Lịch sử hình thành
Bóng rổ xe lăn xuất hiện vào khoảng năm 1945 tại Mỹ, tồn tại dưới dạng một hình thức phục hồi chức năng cho các thương binh trong Thế chiến II. Cùng thời điểm đó, Sir Ludwig Guttmann đã phát triển một môn thể thao tương tự gọi là Netball xe lăn tại Bệnh viện Phục hồi chức năng cột sống ở Stoke Mandeville, Vương quốc Anh.
Kể từ khi đội tuyển Hoa Kỳ tham dự Đại hội Thể thao Xe lăn Quốc tế Stoke Mandeville, sự quan tâm dành cho môn Bóng rổ xe lăn ngày một tăng cao, khiến môn bóng rổ này phát triển khắp châu Âu.
Đến năm 1960, môn Bóng rổ xe lăn đã được phổ biến toàn cầu và xuất hiện tại Paralympic ở Roma, Italia. Hiện này, môn thể thao này đã xuất hiện ở gần 100 quốc gia.
Bóng rổ xe lăn đã phát triển thành một môn thể thao Paralympic có nhịp độ nhanh, độc đáo. Tại Rio 2016, 12 đội nam và 10 đội nữ tham dự Thế vận hội dành cho người khuyết tật để cạnh tranh huy chương.
Ở nội dung của nam, người Mỹ giành nhiều huy chương Vàng nhất, nhưng sự thống trị của họ gần đây đã bị Australia và Canada làm lu mờ. Hai quốc gia này đã tạo nên cặp đấu chung kết của 3 trong 4 kỳ Paralympic gần đây nhất.
Tại nội dung của nữ, các quốc gia châu Âu như Đức và Hà Lan đã phát triển vượt bậc trong những năm gần đây, nhưng người Mỹ tìm lại vị thế với 3 tấm HCV trong 4 lần gần nhất tham dự Đại hội.
Ngoài Paralympic, bóng rổ xe lăn còn có giải vô địch thế giới được tổ chức 4 năm một lần, giải đấu gần nhất được tổ chức vào năm 2018 tại Hamburg Đức, đội tuyển Anh giành chức vô địch nam, trong khi Hà Lan vô địch nội dung nữ.
Luật chơi và các quy định
The International Wheelchair Basketball Federation (IWBF) là cơ quan chủ quản của bộ môn bóng rổ xe lăn, được Uỷ ban Paralympic Quốc tế (IPC) và Liên đoàn bóng rổ Thế giới (FIBA) công nhận.
Bóng rổ xe lăn giữ lại hầu hết quy tắc chơi và tính điểm như bóng rổ truyền thống, sân đấu cũng giữ kích cỡ tiêu chuẩn như bóng rổ 5 người theo luật FIBA. Mấu chốt nằm ở chiếc xe lăn được thiết kế đặc biệt để phù hợp với bộ môn bóng rổ.
Ghế của các hậu vệ thường được thiết kế thấp hơn để dễ dàng di chuyển, trong khi ghế xe lăn của các trung phong được thiết kế cao hơn để giúp các VĐV nắm lợi thế trong những tình huống rebound, tuy nhiên những những con số thiết kế đều được quy định chặt chẽ để tạo nên sự công bằng.
Nền móng của Paralympic
Bóng rổ xe lăn là một trong tám môn thể thao xuất hiện ở kỳ Paralympic đầu tiên diễn ra năm 1960 tại Roma, Ý. Trong các kỳ Thế vận hội dành cho người khuyết tất đầu tiên, Mỹ và Israel là hai quốc gia chiếm ưu thế nhất.
Tuyển nam Hoa Kỳ chỉ đánh rơi một HCV Paralympic từ năm 1960 cho tới 1976. Nội dung của nữ ra đời vào năm 1968 tại Đại hội ở Tel Aviv, và đội chủ nhà Israel giành tấm HCV đầu tiên.
Đồng thời, các quốc gia châu Âu cũng đang đạt được những bước tiến đáng kể ở môn Bóng rổ trên xe lăn. Những giải đấu tầm cỡ châu lục đã cho họ cơ hội để nâng cao kỹ năng cũng như khả năng cạnh tranh ở cấp độ thế giới.
Tuyển nam Hà Lan đã hạ gục ĐKVĐ Mỹ ở trận bán kết của Paralympic Arnhem 1980 và giành tấm huy chương Bạc trên sân nhà. 12 năm sau đó, họ đổi màu huy chương tại Barcelona.
Pháp nổi lên như một thế lực của Bóng rổ xe lăn thế giới khi giành chiến thắng trong trận chung kết toàn châu Âu với Hà Lan vào năm 1984. Trước khi nếm trải vinh quang vào năm 92, Hà Lan thêm một lần nữa thua trận chung kết khi gặp Mỹ ở Seoul 88. Kể từ đó, Mỹ bước lên bục huy chương thêm 4 lần trong 7 kỳ Paralympic, nhưng chỉ có 1 HCV và 3 HCĐ.
Gần đây, Canada từng bước trở thành cường quốc Bóng rổ xe lăn. Kể từ Barcelona năm 1992, họ luôn giành được ít nhất một huy chương vàng nam hoặc nữ ở các kỳ Đại hội, ngoại trừ Bắc Kinh 2008 và Rio 2016. Họ cũng trở thành quốc gia đầu tiên giành 3 HCV liên tiếp với các chiến thắng của tuyển nữ vào các năm 1992, 1996 và 2000.
Australia đã giành huy chương tại mọi kỳ Paralympic kể từ Atlanta 1996 cho tới London 2012, tổng cộng giành 8 huy chương cho cả hai nội dung nam và nữ, trong đó có 2 huy chương Vàng.
Bà Pamela và nhà vô địch NBA JaVale McGee đã làm nên lịch sử khi trở thành cặp mẹ con đầu tiên cùng đoạt huy chương vàng Olympic.
Tấm huy chương vàng danh giá của nội dung bóng rổ nam 5x5 đã đến với đội tuyển Mỹ sau khi thầy trò HLV Gregg Popovich vượt qua tuyển Pháp trong trận chung kết.
Dù bị đánh giá thấp hơn đối thủ rất nhiều nhưng các cầu thủ Ý đã có một trận đấu đầy quả cảm và suýt chút nữa tạo nên bất ngờ.
Lionel Messi sắp có một đối thủ ở MLS là nhà vô địch thế giới người Pháp sau khi sớm đạt thoả thuận với CLB Los Angeles FC.
Các tuyển thủ VCS bị cấm không được phép tham gia bất kỳ hoạt động Thể thao Điện tử nào của Riot Games, bao gồm các giải đấu chính thức hoặc do bên thứ ba tổ chức.
Game thủ sẽ có 1 tháng để trải nghiệm chế độ chơi Một Cho Tất Cả 2021 (One For All) - Chế độ chơi cực kỳ thú vị khi mỗi đội đều sử dụng 5 vị Tướng giống hệt nhau.
Nguyễn Huy Hoàng được vinh danh tại Lễ trao giải Cống hiến năm 2024 ở hạng mục Thể thao. “Kình ngư" người Quảng Bình được tiếp thêm động lực trước khi đến Pháp dự Olympic Paris 2024.
Một năm dưới thời HLV Philippe Troussier, bóng đá Việt Nam có bài học và có những mất mát lớn khi liên tục thất bại ở các đấu trường quốc tế.
Thuyền trưởng của Philadelphia 76ers tin tưởng khả năng Joel Embiid có thể kịp quay lại đội bóng trước khi giai đoạn Playoffs khởi tranh.
Lionel Messi vừa bình phục sau chấn thương gân kheo chân phải cách đây 14 ngày. Vậy bao giờ thì anh có thể trở lại thi đấu cùng Inter Miami?
Sau khi hoà Tây Ban Nha 3-3 trong trận giao hữu, Chủ tịch Liên đoàn Bóng đá Brazil giận dữ yêu cầu phía châu Âu phải sử dụng VAR để loại trừ tranh cãi.
Sau chiến thắng 3-1 trước Costa Rica, HLV Scaloni đã xác nhận 2 cái tên trong danh sách được triệu tập của đội tuyển Argentina thi đấu ở Copa America 2024.
Lịch thi đấu, trực tiếp cầu lông Spain Masters năm 2024 hôm nay. Cập nhật lịch trực tiếp giải cầu lông Spain Masters năm 2024 mới nhất.
Diễn ra từ ngày 28-31/03/2024 tại Gangwon-do, Hàn Quốc, giải Vô địch carom châu Á lần thứ 12 tổ chức thi đấu 4 nội dung.
Xuất hiện thông tin Riot Games điều tra toàn bộ các đội đang tham dự VCS Mùa Xuân 2024 ngay sau khi giải đấu bị hoãn vô thời hạn.
Chiến thắng của Lê Đức Phát ở Thailand International Challenge 2024 có ý nghĩa rất quan trọng đối với hy vọng dự Olympic của cầu lông Việt Nam.
Màn so găng ầm ĩ giữa huyền thoại sống Mike Tyson và youtuber trẻ hơn... 31 tuổi Jake Paul có thể áp dụng luật thi đấu đặc biệt theo thông tin vừa hé lộ.
Tuần thi đấu cuối cùng của vòng bảng VCS Mùa Xuân 2024 hiện chưa thể diễn ra sau thông báo mới nhất của nhà phát hành LMHT.
Sau gần 1 tuần tranh tài hấp dẫn, giải Vô địch các CLB bóng ném quốc gia 2024 đã khép lại với sự áp đảo tuyệt đối của đội nữ Hà Nội và các CLB nam TP. HCM.
Trong cuộc trò chuyện với báo chí Argentina, Lionel Messi đã nói về việc giải nghệ và câu trả lời khiến nhiều người hâm mộ thở phào.
Đáp ứng mong mỏi của các VĐV, BTC Giải vô địch quốc gia marathon và cự ly dài báo Tiền Phong Marathon 2024 đã điều chỉnh giờ xuất phát mới.
Cả nước đã có tới trên 40 nghìn giải đấu phong trào mỗi năm, trong đó ngoài bóng đá, bóng chuyền, bóng rổ thì điền kinh trở thành một “mũi nhọn” hàng đầu mà chỉ tính riêng các giải marathon lớn đã lên tới con số 40. Nhiều môn mới và khó như boxing, espors hay MMA cũng hình thành được những giải đấu theo mẫu hình bán chuyên hay chuyên nghiệp với nguồn kinh phí đầu tư lớn nhờ xã hội hóa.
Liên đoàn bóng đá Việt Nam đưa ra các tiêu chí để lựa chọn HLV trưởng cho ĐTQG Việt Nam sau khi thất bại với Philippe Troussier.
Kỷ lục ấn tượng mà đội tuyển Argentina đạt được sau chiến thắng trước Costa Rica là việc lập kỷ lục về thời gian giữ ngôi đầu bảng xếp hạng FIFA.
Liên tiếp những sự công kích tới từ cả hai phía: Dustin Poirier và Islam Makhachev khiến người hâm mộ tin rằng cuộc chiến giữa cả hai là khó tránh khỏi.
Tòa án Nhân dân TPHCM đã thụ lý Vụ án dân sự về việc "Tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ" giữa Billiards Hoàng gia với Billiards Phúc Thịnh.
Nhà thi Hồ Xuân Hương đã diễn ra trận chung kết và Lễ bế mạc Cúp Bóng rổ Các CLB không chuyên Sài Gòn mùa 2 – chặng thi đấu thuộc hệ thống Vietnam ProAm Basketball Championship.
Ngôi sao cầu lông Loh Kean Yew của Singapore vừa biết được anh trở thành đối tượng để giới làm hàng giả Trung Quốc kinh doanh mùa Olympic Paris 2024.
Liên đoàn bida thế giới UMB đồng ý để tay cơ hàng đầu người Bỉ Frédéric Caudron (56 tuổi) có thể trở lại vòng đấu World Cup.
Golden State Warriors đang thắng trên sân khách nhiều hơn sân nhà, và điều đó ứng vào trận thắng trên sân của Miami Heat.
Cú Triple-double của Austin Reaves giúp Los Angeles Lakers lội ngược dòng đánh bại MIlwaukee Bucks dù có lúc bị dẫn gần 20 điểm.
Trực tiếp trận đấu giữa Argentina và Costa Rica trong khuôn khổ giao hữu quốc tế. Cập nhật diễn biến trận Argentina vs Costa Rica.
Gần như chắc chắn tài năng trẻ chạy tốc độ Trần Thị Nhi Yến sẽ được trao cơ hội thi đấu tại Olympic Paris 2024 ở Pháp tháng 8 tới theo diện suất đặc cách của điền kinh Việt Nam.
Chỉ mới trở lại Huế vào 10 giờ đêm hôm trước, nhưng ngay sáng hôm sau Trần Hưng Nguyên lập cùng lúc hai kỷ lục QG ở giải bơi VĐQG bể 25m.
Liên đoàn Điền kinh Thế giới và Ủy ban Olympic Quốc tế sẽ trao một suất đặc cách cho quốc gia không có VĐV giành chuẩn chính thức tại Olympic Paris 2024. Việt Nam sẽ chọn nội dung và VĐV nào cho suất đặc cách này?
Trước sức ép của cả dư luận lẫn đối thủ, Sean O'Malley khẳng định Merab Dvalishvili không phải nỗi lo với ngôi vương UFC của mình.
Liên đoàn bóng đá Việt Nam (VFF) sẽ tìm người thay thế HLV Troussier dẫn dắt ĐTQG và U23 Việt Nam cho các giải đấu sắp tới.
EURO 2024 bắt đầu tại Munich vào ngày 14/6 và kết thúc bằng trận chung kết ở Berlin ngày 14/7. Xem toàn bộ lịch thi đấu EURO 2024 ở bên dưới.
Đội hình dự kiến trận đấu giữa Argentina và Costa Rica trong khuôn khổ giao hữu quốc tế lúc 9h50 ngày 27/3. Cập nhật đội hình trận Argentina vs Costa Rica.
Lautaro Martinez và Julian Alvarez đều chuẩn bị đá chính trước El Salvador nhưng đang trải qua chuỗi trận bất thường ở đội tuyển Argentina.
6/7 đại diện của Đông Nam Á đều thất bại với tỷ số cách biệt ở lượt trận thứ 4 vòng loại thứ 2 World Cup 2026.
Chỉ trong vòng 3 ngày, tiền đạo được mệnh danh là “thần đồng” Endrick đã liên tiếp ghi bàn cho đội tuyển Brazil ở các trận giao hữu với Anh và Tây Ban Nha.
Sau loạt trận chung kết vòng play-off đã xác định 3 cái tên cuối cùng tham dự Euro 2024. Chủ nhà Đức cùng với 23 đội tuyển khác sẽ góp mặt vào mùa hè tới.