Trung vệ cổ điển đang quật khởi ở Premier League
Khi nhắc tới thành công của Leicester mùa này, dấu ấn của cặp trung vệ Robert Huth và Wes Morgan là không thể phủ nhận. Trong khi ấy, Tottenham trở thành ứng viên vô địch Premier League phần nào chính do thể hiện của trung vệ Toby Alderweireld – cầu thủ có số phút thi đấu nhiều nhất đội, còn trung vệ Winston Reid được xem như linh hồn của hàng thủ West Ham, tương tự Virgil van Dijk tại Southampton. Liếc nhìn xuống nửa dưới bảng xếp hạng, hai hàng thủ vững chắc nhất đều có những trung vệ đang tạo ấn tượng tốt như Craig Cathcart (Watford) cùng Gareth McAuley và Craig Dawson (đều thuộc West Brom).
Dù còn có những phẩm chất khác biệt, những trung vệ vừa nêu trên đều có một mẫu số chung: Họ là mẫu trung vệ cổ điển, hay gọi đơn giản hơn là trung vệ dập. Mẫu trung vệ này thường cần người cao lớn như Craig Dawson (1m88) hoặc Gareth McAuley (1m91) vì nhiệm vụ gần như duy nhất của họ là cố gắng phá bóng ra càng xa khung thành càng tốt, nên cần có chiều cao để chiếm ưu thế tranh bóng bổng, đồng thời phải có kỹ thuật tắc bóng tốt. Họ không cần tư duy chiến thuật hoặc khả năng phán đoán tình huống thật tốt, mà chỉ tìm cách biến mọi tình huống phức tạp thành đơn giản bằng cách phá bóng lên thật xa.
Trong gần thập niên qua, mẫu trung vệ cổ điển như vậy tưởng chừng sắp tuyệt chủng ở các giải VĐQG hàng đầu thế giới. Bằng chứng là mấy năm gần đây, thủ lĩnh hàng thủ của các đội bóng lớn như Rio Ferdinand (Man Utd), Daniel Agger (Liverpool), Thomas Vermaelen (Arsenal), Ledley King (Tottenham) hoặc David Luiz (Chelsea) thường là mẫu trung vệ có kỹ năng khống chế bóng điêu luyện và cầm bóng tốt để triển khai tấn công từ hàng thủ. Thậm chí để tăng cường khả năng giữ bóng, chẳng thiếu đội sẵn sàng điều tiền vệ xuống đá trung vệ như Daley Blind ở Man Utd…
Vậy là đã rõ: Chí ít tại Anh, mẫu trung vệ cổ điển vẫn chưa bị khai tử, chưa kể đang tạo ấn tượng mạnh mẽ, bao gồm cả Stoke với Ryan Shawcross, Bournemouth với Steve Cook hay Swansea có Ashley Williams… Nguyên nhân phần nào có lẽ do hiện nay, Premier League đang thiếu những trung vệ thòng xuất sắc nên tầm ảnh hưởng của các trung vệ dập bỗng lớn hẳn lên như cả Daley Blind lẫn John Stones (Everton) đều đang trong thời kỳ học hỏi. Bên cạnh đó, có những trung vệ đủ sức đá tốt cả hai vai như Toby Alderweireld, Vincent Kompany (Man City), Laurent Koscielny (Arsenal), Mamadou Sakho (Liverpool) và Chris Smalling (Man Utd), nhưng trớ trêu là ở mùa này, họ đang đá dập hiệu quả hơn thòng.
Hiện tượng “về nguồn” này có lẽ còn chịu ảnh hưởng bởi chiến thuật: Lối chơi phản công đang lên ngôi. Leicester là ví dụ hoàn hảo: Hai “ngọn tháp” Robert Huth và Wes Morgan chỉ cần lùi sâu, chống đỡ áp lực rồi phá bóng ngay lên cho tuyến giữa, nơi có những tiền vệ giỏi chọc khe sẵn sàng đưa bóng ngay cho tiền đạo chạy nhanh như chớp ở phía trên. Và đương nhiên, Leicester có thể là đội chơi phản công thật hiệu quả, song không phải ngoại lệ do Premier League 2015/16 hiện còn có West Ham, Southampton hoặc Crystal Palace vừa ghìm chân Arsenal nhờ cặp trung vệ cổ điển Scott Dann - Damien Delaney.
Chưa biết sự trổi dậy của các trung vệ cổ điển kéo dài tới bao lâu, vì bóng đá cũng có tính chu kỳ như thời trang, chẳng hạn như 4-4-2 cổ điển từng đưa Brazil lên đỉnh thế giới ngỡ lạc hậu bao năm qua nay trở thành “vũ khí” chủ lực để Leicester khuấy đảo Premier League. Ngoài ra, hiện tượng ấy chưa hẳn sẽ đẩy giá các trung vệ cổ điển lên cao đột biến, vì chớ ngây thơ cho rằng ở mùa sau, mấy “ông lớn” chủ trương cầm bóng chắc như Chelsea, Arsenal, Liverpool hoặc hai đại diện của Manchester vẫn còn đá thất thường như mùa bóng kỳ lạ này.
Bên cạnh đó, những CLB hàng đầu châu Âu hiện nay như Real Madrid, Barcelona, Bayern Munich vẫn chủ trương giữ bóng dựa vào những trung vệ có khả năng đá tiền vệ như Gerard Pique, Sergio Ramos hoặc Javi Martinez. Đồng thời, cũng đừng lạc quan tếu khi cho rằng các trung vệ dập xuất sắc nêu trên còn duy trì hiệu quả tương tự ở mùa tới, đặc biệt do hầu hết đều chơi ở những đội nhỏ đang thể hiện vượt quá khả năng. Xem ra chỉ có thời gian mới đưa ra câu trả lời chính xác nhất về cuộc “hồi sinh” của mẫu trung vệ cổ điển. Thế nhưng, đấy là chuyện của tương lai. Còn ngay mùa này, xin ngã mũ chào các trung vệ cổ điển do chứng tỏ được chỉ cần xuất sắc, họ đủ sức xóa bỏ bất cứ định kiến nào.
