"Katie Ledecky là trường hợp tỷ người mới có một" - Phần 1

"Katie Ledecky là trường hợp tỷ người mới có một" - Phần kết

Kỹ thuật và thể lực sung mãn không thua gì nam giới

Các đối thủ sau khi trồi lên khỏi mặt nước từ cú nhảy xuất phát thường nhìn thấy một cảnh tượng quen thuộc: Ledecky đã ở phía trước.  

Hầu hết các VĐV bơi đường dài đều chung một nỗi lo sợ sẽ bị “hết pin” vào cuối cuộc đua. Vì vậy họ luôn dè xẻn vào khúc đầu. Trong khi Ledecky thì ngược lại.

“Tôi luôn lo sợ rằng mình sẽ còn dư quá nhiều sức vào lúc cuối của cuộc đua”, Ledecky thật thà nói. “Tôi luôn luôn cố gắng kiểm soát mình, vì vậy tôi sẽ không gắng sức đến nỗi tự ‘giết’ bản thân mình ngay từ đầu. Vấn đề nằm ở việc tìm ra một trạng thái cân bằng, và hơn hết là ở niềm tin rằng mình đã tập luyện đủ kỹ càng để có thể bước vào cuộc thi và giữ vững phong độ trong suốt 800 hay 1.500m.”

Kỹ thuật bơi sải của Ledecky, vốn dĩ rất phổ biến trong giới VĐV nam nhưng có rất ít nữ VĐV có thể thực hiện, được gọi là “phi nước đại” (gallop), với cảm giác toàn bộ cơ thể VĐV bổ nhào về phía trước. Ledecky gọi đó là kiểu “bơi nhảy” (loping).

Điểm cốt yếu của kiểu bơi này là thay vì một nhịp độ tay đều đặn trái, phải – trái, phải thường thấy, kiểu bơi của Ledecky sẽ có một tay nhanh một tay chậm. Ledecky hầu như chỉ thở một bên phải, vì vậy nhịp độ quạt tay của cô thường là tay trái nhanh, tay phải chậm.

Connor Jaeger, nam kình ngư từng giành HCB cự ly 1.500m tự do tại London 2012 nhận xét: “Kiểu bơi của Ledecky giống như của một VĐV nam. Nhìn nhận một cách tích cực, cô ấy bơi giống như một nam VĐV đang thi đấu vậy.”

Yugi Suguiyama, HLV của Katie Ledecky từ lúc 10 đến 15 tuổi đã dạy cho cô kiểu bơi này vào đầu năm 2011, tức là khoảng 15 tháng trước khi "Con quỷ tốc độ" giành tấm HCV Olympic đầu tiên của mình ở London 2012.

Theo lời Ledecky, mọi chuyện diễn ra giống như tình cờ: Cô được yêu cầu thực hiện một bài tập sao cho phải giảm bớt được số sải tay trên mỗi chiều bể, và phải tăng tốc mỗi khi gần chạm đích.

Từ đó Ledecky phát hiện ra kiểu gallop và thấy nó thực sự rất hữu ích.

Nhưng theo Suguiyama, chuyện đó hoàn toàn không phải là tình cờ.

“Cô ấy đã từng bơi theo kiểu một VĐV bơi đường dài cổ điển”, Yugi Suguiyama nhớ lại. “Ledecky nghiêng thở đều cả 2 bên và đập chân theo nhịp 2. Tôi cũng không biết nữa, nhưng tôi không thích kiểu bơi đó của Ledecky. Tôi xem clip của Michael Phelps thi đấu năm 2007 và thấy chân của anh ấy đập liên tục. Phelps bơi kiểu gallop và hơi bổ nhào về trước. Thế rồi tôi bỗng nghĩ ‘Ồ, Katie cũng có thể bơi được như vậy… Chỉ cần tận dụng sự bùng nổ sẵn có trong con người của cô ấy là được’.”

Một khi nữ kình ngư hay nhất thế giới bơi theo một kiểu nào đó, rất nhiều người khác sẽ bắt đầu bắt chước. Tuy nhiên điều này không hề dễ. Kiểu bơi gallop đòi hỏi hệ thống cơ bắp trung tâm (core strength) cực tốt, điều mà rất nhiều nam VĐV có được nhưng phụ nữ thì không.

“Chúng tôi nhận thấy rằng đó là kiểu bơi phát lực từ hông (hip-driven stroke). Trong khi tôi lại có nhịp độ xoay hông và phát lực từ hông rất tốt. Vì vậy kiểu bơi đó đơn giản là giúp tôi tối đa hoá lợi thế của mình” – Ledecky nói.

Không hề vượt trội về thể chất 

Khi kế nhiệm Yugi Suguiyama để trở HLV hiện thời của Ledecky tại University of California kể từ sau London 2012, Bruce Gemmel đã rất ngạc nhiên khi Ledecky không thể kéo xà được quá 3 lần hay chạy được 1 dặm trong vòng 9 phút. Theo Gemmel kể lại, khi Ledecky thực hiện xong các bài kiểm tra thể lực tại trung tâm huấn luyện Olympic Mỹ tại Colorado Springs, một trong những dòng kết luận đầu tiên từ kết quả kiểm tra của Ledecky đó là “không có gì nổi bật” (remarkably unremarkable).

“Chắc hẳn cô ấy có dung tích phổi rất lớn”, Jack Roach - chuyên gia tư vấn của Liên đoàn Bơi lội Mỹ nói. “Nhưng chúng tôi lại không kiểm tra cái đó. Không thực sự cần thiết.”

Chỉ cần rời khỏi bể bơi, rất ít người nhận thấy ở Ledecky một điểm gì đó khác biệt thể hiện rằng cô là một trong những VĐV xuất sắc nhất hành tinh. Với chiều cao khoảng 1m82, cân nặng khoảng 68kg, Ledecky có thể khá cao so với mặt bằng phổ thông, nhưng chỉ nhỉnh hơn rất ít so với chiều cao trung bình của các VĐV  bơi lội.

Nếu đem so với một số nữ kình ngư khác của đội tuyển Mỹ như Missy Franklin (1m88), Allision Schmitt (1m87) hay Dana Vollmer (1m85)… Ledecky hẳn chưa là gì. Ledecky cũng không có được những lợi thế thể hình vượt trội như Michael Phelps, với sải tay cực dài, thân trên cực lớn và các khớp xương dẻo quẹo.

“Chẳng có phép màu nào cả”, Gemme nói. “Cô ấy không có sải tay dài, cũng không có kiểu bàn chân vịt. Giữa Katie Ledecky và Michael Phelps chỉ có điểm chung nằm ở khối óc và con tim của họ, nơi chứa đựng khát khao được thi đấu, cự tuyệt với ý niệm thua cuộc và niềm say mê với những thử thách. Không phải chỉ là những thử thách trong những ngày thi đấu, mà còn ở những chuỗi ngày dài tập luyện.”