Sinh ngày 29/2/2004, Lydia Jacoby nay mới 17 tuổi, song vừa có HCV Olympic ở cự ly 100m ếch. Nhưng theo ông Chung Tấn Phong – trưởng bộ môn thể thao dưới nước của Sở VH-TT TPHCM, ngôi vô địch của cô bé người Mỹ đặc biệt không phải do còn quá trẻ.

Ông Chung Tấn Phong cho rằng kỳ tích này đáng chú ý ở chỗ: Kỹ thuật bơi ếch của Jacoby là lối bơi ếch theo kiểu truyền thống - kiểu ếch phẳng (flat breaststroke), không phải là kiểu bơi ếch làn sóng (wave breaststroke) hay kiểu bơi đầy sức mạnh như Adam Peaty.

Đơn giản nhất là so sánh bơi ếch theo kiểu truyền thống - kiểu ếch phẳng (flat breaststroke) - thiệt thòi hơn kiểu bơi ếch làn sóng (wave breaststroke) như thế nào?

Sự khác biệt dễ nhận ra nhất là chuyển động của chân. Lực đẩy của cú đá chân kiểu bơi ếch sóng không lớn như kiểu bơi ếch phẳng, nhưng ưu điểm lớn nhất của nó là giảm lực cản khi thu chân lại.

Vì trên thực tế, khi bơi ếch thì lực cản mang lại lớn hơn chúng ta nghĩ rất nhiều. Do đó, làm thế nào để giảm điện trở nên được xem xét đầu tiên. 

Lực cản của chân khép của bơi ếch sóng nhỏ hơn so với chân đóng của bơi ếch phẳng là một trong những nguyên nhân khiến bơi ếch sóng nổi lên nhanh chóng.

Vậy bơi ếch sóng khép chân như thế nào để giảm lực cản? Sự khác biệt với chân của bơi ếch phẳng là gì?

Góc giữa đùi và thân khi bơi ếch phẳng rút chân là khoảng 130°. Không cần biết góc lớn hay nhỏ, nên đảm bảo rằng bạn đứng trong nước sau khi khép chân, vì theo lý thuyết, đó là khi đặt chân vuông góc với mặt nước thì lực đẩy là lớn nhất.

Nhưng nếu bạn sử dụng góc rút chân của bơi ếch phẳng khi bơi ếch sóng thì do thân bơi ếch sóng nghiêng so mặt nước, khi bơi ếch sóng lên khỏi mặt nước sẽ khiến cơ thể nghiêng nhiều hơn và lực cản để thu chân lại sẽ tăng lên rất nhiều, điều này sẽ ảnh hưởng đến tốc độ.

Khi bơi ếch sóng rụt chân lại, ít nhất một nửa thời gian, đùi không di chuyển về phía trước, và lực cản của nó sẽ giảm đi. Tại sao nói rằng không có chuyển động tịnh tiến trong nửa thời gian?

Thực ra có một chi tiết rất nhỏ khi bơi ếch sóng rút chân. Động tác khép chân của bơi ếch sóng thực tế là hai bước, trước tiên là rút bắp chân, sau đó rút đùi. Thay vì bơi ếch phẳng chỉ một bước.

Tại sao có hai bước để rút chân? Để có thể trì hoãn thời gian của đùi trước. Bước đầu tiên là rút bắp chân. Khi bơi ếch sóng kéo phần trên thân lên khỏi mặt nước, cơ thể phải nghiêng khoảng 45° so với mặt nước.

Ngửa bắp chân trước sẽ giấu bắp chân vào hình chiếu của đùi để giảm lực cản. Nếu nhìn từ phía trước, sẽ không thể nhìn thấy bắp chân hoặc thậm chí đùi cho đến khi kết thúc động tác. Góc giữa đùi và thân mình phải là 180°, bằng phẳng.

Bước thứ hai là rút đùi. Khi cánh tay vươn tới 3/4, tức là khi đầu chuẩn bị rơi xuống nước, thân và đùi sẽ xuất hiện ở một góc nhất định. Có vẻ như đang thu đùi lại, nhưng góc này là do hơi khép người về phía trước.

Thứ hai, ở một mức độ nhất định, đó là do góc gây ra bởi phần thân trên ngã về phía sau, và góc này nhỏ hơn góc của bơi ếch phẳng. Bởi vì không cố ý rút đùi, điều này sẽ làm cho lực cản sinh ra khi thu chân lại ít hơn, và vì rút bắp chân ra trước, và đẩy lùi thời điểm thu đùi nên đùi cũng sẽ đối mặt với nước.

Thời gian được rút ngắn. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến mấy chục năm qua, bơi ếch tăng tốc độ lớn nhất trong 4 kiểu bơi - bơi ngửa, bơi sải và bơi bướm, bởi có những bước phát triển vượt bậc trong việc khắc phục “lực cản” làm giảm tốc độ bơi ếch.

Đến đây, vấn đề đặt ra là bơi ếch phẳng có thể khép chân lại trong hai bước được không? Dĩ nhiên là không! Hãy biết rằng khi chân của bơi ếch phẳng được thu lại, đùi và bắp chân phẳng đồng bộ khi thu chân lại.

Nguyên nhân chính khiến bơi ếch phẳng không thể thụt vào trước là do thân của bơi ếch phẳng có góc nghiêng rất nhỏ so với mặt nước.

Sử dụng phương pháp rút bắp chân trước dễ khiến bàn chân trồi lên mặt nước và ảnh hưởng đến tác dụng giữ nước, nên chỉ có thể rút đùi và bắp chân lại với nhau, còn đùi non hoặc quá to sẽ gây ra tình trạng tăng diện tích nước theo phương dọc và tăng lực cản.

Vì vậy, khó có thể khắc phục được khuyết điểm kỹ thuật là sức cản lớn của bơi ếch phẳng đối với chân.

Bơi ếch phẳng bất lợi hơn so với bơi ếch làn sóng là vậy, nhưng cô bé Jacoby đúng là siêu nhân, chỉ dùng kiểu bơi ếch truyền thống vẫn giành HCV.