Chuyện Steve Kerr: Người thầy dành cả đời để học và cách dạy học trò chả giống ai
Một ngày cuối năm 2017, bộ đôi HLV quyền lực của NBA lúc này là Steve Kerr và Gregg Popovich đã đi ăn cùng nhau. Một người là HLV trưởng của Golden State Warriors, thế lực mới tại NBA. Một người lại là cái tên đã dẫn dắt các thế hệ San Antonio Spurs suốt gần 2 thập kỷ.
Cả hai đều để lại những điểm nhấn quan trọng cho NBA. Đến khi trả tiền, Gregg Popovich lập tức lấy hóa đơn và tự mình thanh toán trong sự bình thản của Steve Kerr.
Hóa ra đó chính là một "luật ngầm" ở San Antoni Spurs. Bất kỳ bữa ăn nào của đội có mặt Gregg Popovich, vị HLV đáng kính này sẽ luôn là người trả tiền. Steve Kerr, dù hiện nay đã trở thành người đủ tư cách gọi Gregg Popovich là đối thủ, thế nhưng ông vẫn xem Gregg Popovich như một người thầy.
Steve Kerr vẫn luôn học tập từ Gregg Popvovich như những ngày còn thi đấu cho San Antonio Spurs giai đoạn 1998-2003. Thâm niên dẫn dắt đội bóng của Steve Kerr không hề quá ấn tượng, tuy nhiên ông đã học tập rất nhiều từ những người thầy đi trước để áp dụng chúng vào triết lý lãnh đạo mang đến thành công cho Golden State Warriors.
Từ cầu thủ cho đến khi thành HLV, Steve Kerr từng làm việc cùng nhiều vị HLV giỏi ở NBA. Ông đã trải qua một năm dưới trướng HLV Cotton Fitzsimmons ở Phoenix Suns trong mùa đầu tiên thi đấu tại NBA. Ông là một trong những HLV danh tiếng tại NBA với thành tích 832 trận thắng
Kế đến, Steve Kerrs trải qua 3 mùa rưỡi với HLV Lenny Wilkens tại Cleveland Cavaliers, 5 mùa cùng HLV huyền thoại Phil Jackson khi chơi cho Chicago Bulls. Đây chính là nơi giúp Steve Kerr có được 3 chức vô địch.
Và cuối cùng, ông đã chơi 4 mùa với Gregg Popovich tại San Antonio Spurs trước khi giải nghệ. Ở đội bóng này, Steve Kerr đã giành được thêm 2 chức vô địch NBA cùng những đồng đội như Tim Duncan, David Robinson.
Điều khiến Steve Kerr trở thành cái tên lớn trong giới HLV ngày nay chính là những bài học và kinh nghiệm học được từ các người thầy đi trước. Steve Kerr từng nói rằng bản thân ông chính là sự hội tụ của tinh hoa từ những cái tên kể trên. Không ngừng học hỏi, đó chính là cách Steve Kerr từng bước trở nên vĩ đại.
Một trong những bài học ông học được từ vị HLV đầu tiên trong sự nghiệp NBA, Cotton Fitzsimmons, chính là nụ cười và sự hài hước. "Tính cách, ngữ điệu và tính hài hước của Cotton Fitzsimmons thật sự là sức mạnh của một HLV. Ông ấy khiến chúng tôi phải cười mọi lúc mọi nơi", Steve Kerr nhớ lại.
Và Steve Kerr đã dùng chính cách này để gây ấn tượng với các cầu thủ Golden State Warriors trong buổi tập đầu tiên sau khi nhậm chức HLV trưởng của đội năm 2014. Ông không muốn đem lại một bầu không khí căng thẳng cho cầu thủ.
Tất cả cánh cửa phòng tập đều được đóng kín. Steve Kerr và trợ lý HLV đã đặt những chiếc loa ở hành lang bên ngoài phòng tập và bật nhạc to đến mức át đi tiếng giày trên sàn gỗ. Buổi tập của Golden State Warriors ngày hôm đó rộn ràng chưa từng có, như thể họ biết rằng đây chính là bước đi đầu tiên cho một triều đại thống trị NBA sau này.
Với Gregg Popovich, Steve Kerr cũng học được không ít kỹ năng của người thầy. Một trong những điều đó chính là cách thể hiện cảm xúc với cầu thủ. Nếu như chú ý, người hâm mộ sẽ thấy được Gregg Popovich luôn dành hai thái độ khác nhau khi nói chuyện với cầu thủ ngôi sao và những cầu thủ đội hình phụ.
Ông thường xuyên lớn tiếng, gắt gỏng, buộc những ngôi sao trong đội phải chịu trách nhiệm cho những hành động của mình. Trong khi đó khi giao tiếp với những cầu thủ dự bị, ông lại tỏ ra ân cần, sâu sắc và khích lệ nhiều hơn. Đó chính là nghệ thuật của Gregg Popovich.
Gregg Popovich hiểu được rằng, khi những cầu thủ ngôi sao đã vào khuôn khổ nề nếp, những cầu thủ khác cũng sẽ nhìn theo và trở thành như vậy. Đó cũng là cách mà LeBron James từng xây dựng thói quen dậy sớm cho cả tuyển bóng rổ Mỹ. Trong khi đó, nếu gây áp lực quá nhiều cho các cầu thủ dự bị thì nhiều khả năng sẽ bị phản tác dụng.
Đây chính là điều mà Steve Kerr đã ngưỡng mộ và áp dụng khi dẫn dắt Golden State Warriors. "Nếu như Gregg Popovich hét vào mặt tôi, điều đó chắc chắn sẽ hủy hoại tôi. Thời điểm đó, tôi hoàn toàn không phải một cầu thủ tự tin. Tôi gặp vấn đề với việc thích nghi lối chơi mới khi chuyển từ Chicago Bulls sang San Antonio Spurs", Steve Kerr chia sẻ.
"Chúng tôi đã trò chuyện về điều này ngay khi Steve Kerr vừa ký với Golden State Warriors. Ông ấy muốn tôi sẽ là cầu thủ ngôi sao và làm gương cho mọi người. Steve Kerr luôn biết cách khiến bạn trở nên trách nhiệm hơn nhưng không phá hủy cảm xúc của bạn", Stephen Curry nói về người thầy của mình.
Từng thi đấu cùng những ngôi sao như Michael Jordan, Scottie Pippen cho đến hàng dự bị của San Antonio Spurs, Steve Kerr hiểu được từng cung bậc cảm xúc của học trò mình. Ông hiểu được rằng sự tự tin của một cầu thủ không phải điều ngẫu nhiên mà có được.
Điều này đã dẫn đến quyết định đưa Harrison Barnes, một cầu thủ chuyên phòng ngự từ đội hình dự bị lên đánh chính thay thế cho Andre Iguodala. Và Harrison Barnes đã trở thành mảnh ghép quan trọng trong đội hình vô địch mùa giải 2014-15 của Golden State Warriors. Tại chung kết miền Tây mùa đó, Harrison Barnes đã ghi 25 điểm trong Game 5, đưa Golden State Warriors lần đầu tiên vào được chung kết NBA sau 40 năm chờ đợi.
Cho đến tận ngày hôm nay, khi đang là HLV dẫn dắt một đế chế vừa giành 3 chức vô địch trong 4 năm, Steve Kerr vẫn không ngừng học hỏi từ những đồng nghiệp xung quanh, từ những người thầy đi trước.
Bước chân vào con đường HLV, Steve Kerr không hề có bất kỳ kinh nghiệm gì trong tay. Tuy nhiên, ngay từ khi ông bắt đầu cầm Golden State Warriors, mọi người đều biết rằng chắc chắn không thể xem nhẹ cậu học trò của những Cotton Fitzsimmon, Lenny Wilkens, Phil Jackson và cả Gregg Popovich.
Có người nói thành quả của Golden State Warriors đơn thuần là may mắn. Thế nhưng không, đó là sự may mắn đã được Steve Kerr chuẩn bị suốt 15 năm sự nghiệp dưới trướng các HLV máu mặt bậc nhất NBA.
Với vai trò là một người thầy, một người lãnh đạo, họ sẽ làm gì khi tập thể đứng trước trạng thái mất đi động lực để tiếp tục vươn lên? Với Steve Kerr, đó chính là cách phân chia quyền lực theo cách mà trước đây chưa một HLV NBA nào từng thực hiện.
Mùa giải 2017-18, Steve Kerr đã đứng trước một nhiệm vụ vô cùng khó khăn. Ông phải tìm cách vừa giúp các cầu thủ loại bỏ thói quen buông thả, khinh địch trong trận đấu, vừa phải đảm bảo thể lực và năng lượng cho đội quân của mình chuẩn bị cho một cuộc đua playoffs khốc liệt.
Với việc là một đội bóng quá mạnh mẽ so với phần còn lại của NBA, sức trẻ có, kinh nghiệm già dặn cũng có, Steve Kerr không thể sử dụng những phương pháp thông thường với Golden State Warriors.
Ngày 12/2/2018, trong trận đấu với Phoenix Suns, ông đã gây bão NBA khi để cho các cầu thủ tự thân đóng vai trò ban huấn luyện đội bóng. Những cầu thủ được phép gọi bài chạy, đưa ra các quyết định thay người và làm mọi điều mà ông cũng như ban huấn luyện thường làm.
Andre Iguodala, David West và Draymond Green là 3 người được chọn thay phiên nhau đưa ra chỉ đạo mỗi lần hội ý. Draymond Green đang chấn thương ở giai đoạn này và được Steve Kerr giao nhiệm vụ cầm quân trong thời gian thi đấu.
Trận đấu đó, Golden State Warriors đã giành chiến thắng dễ dàng với khoảng cách chừng 40 điểm trước đối thủ Phoenix Suns. Steve Kerr đã giúp các cầu thủ nhận ra một điều gì đó mới mẻ trên sân đấu. Mặc dù đang ở đỉnh cao sức mạnh trong "chuỗi thức ăn NBA", các cầu thủ Golden State Warriors vẫn tìm được động lực để tiếp tuc thay đổi, vượt qua và giữ vững khát khao chiến thắng như bất kỳ đội bóng yếu nào khác.
Hành động này của Steve Kerr đã thể hiện một trong những triết lý lãnh đạo của ông trên cương vị là một người thầy, người đứng đầu con thuyền Golden State Warriors:
"Đây là đội của những cầu thủ, là đội của họ. Và họ phải biết cách làm chủ nó. Là một người HLV, nhiệm vụ của chúng ta là định hướng họ theo con đường đúng. Không phải điều khiển họ. Các cầu thủ phải tự chịu trách nhiệm cho sự nghiệp của mình", Steve Kerr nói về quyết định này.
Đây chính là cái chất "thầy giáo" hiện hữu trong phong cách lãnh đạo của Steve Kerr. Ông luôn biết cách giúp các cầu thủ tự nhìn thấy được đâu là điều họ cần thay đổi, đâu là điều tốt nhất cho đội bóng.
Không chỉ vậy, Steve Kerr cũng áp dụng triết lý đó lên công cuộc đào tạo những trợ lý HLV của ông. Những người đứng đầu thường sẽ quá tập trung vào việc phát triển kỹ năng quản lý của mình mà bỏ qua việc cải thiện kỹ năng của cấp dưới. Tuy nhiên, Steve Kerr hiểu rõ sai lầm của quan niệm đó.
Ông luôn chú trọng việc đào tạo ra những trợ lý HLV tài năng giúp ông lãnh đạo đội bóng cũng như đủ khả năng thay thế khi ông vắng mặt. Và Steve Kerr đã tạo ra một đội ngũ HLV đầy bản lĩnh tại Golden State Warriors. Đó cũng là một cách thể hiện nghệ thuật phân chia quyền lực của Steve Kerr.
Còn nhớ vào mùa giải 2015-16, Steve Kerr đã phải nghỉ ngơi khi chứng đau lưng của ông tái phát. Ông đã không thể đồng hành với Golden State Warriors trong 43 trận. Và trợ lý HLV Luke Wallton đã thay thế Steve Kerr, đem lại thành tích 39-4 cho Golden State Warriors.
Tại playoffs 2017, Steve Kerr cũng phải bỏ mất 3 vòng đầu playoffs. Phải đến NBA Finals, ông mới trở lại cùng đội bóng. Thế nhưng, trợ lý HLV Mike Brown cũng đã làm xuất sắc nhiệm vụ của mình khi dẫn dắt Golden State Warriors toàn thắng 12-0.
Thiếu vắng một lãnh đạo tài ba sẽ là mất mát lớn với cả tập thể. Tuy nhiên, một lãnh đạo xuất sắc thực thụ sẽ biết cách giảm thiểu độ mất mát đó bằng cách chuẩn bị sẵn những con người xuất sắc khác để dự phòng.
Giống như Mark Van Doren, nhà giáo vĩ đại của đại học Colombia, từng nói: "Tinh hoa của giảng dạy chính là nghệ thuật của việc gợi mở sự khám phá". Và Steve Kerr đã thể hiện điều đó một cách chính xác trong vai trò là vị HLV trưởng đáng kính của đương kim vô địch Golden State Warriors.
Nhiều người từng hỏi làm cách nào để trở thành một HLV, một người thầy tốt? Để tìm câu trả lời, hãy nhìn cách mà Steve Kerr đã làm với những cú ném 3 điểm của Stephen Curry, khả năng ghi điểm không cần nhồi của Klay Thompson hay kỹ năng phòng ngự đẳng cấp của Draymond Green.
Con đường trở thành một đế chế oai hùng của Golden State Warriors không đơn thuần chỉ đến từ những cầu thủ ngôi sao, từ những chiến thuật chạy bài hợp lý, mà đó còn là từ cái cách mà Steve Kerr thúc đẩy các học trò của ông nhìn thấy sự vĩ đại luôn hiện hữu bên trong mỗi con người.
