Tại World Athletics Championships Budapest 23 đang diễn ra tại Hungary, quốc gia nhỏ bé Eswatini, trước đây là Swaziland, có một VĐV rất đặc biệt. Sibusiso Matsenjwa (35 tuổi) là một trong những VĐV lớn tuổi nhất còn tham dự giải đấu đỉnh cao cấp độ thế giới.

Đại diện cho quốc gia ở phía nam châu Phi chỉ có dân số khoảng 1,2 triệu người này, Sibusiso Matsenjwa đã làm được điều mà những quốc gia rộng lớn, có nhiều nhân tài điền kinh… cũng chưa làm được.

Matsenjwa lần đầu giành quyền tham dự giải điền kinh thế giới là tại Berlin (Đức) năm 2009. Anh hy vọng có thể giành quyền tham dự Olympic Paris 2024 tại Pháp năm tới để khép lại sự nghiệp vẻ vang của mình.

Trong gần 15 năm qua, điền kinh Eswatini vẫn chưa thể tìm ra được một người kế cận cho Sibusiso Matsenjwa. Anh được ví là “Swazi Bolt” và hiện đang nắm giữ kỷ lục quốc gia chạy 100m, 200m và 400m nam.

Tại giải điền kinh thế giới lần này, “Swazi Bolt” sẽ tham dự nội dung 200m nam, đánh dấu lần thứ 7 dự giải điền kinh thế giới. Trong suốt sự nghiệp, anh đã từng dự tới 3 kỳ Olympic liên tiếp: London 2012, Rio 2016 và Tokyo 2020.

Trước khi trở thành người hùng điền kinh của quốc gia nhỏ bé Eswatini, Matsenjwa bắt đầu theo đuổi bộ môn này trong tình cảnh rất thiếu thốn. Ban đầu, anh tập luyện như một cầu thủ bóng đá, cho đến khi được một người giới thiệu cho VĐV chạy tốc độ tốt nhất của nước này thời điểm gần 2 chục năm trước.

Đến với điền kinh, chàng trai này chỉ có một đôi giày đế mềm để tập luyện và khởi động. VĐV này thậm chí không có một đôi giày đinh chuyên dụng để chạy trên mặt sân vận động.

Phải đến khi được cho mượn một đôi giày đinh, Matsenjwa mới thật sự có được trải nghiệm thi đấu như một VĐV điền kinh bình thường. Khởi đầu của Matsenjwa là về hạng tư tại một giải điền kinh trong nước, đã giúp anh có được một suất trong đội tuyển quốc gia đi tham dự một giải đấu khu vực tổ chức ở Botswana.

Ban đầu, anh chỉ được ban huấn luyện chỉ định thi tiếp sức 4x100m tiếp sức. Nhưng sau đó đã có sự điều chỉnh và Matsenjwa được thi đấu cá nhân 100m và 200m nam.

Ở giải đấu đi đôi giày đinh mượn đó, Matsenjwa đã chiến thắng  nội dung chạy 100m, 200m nam và giành quyền tham dự giải thế giới đầu tiên tại Berlin năm 2009.

“Có thể bao năm qua tôi vẫn chưa giành được huy chương tại các giải quốc tế lớn nào, nhưng mọi người tôn trọng tôi vì tôi luôn thể hiện tinh thần Không gì là không thể. Bạn không phải ở Jamaica hay Mỹ, ở ngay đây (Eswatini), tôi cũng có thể làm được. Mọi người đã chứng kiến tôi trưởng thành từ khó khăn. Và thật tuyệt là họ vẫn nhìn nhận tôi là một VĐV được tài trợ, một VĐV hàng đầu ở đấu trường Olympic” - Sibusiso Matsenjwa chia sẻ.

Quốc gia nhỏ bé Eswatini vẫn đang tìm kiếm một tấm huy chương môn điền kinh ở các giải đấu cấp độ thế giới kể từ thời Richard Mabuza đoạt HCĐ marathon nam Commonwealth Games 1974 ở Christchurch (New Zealand).

Mặc dù chưa giành được huy chương nào ở các giải đấu lớn, nhưng Matsenjwa vẫn được coi là một tấm gương của điền kinh Eswatini.

Cột mốc đáng nhớ của Matsenjwa khi anh trở thành VĐV thể thao đầu tiên của Eswatini vào đến bán kết một nội dung ở đấu trường Thế vận hội. Tại Olympic Tokyo 2020 (Nhật Bản), Matsenjwa từng gặp sự cố lỗi xuất phát ở lượt chạy đấu loại đầu tiên của vòng bán kết 200m nam. Tưởng chừng bị loại đáng tiếc, nhưng sau khi khiếu nại thành công, anh đã được thi đấu.

Matsenjwa tranh tài bên cạnh Noah Lyles (Mỹ), người sau đó giành HCĐ, và về đích thứ 7, không lọt vào chung kết. Noah Lyles chính là người vừa trở thành vô địch thế giới nội dung 100m tại Budapest 20/8/2023 vừa qua.

Năm đó, Matsenjwa đã hai lần xác lập kỷ lục quốc gia chạy 200m với thông số 20 giây 34 (20.34) ở vòng loại và 20.22 ở bán kết Olympic Tokyo 2020.

Vẫn bền bỉ thi đấu ở tuổi 35, Matsenjwa hy vọng vẫn có thể giành chuẩn tham dự Olympic Paris 2024 tại Pháp năm tới. Đây có thể sẽ là giải đấu lớn cuối cùng mà người hâm mộ được thấy Sibusiso Matsenjwa thi đấu dưới màu áo quốc gia Eswatini.