Ground and Pound - Đặc sản độc nhất vô nhị của MMA

Ở hai phần đầu tiên, chúng ta đã lướt qua các khái niệm về những hệ thống kĩ năng cơ bản của MMA. Những cách gọi “striking”, “grappling”, “takedown”, … đã thịnh hành cùng với MMA – nhưng chúng thực chất chỉ là một cách khái quát các kĩ thuật của những môn võ tồn tại trước đó. Tuy nhiên, có một kĩ năng chỉ thực sự được hoàn chỉnh tới khi MMA xuất hiện – đó chính là Ground and Pound (GnP)

Đầu tiên, Ground and Pound được định nghĩa là tình huống khi một võ sĩ giữ vị trí kiểm soát và tung ra các đòn đánh “striking” (đấm, chỏ, gối, …) khi cả 2, hoặc 1 trong 2 đang trong tư thế nằm sàn.

Chiếm vị trí trên và ra đòn khi đối phương nằm sàn là cách hình dung đơn giản nhất về Ground and Pound.

Cách mô tả này cho thấy đặc trưng của MMA nếu so sánh với các môn đánh đứng (không được ra đòn khi đối thủ đã ngã) hoặc các môn vật (không được tung ra các đòn đánh striking). Nhưng theo cách định nghĩa trên, đã có nhiều môn võ cho phép sự tồn tại kĩ thuật GnP trong hệ thống thi đấu của mình như Shooto, Sambo hay Vale Tudo.

Vậy tại sao Ground and Pound chỉ thực sự nổi bật với MMA???

Trước hết, phải kể đến sự hoàn thiện của các kĩ thuật grappling trên sàn đấu MMA – cần phải làm rõ rằng, để thực hiện GnP – võ sĩ cần có kĩ năng kiểm soát đối thủ trên mặt sàn (ground control) thực sự tốt. Dù ở tình huống tì đè đối thủ (pinning) trong Wrestling, hay các tư thế nằm trên (mount, side control, …) trong BJJ, họ vừa phải duy trì áp lực, vừa phải tạo tư thế tốt để “rảnh tay” ra các cú GnP.

Lại nhắc tới những môn võ như Sambo hay Shooto, ở thời điểm đó, các kĩ thuật GnP chưa thực sự được chú trọng bởi luật đấu tính điểm không đề cao giá trị của nhóm kĩ thuật này. Điều này được lí giải bởi các kĩ thuật nằm sàn của Sambo, Shooto vẫn chủ yếu phát triển từ Judo và Wrestling (không tồn tại kĩ thuật GnP) – do đó, khi trận đấu được đưa xuống mặt thảm, mặc dù được phép, nhưng võ sĩ vẫn có xu hướng sử dụng các kĩ thuật khống chế và khóa siết hơn là những cú GnP.

Các bộ môn như Sambo, Shooto dù cho phép Ground and Pound nhưng chưa thực sự phát triển do chưa đề cao giá trị cũng như khai thác hết tiềm năng của kĩ thuật này.

Trở về với thời kì đầu của MMA, khái niệm Ground and Pound trong MMA bắt đầu xuất hiện tại UFC 10 với những màn trình diễn của cựu võ sĩ UFC Mark Coleman – đô vật người Mĩ là người đầu tiên cho thấy sự hiệu quả của các kĩ thuật GnP trong việc kết thúc trận đấu một cách nhanh chóng, thậm chí còn nhanh hơn cả các đòn siết trong BJJ mà các võ sĩ nhà Gracie đã sử dụng.

Khi các kĩ thuật BJJ không còn quá xa lạ, các võ sĩ bắt đầu học BJJ để tìm cách chống lại các đòn khóa hoặc sử dụng các tư thế phòng thủ (guard) mỗi khi bị kéo xuống sàn – thì GnP lại là vũ khí hữu hiệu để võ sĩ tận dụng thời điểm vừa quật ngã đối thủ. Lúc này, người nằm trên vừa còn khoảng cách để thực hiện các kĩ thuật GnP mà chưa bị đối thủ "bám lấy", trong trường hợp họ không muốn bị cuốn vào một trận grappling dai dẳng. Với những yếu tố đó, GnP bắt đầu trở thành thứ vũ khí đáng sợ của hàng loạt tay đấm vĩ đại trong làng MMA.

Từ Mark Coleman, GnP trở thành thương hiệu của hàng loạt võ sĩ sau đó như Tito Ortiz, Chael Sonnen, Jon Jones, Frank Shamrock, Matt Hughes, Chris Weidman… Thậm chí, một số võ sĩ còn phát triển GnP dựa trên khả năng striking hoặc grappling của riêng họ, trong đó phải kể đến.

• Cain Velasquez: cựu vương UFC Heavyweight, tay đấm người Mĩ sử dụng lối đánh càn lướt bằng dirty boxing chính xác, dồn ép và quật ngã đối phương để sử dụng GnP như một vũ khí hiệu quả để kết thúc trận đấu. Việc chuyển tình huống trực tiếp từ dirty-boxing sang ground-and-pound cũng là điểm đặc trưng của tay đấm gốc Mexico.

• Fedor Emelianenko, Geogre St Pierre: hai huyền thoại của làng MMA nổi tiếng với việc tung ra những cú GnP khi đang nằm trong guard của đối thủ hoặc khi đối phương đang tìm cách chuyển tư thế để thoát khỏi việc bị ghìm xuống sàn.

• Khabib Nurmagomedov: kết hợp giữa Sambo và American Wrestling, Khabib thể hiện các kĩ năng gài chân (leg ride), khống chế cổ tay (wrist control) và ăn điểm bằng GnP.

Đặc trưng của những tay đấm chuyên sử dụng GnP có thể thấy chính là các võ sĩ thường có sở trường Wrestling nhiều hơn là BJJ, bởi các đô vật Wrestling có xu hướng giữ vị trí nằm trên (top position) hơn là sử dụng tư thế phòng thủ (guard position) như võ sĩ BJJ. Tuy nhiên, điều này cũng không phải mặc định bởi hiện tại, cũng có các võ sĩ BJJ có xu hướng sử dụng GnP hiệu quả đang nổi lên như Dillon Danis hay Gary Tonnon …

Hiểu lầm về Ground and Pound

Dù thể hiện sự bá đạo ở khả năng khống chế và ghi điểm, nhưng GnP hoàn toàn không phải một kĩ chiến thuật đơn giản như nhiều người vẫn tưởng. Không chỉ yêu cầu trình độ kiểm soát đối phương, tình huống GnP cũng tiềm tàng nguy hiểm như bất cứ kĩ thuật nào khác trong MMA, và sau đây là một số hiểu lầm chết người của các võ sĩ vẫn còn “nằm trong màn sương mù” của GnP:

Chỉ cần đánh ngã đối phương và đấm: Suy nghĩ ban đầu của nhiều người tập chưa từng trải qua các môn võ Grappling – bởi GnP phải xuất phát từ việc khống chế đối thủ bằng các kĩ năng vật/khóa (ground control) trước khi tìm được khoảng trống để ra đòn. Cũng cần phân biệt rõ ràng các tình huống GnP với các tình huống đánh gục đối phương (knockdown) và kết thúc trận đấu. Mặc dù có cùng tư thế, nhưng việc kết thúc đối thủ sau khi đã knockdown không được xem như tình huống thể hiện được toàn bộ các kĩ thuật GnP thực sự.

Những tình huống kết thúc như của Conor McGregor lên Jose Aldo, hay Cain Velasquez lên Antonio Nogueira chỉ thể hiện một phần nhỏ khía cạnh Ground and Pound.

Ngay cả những võ sĩ kì cựu của làng MMA, khi GnP cũng cần rất cẩn trọng bởi đối thủ của họ có thể là những tay BJJ lão luyện chuyên sử dụng các thế phòng thủ (guard) – suy nghĩ chỉ cần quật ngã đối phương và lao vào những cú đấm túi bụi đã khiến ngay cả những huyền thoại làng MMA phải chịu những trận thua đau đớn nhất. Chính vì vậy, việc nóng vội nghĩ rằng “chỉ cần quật ngã là có thể GnP” chỉ thực sự đúng về mặt “lí thuyết”, bạn sẽ chẳng bao giờ biết được, đối thủ có sở hữu những ngón BJJ sở trường hay không.

Fedor Emelianenko – Một chuyên gia GnP đã rơi vào cú khóa của Fabricio Werdum khi vội vã muốn kết thúc trận đấu.

Chael Sonnen sau 4 hiệp đấu cân bằng nhờ kĩ năng GnP hiệu quả, cũng trong một tình huống sơ sảy để đối thủ Anderson Silva có cơ hội gài đòn khóa GnP kết thúc trận đấu.

Kevin Lee cũng trong tình huống tương tự với Chael Sonne, cố tìm cách thoát ra khỏi thế khóa của Tony Ferguson và chuẩn bị GnP – “The Motown Phenom” lập tức dính cú khóa tam giác của Tony.

KẾT

Là kĩ năng dựa trên nền tảng grappling tốt – nhưng lại có sức sát thương và ăn điểm trực tiếp nhờ ra đòn striking. Ground And Pound đã trở thành công cụ ghi điểm và kết thúc trận đấu hữu hiệu mà bất cứ tay đấm nào cũng muốn sở hữu. Tuy nhiên, chính vì tính phức tạp phải dựa trên cơ sở kĩ thuật cực tốt – cùng với việc các võ sĩ dần “quen mặt” với những tình huống bị nằm sàn, GnP không còn quá dễ dàng thực hiện như những giai đoạn đầu tiên khi nó mới xuất hiện. Nhưng, nếu có thể làm chủ được kĩ thuật này – chắc chắn, bạn đang có trong tay thứ vũ khí mà bất kì tay đấm nào cũng phải dè chừng.

Những tay đấm vĩ đại nhất lịch sử MMA đều có kĩ năng Ground and Pound tuyệt đỉnh ở thời kì của họ - như một minh chứng cho thấy sự thống trị của kĩ thuật này.