booker. 

Nếu double-team hoặc trap người cầm bóng, Bucks sẽ rơi vào thế 3 thủ 4. Nếu vòng sau người bù theo phong cách drop-defense, CP3 và Booker sẽ ném trung bình cháy rổ.

Khi có 5 cầu thủ tốt nhất ở trên sân bao gồm cả Giannis, Milwaukee có thể kiềm tỏa được Phoenix. Nhưng chỉ 1 cầu thủ ra ngoài và tạo nên lỗ hổng, Suns sẽ khai thác và từ đó mang về thế chủ động. 

Đây là những gì đã diễn ra suốt 2 lượt trận vừa qua tại PHX Arena và Milwaukee Bucks chưa có lời giải. Họ không có phương án dự phòng, tỏ ra lạc lõng và không có sự chủ động vì vốn nhân sự của họ đã có quá nhiều lỗ hổng.

HLV Mike Budenholzer sẽ cần phải trổ tài và đưa ra những chiến thuật phòng thủ mới để Bucks “sống sót" qua những phút Giannis ở ngoài sân. 

Nếu không, Milwaukee sẽ phải bào sức ngôi sao không lành lặn của họ nhiều hơn hoặc trở thành nạn nhân của những thất bại tiếp theo.