Tài năng TDDC tiếp tục làm ăn mày: Trương Thượng Võ - bi kịch và nỗi hổ thẹn của thể thao Trung Quốc
Đối với thể thao Trung Quốc, Trương Thượng Võ không phải cái tên xa lạ, dù chưa từng dự Olympic hoặc thậm chí là thi đấu cho đội tuyển quốc gia. Bởi lẽ, cách nay chừng chục năm, câu chuyện về cuộc đời của cựu VĐV thể dục dụng cụ (TDDC) này từng gây sốc ở Trung Quốc, khi bị phát hiện đang xin ăn tại Bắc Kinh.
Theo truyền thông Trung Quốc, Trương Thượng Võ sinh năm 1983 tại Bảo Định, Hà Bắc. Anh ta được chọn vào đội tuyển TDDC Quốc gia năm 12 tuổi. Đến năm 2001, lúc 18 tuổi, chàng trai thất học này được các lãnh đạo thể thao làm hồ sơ giả để dự giải Vô địch sinh viên thế giới và đoạt 2 HCV.
Nào ngờ ngay năm sau, Trương Thượng Võ bị đứt dây chằng chân trái nên không thể dự Olympic 2004, rồi bị hạ cấp xuống chỉ còn là thành viên đội Thể dục dụng cụ tỉnh Hà Bắc. Trương Thượng Võ giải nghệ năm 2005.
Quyết định giải nghệ, Trương Thượng Võ nhận được một khoản trợ cấp và đền bù từ ngành thể thao, nhưng thật tế chỉ hơn phân nửa so với thông báo chính thức của tỉnh Hà Bắc. Trương Thượng Võ cũng được cho biết rằng sau khi trao tiền, ngành thể thao tỉnh không còn phải bận tâm gì tới tương lai của VĐV này nữa.
Muốn có bằng cấp, Trương Thượng Võ liên hệ với Đại học Thể thao Bắc Kinh, nơi anh từng đại diện thi đấu giải Vô địch sinh viên thế giới năm 2001. Tuy nhiên, đơn xin học của anh đã bị bác bỏ.
Không học vấn, lại thiếu sức khỏe để lao động chân tay do tập TDDC nên nhỏ con (chỉ cao 1m52) và lại đau chân dai dẳng nên không thể chạy hoặc đi bộ trong thời gian dài, Trương Thượng Võ rất khó tìm được việc làm ổn định. Trong cơn túng quẫn, anh buộc phải bán cả 2 HCV với giá rẻ mạt vào năm 2007.
Đến tháng 7/2007, Trương Thượng Võ bị bắt tại Bắc Kinh về tội ăn cắp. Anh bị kết tội ăn cắp hơn 10 lần. Sau 4 năm ngồi tù, anh được trả tự do vào tháng 4/2011, nhưng do tiền án nên càng khó tìm việc hơn.
Anh phải tìm cách xin tiền bố thí bằng những màn trình diễn kỹ thuật TDDC tại phố thương mại Vương Phủ Tĩnh tại Bắc Kinh. Nhờ truyền thông giúp đỡ, anh được một tòa soạn báo ở Bắc Kinh hỗ trợ chỗ ở. Các đồng đội cũ cùng những nhà thể thao và người nổi tiếng thay nhau giới thiệu việc làm cho anh.
Cám cảnh cho cuộc đời của Trương Thượng Võ còn có ông trùm tái chế kiêm nhà từ thiện Trần Quang Tiêu: Một trong những người giàu nhất Trung Quốc lúc đó đã mời anh ta làm huấn luyện viên thể dục cá nhân của mình.
Bi kịch của Trương Thượng Võ trở thành đề tài gây nhiều tranh cãi trên khắp Trung Quốc. Ngành thể thao nước này bị chỉ trích nặng nề do không giáo dục hoặc dạy nghề cho VĐV, khiến họ khó có thể hòa nhập với xã hội sau khi giải nghệ.
Câu chuyện của Trương Thượng Võ càng bi kịch vì bất chấp sự giúp đỡ của đại gia Trần Quang Tiêu, cựu VĐV TDDC này lại ngồi tù. Sự cố này đánh dấu lần sa ngã thứ hai của cựu vô địch sinh viên thế giới.
Mọi người chỉ được biết điều đó khi vào tháng 3/2020, trên mạng xã hội ở Trung Quốc, Trương Thượng Võ thông báo rằng anh ta lại vừa được ra tù, sau thời gian xộ khám vì tội trộm cắp. Lần này, Trương Thượng Võ không tiết lộ gì thêm với truyền thông, vì "chuyện đời tôi đã được đăng báo quá nhiều lớn, đừng hỏi tôi nữa."
Thế nhưng, có vẻ như cuộc đời của Trương Thượng Võ chỉ khởi động lại vòng luẩn quẩn mới. Vì gần đây, người ta lại thấy anh lang thang kiếm sống trên đường phố, thực hiện những động tác như trồng cây chuối và hát cho khán giả trong một bãi đậu xe ở thành phố Bảo Định quê hương để xin tí tiền.
