Những phong cách Vật - Khóa siết (Grappling) trong MMA (Phần 3)
>> Những phong cách Striking trong MMA: Tầm ảnh hưởng của Boxing (Phần 1)
>> Những phong cách Striking trong MMA: Dấu ấn của Kickboxing (Phần 2)
Được sử dụng rất nhiều trong nghệ thuật chiến đấu tay không, Grappling - bao gồm Vật và Khóa siết - là những kĩ năng không thể thiếu của các võ sĩ hiện đại.
Trên thực tế, những võ sĩ thuần grappling như Rickson Gracie, Royce Gracie hay Dan Severn mới là những người đã áp đảo MMA và UFC trong thời kì ban đầu chứ không phải là những võ sĩ đánh đứng (striker).
Vậy Grappling là gì? Những môn võ nào sẽ được đề cập đến khi nói về grappling?
Grappling là thuật ngữ để chỉ trường phái chiến đấu ở khoảng cách rất ngắn, thường được sử dụng nhằm mục đích kéo đối phương xuống đất để đánh địa chiến, dành vị trí thuận lợi như lên mount (vị trí mà võ sĩ ngồi hẳn lên bụng đối phương để giã đòn hoặc tìm cách khóa, siết) hoặc tạo ra chấn thương cho đối thủ như siết, bẻ cổ, bẻ tay, bẻ chân,… khiến đối thủ phải tap out xin hàng.
Grappling thường được phân thành 2 loại chính, gồm grappling đứng (stand-up grappling) và địa chiến (ground grappling).
Có khá nhiều môn võ đến từ nhiều quốc gia khác nhau được sử dụng trong grappling như Brazilian Jiu-Jitsu, Vật tự do, Sambo, Judo,… Mỗi môn võ sẽ có những đóng góp nhất định ở 1 trong 2 phân loại grappling trên.
Grappling đứng (Stand-up Grappling): Tầm quan trọng của Vật
Vì mọi cuộc chiến đều bắt đầu từ vị trí đứng, stand-up grappling là kĩ năng không thể thiếu dành cho các grappler.
Tùy vào hoàn cảnh mà stand-up grappling có thể có nhiều mục đích khác nhau, kể cả là tấn công hay phòng thủ. Ví dụ như khi cần đối mặt với những boxer đáng nể như Manny Pacquiao hay Mike Tyson, nên sử dụng grappling làm phương án tấn công chính nhằm vật họ xuống đất và tránh phải trao đổi những đòn đánh đứng.
Để thực hiện điều này, cần phải thành thục những kĩ năng cơ bản của môn vật như double leg takedown (vật xuống đất bằng cách tóm cả 2 chân), single leg takedown (vật 1 chân), leg sweeps (quét trụ) hay over-the-shoulder slams (ném qua vai).
Những võ sĩ thuần thục các kĩ thuật tấn công bằng stand-up grappling có thể kể tới như Chad Mendes, Chael Sonnen, Jon Jones, Daniel Cormier hay Khabib Nurmagomedov.
Tuy nhiên trong trường hợp không muốn phải đánh địa chiến với một võ sĩ đai đen Brazilian Jiu Jitsu, defensive grappling hay grappling phòng thủ là một ý tưởng không tồi.
Vẫn sử dụng môn Vật là vũ khí chiến đấu chính, các võ sĩ thường sẽ giữ khoảng cách với đối thủ. Nếu bị đặt trong tình huống ôm khóa, họ sẽ dùng sức mạnh giành under-hook (tay ở dưới tay của đối phương) để không bị vật xuống đất.
Sprawl - Đè gáy của đối phương xuống sàn để không bị quật ngã:
Để phòng thủ, các võ sĩ còn có thể sử dụng các kĩ năng sprawl nhanh và mạnh và sử dụng thành lồng như một vũ khí hữu hiệu.
Trong những tư thế sprawl, việc giữ được thăng bằng và như kiểm soát được vị trí đầu đối phương nằm dưới hông là 2 điều mà các võ sĩ cần phải lưu tâm nhất khi phòng ngự.
Những võ sĩ có khả năng phòng thủ grappling hay nhất trong UFC có thể kể đến như Tyron Woodley, Jon Jones, Robert Whittaker, Daniel Cormier hay Georges St-Pierre.
Địa chiến (Ground grappling): Nơi những nghệ sĩ Brazilian Jiu Jitsu tỏa sáng
Địa chiến là thuật ngữ dùng để chỉ các kĩ thuật grappling được sử dụng khi hai võ sĩ đã không còn ở tư thế đứng, và môn võ được sử dụng nhiều nhất trong địa chiến không gì khác chính là Brazilian Jiu Jitsu.
Mục đích chính của địa chiến là phát triển lên vị trí thuận lợi (advance position) để dễ dàng kiểm soát và thực hiện các đòn khóa siết nhằm kết liễu đối phương.
Vị trí thuận lợi mà các grappler thường hướng đến trong MMA là vị trí top (nằm trên), bởi đây là vị trí giúp cho các võ sĩ có nhiều lựa chọn hơn trong việc kết liễu đối thủ.
Những lựa chọn ấy bao gồm giã đòn ground and pound xuống đối phương, thực hiện những đòn khóa siết hay nhử đối phương để bẻ tay khi đang đang bị cưỡi.
Nằm trên còn có thể giúp cho các võ sĩ dễ dàng luồn xuống lấy lưng đối phương để thực hiện các đòn khóa siết truyền thống trong BJJ như siết cổ rear-naked choke mà không lo bị phản đòn.
Không những vậy, vị trí top còn giúp cho các võ sĩ dễ bề kiểm soát và làm thể lực đối phương suy giảm, đồng thời ghi điểm trong mắt trọng tài bằng việc giữ đối thủ nằm bẹp xuống sàn trong suốt hiệp đấu.
Tuy nhiên vị trí nằm dưới (bottom position) cũng không hẳn là một bất lợi quá lớn đối với một số võ sĩ, bởi họ vẫn có thể thực hiện được những đòn khóa siết đặc trưng của BJJ ở vị trí này nhất là khi đối phương đang ở ngồi trong guard.
Ai có thể quên được khi Anderson Silva thực hiện thành công đòn triangle choke khi đã bị Chael Sonnen áp đảo trong hơn 4 hiệp rưỡi hay Fabricio Werdum khiến Cain Velasquez xin hàng với đòn guillotine choke.
Cả hai đều có những điểm chung là được thực hiện ở trình độ cao nhất của MMA – trận tranh đai vô địch UFC; và người dành chiến thắng là võ sĩ nằm dưới.
Những đòn kết thúc trận đấu của các ground grappler thường là những đòn BJJ cơ bản như siết cổ (rear-naked choke), siết cổ trước (guillotine), siết cổ tam giác (triangle choke), bẻ cổ (neck crank), bẻ tay (arm bar, kimura, americana) hoặc những đòn bẻ chân như foot lock hay ankle lock.
Bởi tính thực dụng là kim chỉ nam của các võ sĩ MMA, chúng ta thường hiếm khi được thấy những đòn khóa siết lạ và đẹp mắt như twister, gogoplata hay the pace được thực hiện.
Ngoài vật và BJJ là 2 trường phái chính trong grappling, Judo với biểu tượng Ronda Rousey và Sambo với niềm tự hào Khabib Nurmagomedov cũng đã và đang đóng góp không nhỏ vào thành công của các grappler trên sàn đấu MMA.
