Trưa ngày 19/5, ở Trung tâm Huấn luyện Thể thao QG Hà Nội, Lại Gia Thành xuất sắc phá vỡ kỷ lục do chính mình nắm giữ khi giành HCV nội dung 55kg nam. Đô cử 24 tuổi nâng thành công tổng cử 268kg, hơn 4kg so với kỷ lục cũ.

Một thành tích ấn tượng trong bối cảnh, cử tạ Việt Nam gặp nhiều thử thách. Điều đặc biệt hơn cả, Lại Gia Thành xuất thân từ miền đất Quế Võ (Bắc Ninh), nơi sản sinh ra đến 4 nhà vô địch thế giới cho cử tạ Việt Nam.

Ở huyện Quế Võ, chính Hoàng Anh Tuấn là người dẫn đường để sản sinh ra những “hậu bối” tiếp bước mục tiêu chinh phục đấu trường Olympic môn cử tạ.

Theo số liệu điều tra dân số năm 2019, toàn huyện Quế Võ có gần 136.000 người, diện tích 149,100 km2. Nơi đây được biết đến là quê hương của môn vật. Những đứa trẻ mới lên ba, lên năm như ngấm máu với bộ môn này. Bất kể ai ai cũng thuộc từng đường quyền, ngón đánh. Quế Võ sản sinh ra nhiều kiện tướng như Đức Đô, Hữu Cương, Hữu Dâu, Văn Luận,…

Và ở miền quê thanh bình cách Thủ đô Hà Nội khoảng 50km đó, trong gần 20 năm trở lại đây, người dân không chỉ tự hào về vật, vốn là truyền thống muôn đời, mà còn có cả cử tạ.

Không phải ngẫu nhiên mà nơi đây “xuất lò” đến 4 VĐV cử tạ đẳng cấp quốc tế cho thể thao Việt Nam. Họ, lớp lớp theo nhau, để xây dựng “cây sinh thái” cho cử tạ Quế Võ nói riêng và Việt Nam nói chung. Cội rễ cho cử tạ phát triển ở miền quê yên bình này chính là nhà Á quân Olympic, Hoàng Anh Tuấn.

Cũng như bao trai thanh, nữ tú ở Quế Võ, VĐV tài năng của thể thao Việt Nam đến với cử tạ như một cái duyên. Để rồi sau đó, anh là hy vọng của thể thao Việt Nam ở các giải đấu quốc tế.

Tấm HCB Olympic Bắc Kinh 2008 là đỉnh cao của Hoàng Anh Tuấn. Đó là “phát súng lệnh” dẫn đường cho bao thế hệ đàn em ở miền quê Quế Võ tiếp bước. “Mấy thầy thấy vùng đó sản sinh ra Hoàng Anh Tuấn rồi sau đó, mấy HLV ở Bắc Ninh rồi cả Hà Nội về xem vùng đó có ai như tôi nữa không.

Bởi ở cử tạ, mọi người thường xem ở khu vực sản sinh ra một VĐV như thế thì con người ở đó như thế nào, ý chí ra sao. Như năm 2003, mấy anh em ngồi với nhau thì cô Cúc bảo, về xem quê thằng Tuấn còn có ai không, kiểu hình dáng như thế ở Quế Võ cùng các khu vực lân cận.

Các thầy lùng sục rồi tuyển quân cũng dễ hơn vì có người đi trước, thành danh rồi. Lúc đó, nói qua bố mẹ cũng dễ vì bố mẹ biết là có người thành công mới cho đi chứ để phụ huynh tin tưởng, giao con em cho đi là cả vấn đề”, cựu VĐV Hoàng Anh Tuấn chia sẻ.

Nhà Á quân Olympic, nay chuyển sang công tác quản lý ở thể thao Đà Nẵng thổ lộ: “Các thầy tuyển chọn rồi sau đó lọc lại, huấn luyện theo đường lối sẵn có. Hiện tại, có một số em đi theo người thầy đầu tiên như tôi và tập đúng những gì mà tôi được học.

Các em cũng thấy được tôi là người con ở Quế Võ rồi từ đó thôi thúc ý chí, cố gắng phấn đấu để có thành tích như tôi. Người đi đầu bao giờ cũng lần dò, khó khăn để sau này, các em có hướng đi theo sẽ dễ thành công hơn”.

Sau Hoàng Anh Tuấn, Quế Võ liên tiếp trình làng những gương mặt vàng của thể thao Việt Nam ở môn cử tạ. Đó là nhà Á quân ASIAD Trịnh Văn Vinh, nhà vô địch, kỷ lục gia SEA Games Lại Gia Thành hay “thần đồng” Đỗ Tú Tùng với 13 HCV các giải trẻ thế giới và châu lục trong vòng 2 năm.

Điều đặc biệt, Lại Gia Thành và Đỗ Tú Tùng là hai anh em thân thiết. Cả hai cùng nhau ăn tập ở Trung tâm Huấn luyện Thể thao Quốc gia Hà Nội (Nhổn). Việc cùng ăn tập, cùng ở chung quê giúp Thành và Tùng có tiếng nói chung, nâng bước nhau để phát triển.

“Tôi học hỏi được rất nhiều từ các đàn anh đi trước. Mọi người chỉ bảo kinh nghiệm để tôi trưởng thành hơn. Với anh Thành là điều đặc biệt khi anh em chơi thân với nhau. Mỗi khi về quê, hai anh em cùng nhau đi về, giúp đỡ nhau trong tập luyện, thi đấu cũng như cuộc sống bên ngoài”, Đỗ Tú Tùng chia sẻ.

Quế Võ là vùng đất rất đỗi đặc biệt với những tiềm năng, điều kiện hiếm có không chỉ ở Việt Nam mà cả thế giới. Một huyện nhỏ sản sinh đến 4 nhà vô địch thế giới cá nhân ở mọi lứa tuổi chính là nền tảng cho sự kế thừa, tiếp bước.

Thế nhưng, từ sau tấm HCB của Hoàng Anh Tuấn ở Olympic 2008, cử tạ Việt Nam vẫn đang loay hoay với các chiến lược để phát huy hết mọi ưu thế sẵn có. Trịnh Văn Vinh đã dính án phạt doping song vẫn còn đó hai tài năng trẻ của địa phương này là Lại Gia Thành và Đỗ Tú Tùng.

Tuy vậy, như Tổng thư ký Liên đoàn cử tạ thể hình Việt Nam, Đỗ Đình Kháng thừa nhận, việc thiếu nguồn kinh phí đã khiến các các đô cử trẻ thiếu đi những giải đấu lớn để tích lũy, cọ xát. Thực tế, kỷ lục gia SEA Games Lại Gia Thành đã không còn trẻ khi anh bước sang tuổi 24.

Ba năm qua, ngoài các giải quốc nội, đô cử sinh năm 1998 rất ít khi tham dự các giải lớn để cọ xát. Đó cũng là trường hợp của “thần đồng” 18 tuổi Đỗ Tú Tùng. Mọi chỉ số về chuyên môn chỉ dừng lại ở mức trong lúc tập luyện.

Nhìn sang Indonesia để thấy, các tài năng của Việt Nam thiệt thòi trong việc thi đấu quốc tế. Rahmat Erwin (22 tuổi) hay Windy Asiah (20 tuổi) đã được tạo mọi điều kiện để tham dự Olympic 2021 và họ gặt hái thành công ngoài mong đợi với hai tấm HCĐ. Sự bứt phá đó đến từ cả quá trình nuôi dưỡng tài năng của cử tạ Indonesia. Cùng xuất phát điểm song những Lại Gia Thành hay Đỗ Tú Tùng đều đang yếm thế hơn đối thủ.

Đó là nỗi trăn trở cũng là bài toán cần giải quyết để tránh lãng phí tài nguyên mà hiếm nơi nào có được.

Thành tích của các VĐV cử tạ quê Quế Võ (Bắc Ninh):

Hoàng Anh Tuấn

HCB Olympic 2008

HCB ASIAD 2006

HCĐ thế giới 2005, 2006

1 HCV, 2 HCB giải trẻ thế giới 2005

Trịnh Văn Vinh

Vô địch thế giới 2017

Á quân ASIAD 2018

HCV SEA Games 2017

Lại Gia Thành

HCB thế giới 2018

3 HCV trẻ thế giới 2017

3 HCV Cúp thế giới 2019

HCV SEA Games 2019, 2021

Đỗ Tú Tùng

13 HCV trẻ thế giới và châu lục