Tại Gala trao giải Cúp Chiến thắng 2015 diễn ra vào buổi tối mùa đông tháng 1/2016, hạng mục quan trọng đó là "HLV của năm" đã xướng tên người nhận giải là Vũ Ngọc Lợi. Đó là thời điểm HLV Ngọc Lợi đã 56 tuổi và ông cùng rất nhiều học trò nổi danh như Nguyễn Thị Huyền, Quách Thị Lan, Quách Công Lịch, Dương Văn Thái... vừa trải qua kỳ SEA Games 28 tuyệt vời trên đất Singapore.

Ở đại hội đó, điền kinh Việt Nam giành 11 tấm HCV. Lan và Huyền góp mặt trong đội hình tiếp sức 4x400m nữ mà HLV Ngọc Lợi nhào nặn đã phá kỷ lục SEA Games. Đặc biệt, Nguyễn Thị Huyền phá kỷ lục 400m rào nữ, giành 2 tấm HCV 400m rào, 400m trơn và đạt luôn 2 chuẩn dự Olympic Rio 2016. 

Phong độ chói sáng năm đó của đội điền kinh Việt Nam mà đặc biệt là tổ cự ly 400m có dấu ấn đậm nét bàn tay thầy Lợi. Và phần thưởng vinh danh "HLV xuất sắc nhất năm" trong lần đầu tiên giải thưởng được ví như Oscar của Thể thao Việt Nam tổ chức - Cúp Chiến thắng 2015 là sự ghi nhận hoàn toàn xứng đáng cả về chuyên môn lẫn thành tích...

Nhưng thầy Lợi, bố Lợi, bác Lợi - những cách gọi thân mật của nhiều thế hệ VĐV điền kinh Việt Nam - vẫn chưa... nghỉ hưu sau thành công rực rỡ với chiếc Cúp Chiến thắng đầu tiên trên tay ở tuổi 56.

Tình yêu với điền kinh từng được cô giáo phát hiện và khơi gợi ở cậu bé lớp 5 Vũ Ngọc Lợi ngày nào vẫn chảy trong máu "ông thầy U60 Ngọc Lợi hiện tại", dù đã không ít lần trải qua những ca bệnh thập tử nhất sinh, phải lên bàn mổ với di chứng để là những vết sẹo to và dài bằng ngon tay do khâu mổ, hay việc phải uống cả vốc thuốc các loại mỗi ngày.

Ít ai biết, trước khi quyết định chọn theo nghiệp thể thao, cậu bé Vũ Ngọc Lợi từng học văn hóa rất giỏi, thi toán gần 10 điểm nhưng vẫn không theo học ngành kinh tế ngoại thương như mong muốn của gia đình để quyết tâm sang học trường thể dục thể thao Từ Sơn và sau đó được chọn đi du học ở Ukraine rồi thành danh.

Và giờ vẫn là thầy Lợi - ở tuổi 63 - với chiếc áo phông, quần sóc cùng đôi giày thể thao và trên tay lăm lăm chiếc đồng hồ bấm giờ ra sân bất kể nắng mưa đông hè. Vẫn là thầy Lợi với những "bài", "chiêu" đặc biệt "quái" và cái chất rất riêng trong huấn luyện không lẫn với HLV nào khác, mà có lẽ được đúc kết nhờ tư duy tính toán nhạy bén.

Các VĐV dù đã có tên tuổi như Huyền, Lan, Lịch, Oanh, hay lứa kế cận như Ngọc, Hoàng, Quyên, Sơn, Phúc..., có người đã lập gia đình và rời xa điền kinh (Nguyễn Thị Oanh) hoặc lập gia đình rồi sinh con và trở lại đường chạy (Nguyễn Thị Huyền), tất cả đã quá quen với hình ảnh người thầy già trên sân tập trung tâm Huấn luyện thể thao Quốc gia Hà Nội. 

Và thành công của tổ cự ly trung bình 400m ở các đấu trường như SEA Games, vô địch châu Á hay ASIAD cũng tiếp tục nối dàivới ít nhiều dấu ấn mát tay của HLV Ngọc Lợi, dù có thêm HLV và thậm chí chuyên gia nước ngoài cùng tham gia huấn luyện.

Kể từ kỳ SEA Games 2015 ở Singapore, tổ chạy 400m của điền kinh Việt Nam thâu tóm gần hết các tấm huy chương vàng nam-nữ ở các cự ly cá nhân, rào, tiếp sức, tiếp sức hỗn hợp ở các kỳ đại hội kế tiếp.

Trên bình diện châu lục, đội 4x400m tiếp sức nữ đã có HCĐ ASIAD 2018. Và mới nhất các cô gái Huyền - Hằng - Ngọc - Hạnh bước lên bục vô địch châu Á 2023 tại Thái Lan hồi tháng 7 năm nay, trước khi suýt lọt vào top 3 ở ASIAD 19 tại Hàng Châu hồi tháng 10.

Đặc biệt, gương mặt đã gắn bó nhiều năm với thầy Lợi - nhiều lúc báo giới đá ví von như "bố và con gái" - Nguyễn Thị Huyền cũng đã khép lại năm cuối cùng trong sự nghiệp với những thành tích khó quên. Đó là tấm HCV 400m rào nữ ở SEA Games 32 (bên cạnh 2 tấm HCV tiếp sức khác ở đường chạy 400m) và dẫn dắt đội 4x400m nữ tới HCV châu Á.

Hẳn nhiều người chưa quên một hình ảnh cực kỳ xúc động mới đây đó là khi Huyền ôm chầm thầy Lợi và cả hai bất khóc, sau khi chân chạy quê Nam Định giành tấm HCV 400m rào ở nội dung thi cuối cùng trong đời VĐV tại giải điền kinh vô địch quốc gia 2023 hồi cuối tháng trước. 

Ở tuổi 30, Huyền đã nói lời chia tay đường chạy sau 15 năm gắn bó. Một thập kỷ rưỡi đến với điền kinh cũng là chừng ấy năm Huyền được thầy Lợi dìu dắt.

Và câu nói sau đó của kỷ lục gia SEA Games,Nguyễn Thị Huyền dường như đã đúc kết lắng động hết tình cảm thầy trò cũng như những công việc thầm lặng ngoài chuyên môn mà thầy Lợi đã cống hiến cả cuộc đời: "Huyền sẽ nhớ những lúc được thầy chăm sóc như một người cha. Nhớ những lúc thầy chăm sóc khi Huyền ốm, những lúc thầy sắc từng nồi thuốc để Huyền uống khi bị đau dạ dày. Không có thầy Lợi không có Huyền hôm nay...".

Sau Dương Văn Thái giờ đến Nguyễn Thị Huyền, thêm một tượng đài VĐV điền kinh Việt Nam dừng cuộc chơi để tập trung cho cuộc sống gia đình và ngã rẽ khác trong tương lai. Nhưng thầy Lợi vẫn ở đó, trong "ngôi nhà thứ 2" ở trung tâm Nhổn, gắn bó với đường piste đã ngả úa màu theo thời gian, với nhiều lứa VĐV mới thậm chí có người chỉ ở tuổi cháu nội cháu ngoại.

Năm nay, ở tuổi 63, một lần nữa HLV Vũ Ngọc Lợi được các chuyên gia, nhà quản lý thể thao bình chọn vào hạng mục đề cử "HLV của năm" ở Cúp Chiến thắng 2023. 8 năm trước thầy Lợi là người đầu tiên được nhận giải thưởng cao quý này. Nếu ở Gala Cúp Chiến thắng diễn ra vào tháng 1/2024 tới đây HLV Vũ Ngọc Lợi được vinh danh, đó sẽ là một kỳ tích khác trong lịch sử giải thưởng này cũng như ông thầy mát tay đến từ thành Nam.