Rõ ràng Thái Lan đã đạt tới đẳng cấp hàng đầu châu lục, áp sát nhóm mạnh nhất thế giới. Họ đã vượt quá xa mặt bằng chung của bóng chuyền Đông Nam Á, nơi thường chỉ có 5-6 đội dự SEA Games mà đã phân ra tới 4 tầm mức khác nhau. Thái Lan đứng một mình trên đỉnh, tụt lại hẳn phía sau là Việt Nam và Indonesia, kế đến với khoảng cách thua rõ rệt là Philipines và Singapore, cuối cùng là Malaysia hay Campuchia, Myanmar gần như chỉ duy trì cho có hay mới gây dựng từ đầu.  

Đâu là bí quyết đặc biệt phía sau thành công “khủng” của Thái Lan, nhất là khi xét về nhiều mặt như điều kiện, hình thể họ cũng không có quá nhiều khác biệt, đơn cử so ngay với Việt Nam?. Thậm chí, về thể hình, trong nhiều năm qua, ĐTQG Thái Lan có chiều cao trung bình kém ĐTVN 2-4 cm. 

Bắt đầu từ năm 2005, giải bóng chuyền VĐQG Thái Lan có phương thức giống Thai-League của bóng đá, với tính chuyên nghiệp, chất lượng rất cao - cả về chuyên môn, hiệu quả kinh tế lẫn giải trí. Giải gồm 8 đội mạnh, thi đấu vòng tròn 2 lượt trên sân nhà/sân khách vào hai ngày cuối tuần, liên tục trong khoảng 6 tháng để xác định thứ hạng chung cuộc. Kết thúc giải, Liên đoàn Bóng chuyền Thái còn tổ chức thêm một cuộc đấu “Siêu Cúp” dành cho 4 đội đứng đầu. Các CLB Thái Lan đều sở hữu Nhà thi đấu cùng các hạng mục bổ trợ đạt tiêu chuẩn quốc tế. Nơi đây không chỉ diễn ra các cuộc tranh tài, mà còn là địa điểm tập luyện, sinh hoạt chung của đội 1 cùng các tuyến dưới, trong mẫu hình của một CLB đầy đủ và khép kín.

Các CLB xứ Chùa Vàng được thuê cầu thủ nước ngoài, và họ đã bỏ công của đáng kể ra để thuê những ngôi sao hàng đầu của châu Á, hay kể cả châu Âu. Từ lâu, nó đã trở thành một dòng chảy lành mạnh cho phát triển, không chỉ nâng cao chất lượng chuyên môn, sức hút cho Thai-League mà còn tạo nên một môi trường tốt để các cầu thủ trẻ bản địa học hỏi, cọ xát. Trong đó, phụ công hàng đầu châu lục Ngọc Hoa hay chủ công “khủng long” Thanh Thúy chính là hai trường hợp thành công nổi bật của người Thái.

Mỗi mùa giải Thai- League kéo dài trong khoảng 6 tháng liên tục vào hai ngày cuối tuần. 8 CLB nữ thi đấu vòng tròn 2 lượt từ tháng 10 tới tháng 4. Thời gian còn lại được dành toàn bộ cho kế hoạch của các ĐTQG, hay ưu tiên cho các tuyển thủ ra nước ngoài đấu thuê nhằm có thêm thu nhập, và quan trọng hơn là nâng cao trình độ. 

Cùng đó, Thái Lan đã trải qua hơn 2 thập kỷ bền bỉ đào tạo trẻ, xây dựng giải vô địch quốc gia, đội tuyển cấp quốc gia các lứa tuổi với nguồn đầu tư lớn, mục tiêu cao. Họ đã tạo nên một hệ thống đào tạo quốc gia gồm 5 lứa tuổi, bắt đầu từ U.13 cho tới ĐTQG, theo một chương trình thống nhất, bài bản, giàu bản sắc, dưới sự dẫn dắt của một đội ngũ HLV hùng mạnh.

Gốc rễ cho tất cả, những người làm bóng chuyền Thái Lan đã có một chiến lược, tư duy và cách làm bóng chuyền tầm châu Á và thế giới với khát vọng cao độ ngay từ những năm 1990 khi họ vẫn chỉ thuộc nhóm dưới của châu lục. Tất cả được hội tụ ở một người đàn ông, giờ đã trở thành một HLV huyền thoại, Kiattipong Radchatagriengkai. Chính ông đã khởi phát và trực tiếp thực hiện chương trình “Đội tuyển quốc gia 2001” nhằm tạo đột phá về trình độ, thành tích, dựa trên việc đào tạo các tài năng, tối đa cũng chỉ 17 tuổi, theo một chế độ đặc biệt, nhất là cách thức tập luyện và việc cọ xát ở các giải quốc tế tầm cao. Chương trình và ĐTQG mới gắn với vị HLV này đã khởi đầu từ giải World Grand Prix, khi người Thái toàn thua tất cả các trận đấu để có được những bài học xương máu về chuyên môn, được tổng kết kỹ lưỡng. Để rồi, sau 7 năm kỳ công và bền bỉ theo cách làm riêng, Thái Lan đã lập chính thức bước lên đỉnh châu lục khi đánh bại Trung Quốc để đăng quang giải vô địch châu Á 2009. ĐTQG đã đào luyện nên một thế hệ ngôi sao đầu tiên, với 7 cái tên vẫn được ví von như những “huyền thoại bóng chuyền Thái Lan”, đã giúp người Thái trụ vững ở nhóm hàng đầu châu lục, áp sát nhóm mạnh nhất thế giới trong nhiều năm. 

Tất nhiên để thực hiện được những mục tiêu lớn, dài hạn, đòi hỏi nguồn lực, kinh phí khổng lồ, bóng chuyền Thái Lan đã sớm thúc đẩy xã hội hóa cùng giải pháp kinh tế, và đã làm cực giỏi. 

Hiện tại HLV Kiattipong đã chia tay nghiệp huấn luyện để giữ các trọng trách khác cho không chỉ bóng chuyền Thái Lan, và đang làm TTK Liên đoàn Bóng chuyền châu Á. 7 huyền thoại cũng đã không còn đấu cho ĐTQG. Đội tuyển Thái Lan buộc phải có những sự thay đổi, chuyển giao, với những khó khăn khó tránh, đặc biệt ở các giải tầm thế giới đỉnh cao. 

Tuy nhiên, điều quan trọng, những di sản của “Đội tuyển quốc gia 2001” cùng nền tảng, tính hệ thống, truyền thống và bản sắc của bóng chuyền nữ Thái Lan vẫn đang được kế thừa, tiếp nối, phát huy mạnh mẽ, hiệu quả. Và theo dự báo, người Thái sẽ sớm tái lập  đỉnh cao giống như thời của  HLV Kiattipong cùng 7 huyền thoại.

Các trận đấu tại SEA V.League 2023 chặng 1 và 2 sẽ được trực tiếp trên kênh Youtube Web Thể Thao