Bạn là người ham thích chơi cờ tướng? Dù bạn đã chơi lâu, hoặc mới chỉ "nhập môn" chưa lâu, nhưng bạn tự cảm thấy "công lực" của mình chưa cao, trình độ chậm tiến bộ, bạn đã bao giờ tự hỏi vì sao hay chưa?
Để góp phần cùng bạn giải đáp những khúc mắc liên quan, Webthethao xin gửi tặng bạn đọc loạt bài viết mang tính hệ thống hóa lý thuyết chơi cờ, qua đó bổ trợ cho phần tập luyện nâng cao kỳ nghệ của các bạn. Trong khuôn khổ của những bài viết này, chúng tôi chỉ xin giới thiệu những vấn đề trọng yếu, mang tính căn bản nhất, còn để có thể thăng tiến trình độ, dứt khoát không thể tách rời rèn luyện và vận dụng trong "thực chiến"…
Chớ quên rằng mục tiêu cuối cùng của ván cờ là bắt được Tướng của đối thủ, các quân chỉ là phương tiện để thực hiện điều ấy. Cũng giống như trong bóng đá, mục tiêu cuối cùng là ghi bàn nhiều hơn đối thủ và giành chiến thắng chứ không phải chiếm được nhiều "thời lượng kiểm soát bóng" hơn hay tung được nhiều cú dứt điểm (mà không trúng đích) hơn!
Một ván cờ tướng thông thường chia thành 3 giai đoạn chính:
1/ Khai cuộc: Giai đoạn đôi bên xuất quân, bố trí binh lực ban đầu, thường khoảng 10-15 nước đầu tiên của ván cờ. Tùy vào hình thế, sử dụng khai cuộc nào có thể nhận biết ngay từ 1-3 nước đầu tiên (ví dụ Pháo đầu đối Bình phong mã, Pháo đầu đối Phản cung mã, Đối binh cuộc…); nhưng khai cuộc ấy phát triển theo hệ thống nào thì lại phải chờ những diễn biến tiếp theo, tùy vào bố cục và ý định phát triển ván cờ của đôi bên và khi ấy, tên gọi của Khai cuộc sẽ chi tiết hơn, sát với thực tế ván đấu. Ví dụ: Pháo đầu Binh 3 đối Bình phong mã cổ điển; Pháo đầu Binh 7 đối Bình phong Mã hiện đại; Pháo đầu cấp tấn trung Binh đối Bình phong Mã…).

Khai cuộc Pháo đầu đối Bình phong mã
Tuy nhiên, do còn tùy vào ý đồ chơi của các kỳ thủ, nên chưa thể sớm nhận định tình thế. Ví dụ bên đi trước (bên Tiên) chưa hẳn sẽ tấn công, và ngược lại, bên đi sau (bên Hậu) cũng chưa chắc chọn đấu pháp mang tính phòng thủ. Nếu bạn đi Tiên, đối thủ lại chỉ "vừa miếng", tại sao lại không chọn đấu pháp mang tính tấn công nhỉ? Ngược lại, nếu đối thủ là một cao thủ có trình độ cao hơn mình, thì dù được đi Tiên, người chơi vẫn có thể chọn cách Khai cuộc chậm rãi, chắc chắn, dàn thế trận chặt chẽ với các quân có độ liên kết, hỗ trợ nhau…

Khai cuộc Thuận pháo
2/ Trung cuộc: Sau khi định hình bố trí lực lượng, đôi bên chính thức phát động các cuộc tấn công hoặc phòng thủ, tùy vào hình thế cũng như ý đồ của người chơi. Trường hợp bên đi trước (bên Tiên) chọn lối đánh chắc chắn hoặc chủ động hướng tới kết quả hòa thì sẽ chọn những nước đi mang tính "củng cố đội hình", không vội lộ ý đồ tấn công. Ngược lại, nếu bên Tiên chủ động tấn công, thể hiện tinh thần cầu thắng thì lực lượng bố trí sẽ khác hẳn, nhắm vào những vị trí "yếu", những quân không được bảo vệ của đối phương để truy kích…
Bên đi sau (bên Hậu) khi ấy cũng sẽ tùy vào diễn biến cụ thể để có ứng phó phù hợp. Trường hợp nhận thấy bên Tiên tổ chức tấn công, nhắm vào các vị trí yếu của mình thì cần tổ chức bảo vệ binh lực, các quân có độ liên kết, "bọc lót" cho nhau. Ngược lại, nếu bên Tiên chỉ tổ chức khai cuộc chậm chắc, thì bên Hậu cũng có thể chọn giải pháp tương tự (bố trí binh lực tương ứng), hoặc nếu có cơ hội thì phát động tấn công trước.

Quất Trung Bí - Một trong những bí kíp cờ tướng nổi tiếng
Tùy vào tình hình, đôi bên có thể thực hiện các nước đi mang tính dồn ép, chiếm lĩnh các vị trí trọng yếu, thực hiện các nước hăm bắt quân, đổi quân, thậm chí "phế quân tranh tiên" (bỏ quân để giành lợi thế lớn) nếu nhận thấy có cơ hội. Chớ quên rằng mục tiêu cuối cùng của ván cờ là bắt được Tướng của đối thủ, các quân chỉ là phương tiện để thực hiện điều ấy. Cũng giống như trong bóng đá, mục tiêu cuối cùng là ghi bàn nhiều hơn đối thủ và giành chiến thắng chứ không phải chiếm được nhiều "thời lượng kiểm soát bóng" hơn hay tung được nhiều cú dứt điểm (mà không trúng đích) hơn!
Thông thường, giai đoạn Trung cuộc từ nước thứ 10-15; nhưng cũng có những trường hợp đặc biệt, căn cứ diễn biến ván đấu, trung cuộc được bắt đầu rất sớm, khi chưa tới nước thứ 10 (vì đôi bên áp dụng cách khai cuộc không theo "sách" và hệ thống lý thuyết thông thường, nói vui là "xé sách"), khi ấy diễn biến ván cờ hoàn toàn dựa vào thực lực, sức tính trung cuộc của đôi bên.
3/ Tàn cuộc: Giai đoạn cuối của các ván cờ, thường khi đôi bên chỉ còn ít quân mạnh (Xe, Pháo, Mã). Bác Hồ kính yêu của chúng ta cũng rất đam mê môn cờ tướng, nên trong bài "Học đánh cờ" trong tập thơ "Nhật ký trong tù", Người cũng từng có những nhận xét rất hay, như "Gặp thời 1 Tốt cũng thành công".

Một thế cờ tàn
Quân Tốt vốn có giá trị thấp nhất trên bàn cờ, nhưng trong nhiều hình thế cụ thể, nó lại có giá trị rất cao; thậm chí khi nó sang áp sát "cửu cung" của đối phương thì cũng có thể trở thành "anh hùng", tung ra đòn dứt điểm quyết định. Trong nhiều ván đấu giữa các cao thủ, việc hơn kém nhau 1 quân Tốt có thể quyết định cục diện thắng – thua. Bởi vậy, ở giai đoạn tàn cuộc, các kỳ thủ cần lưu ý luôn thực hiện các nước đi "có mục đích", nên nhớ rằng dù binh lực ngang nhau, nhưng chỉ khác ở "vị cây" (thế đứng, vị trí của quân trên bàn cờ) là mọi thứ sẽ thay đổi!
Với những người chơi cờ kinh nghiệm thì 1 ván cờ thậm chí còn có thể chia nhỏ hơn, thành 5 giai đoạn: Khai cuộc, Khai – Trung cuộc (chuyển tiếp khai cuộc và trung cuộc), Trung cuộc, Trung – Tàn cuộc (chuyển tiếp giữa trung cuộc với tàn cuộc) và Tàn cuộc. Theo đó, sự phân chia và nhận biết về 2 giai đoạn chuyển tiếp được bổ sung ở trên chỉ mang tính tương đối, tùy thuộc quan niệm mà thôi.
(Còn tiếp)
Bình luận
Bơi lội Việt Nam đã viết nên câu chuyện đặc biệt ở nội dung 400m hỗn hợp nam SEA Games, nơi Kim Sơn, Trần Hưng Nguyên và Quang Thuấn thay nhau bước lên đỉnh cao, mang về chuỗi thành tích kéo dài suốt gần một thập kỷ.
Truyền thông Trung Quốc đánh giá U23 Thái Lan yếu nhất bảng đấu có U23 Trunng Quốc, Iraq và Australia.
Dù sở hữu bộ sưu tập danh hiệu đồ sộ, Lionel Messi vẫn đang khao khát chinh phục "Vua bóng đá Mỹ - Rey de América", giải thưởng cá nhân hiếm hoi anh còn thiếu.
Khám phá ý nghĩa các biệt danh đầy kiêu hãnh của 24 đội tuyển tại AFCON 2025, từ những mãnh thú dũng mãnh đến các biểu tượng văn hóa độc đáo của châu lục đen.
Tương tự như các kỳ SEA Games trước đây, những môn võ thuật vẫn tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong bảng thành tích của đoàn thể thao Việt Nam.
SEA Games là sân khấu của những biểu tượng thể thao Việt Nam, nơi họ tạo dựng vinh quang và dấu ấn không thể thay thế. Thế nhưng, khi thời gian trôi qua, tuổi tác và những thay đổi về chương trình thi đấu đang dần khép lại hành trình của họ.
Việc thủ môn Trần Trung Kiên lọt Top 5 Quả bóng Vàng Việt Nam 2025 tạo nên làn sóng tranh luận dữ dội.
Chuyên gia của Marca đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Cameroon vs Gabon thuộc vòng bảng Cúp châu Phi 2025.
Chuyên gia của Marca đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Bờ Biển Ngà vs Mozambique thuộc vòng bảng Cúp châu Phi 2025.
Chuyên gia của Marca đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Algeria vs Sudan thuộc vòng bảng Cúp châu Phi 2025.
Chuyên gia của Marca đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Burkina Faso vs Guinea Xích đạo thuộc vòng bảng Cúp châu Phi 2025.
Cristiano Ronaldo và Georgina Rodríguez vừa trở thành chủ nhân của hai biệt thự siêu sang tại Nujuma, một khu nghỉ dưỡng riêng tư biệt lập giữa biển Đỏ.
Bất chấp nhiều pha cứu thua xuất sắc của thủ môn đối phương, Senegal đã xứng đáng đánh bại Botswana trong trận đấu mở màn Cúp châu Phi 2025, đặc biệt nhờ cú đúp của Nicolas Jackson.
Hạ Crystal Palace sau loạt luân lưu kịch tính, Arsenal tiến vào bán kết Carabao Cup gặp Chelsea, dù trải qua 90 phút đầy nhọc nhằn tại sân nhà Emirates.
Sự lựa chọn này không đơn thuần mang tính kỹ thuật, mà phản ánh rõ chiến lược phát triển Esports của khu vực Đông Nam Á trong giai đoạn mới.
Dù đang phát triển mạnh mẽ ở nhiều quốc gia Đông Nam Á, đặc biệt tại Việt Nam và Malaysia, pickleball vẫn chưa thể chen chân vào đấu trường SEA Games.
Trong loạt trận vòng đấu vừa qua của Liga Siatkówki Kobiet – giải bóng chuyền nữ hàng đầu Ba Lan, hai đội bóng đáng chú ý Developres Rzeszów và Pałac Bydgoszcz đều có những chiến thắng ấn tượng, qua đó khẳng định vị thế của mình ở mùa giải năm nay.
Trong khuôn khổ vòng 12 Serie A1 – giải bóng chuyền nam Italia, Verona đã có một màn trình diễn xuất sắc trên sân khách, nổi bật với phong độ ấn tượng của chủ công Keita, người được xem là ngôi sao lớn nhất của trận đấu.
Oscar Piastri cho biết anh có thể 'rất tự hào' về mùa giải Formula 1 của mình, mặc dù đã để mất chức vô địch sau khi là ứng cử viên sáng giá nhất trong phần lớn thời gian.
Vòng đấu mới nhất của giải bóng chuyền nam Ba Lan – PlusLiga chứng kiến hai chiến thắng sân khách rất đáng chú ý của Jastrzębski Węgiel và Trefl Gdańsk, qua đó cho thấy phong độ ổn định cũng như tham vọng lớn của cả hai đội ở mùa giải năm nay.
Giải Cúp Hoàng đế (Emperor’s Cup) và Cúp Hoàng hậu (Empress’s Cup) – hai danh hiệu danh giá mở đầu mùa bóng chuyền Nhật Bản – đã khép lại bằng những chiến thắng thuyết phục của Wolfdogs Nagoya ở nội dung nam và Osaka Marvelous ở nội dung nữ.
Dù đã chuẩn bị tinh thần chiêu đãi cả "hội anh em" tay đua tại Abu Dhabi, nhưng nhà vô địch Max Verstappen đã phải "ngậm ngùi" nhường suất trả hóa đơn cho Pierre Gasly.
Dinamo Ak Bars đã khởi động mùa giải bóng chuyền tại Nga bằng một chiến thắng ấn tượng khi giành chức vô địch Siêu cúp Nga trong trận chung kết sôi nổi và kịch tính.
Thể thao Việt Nam đã chứng kiến nhiều kỷ lục được thiết lập tại SEA Games 33, từ bắn súng của Trịnh Thu Vinh, Hà Minh Thành đến điền kinh của Lê Thị Cẩm Tú và đội tiếp sức nam nữ 4x400m.
Thành công của Singapore nhấn mạnh tầm quan trọng của tầm nhìn dài hạn, đầu tư bền vững và sự phối hợp giữa các bên liên quan trong thể thao
Từ giải Malaysia Open vào tháng 1 đến tham vọng trở thành người Hàn Quốc đầu tiên đạt Grand Slam đơn nữ, ngôi sao 23 tuổi đang quyết tâm chứng minh vị thế thống trị tuyệt đối của mình trên đấu trường quốc tế.
Sau khi SEA Games 33 kết thúc, nhiều vận động viên Thái Lan tỏ ra thất vọng và bức xúc vì tiền thưởng huy chương vàng không được trao theo mức đã hứa trước giải.
Tại Thiên Thiên Tượng Kỳ Bôi lần thứ 2 khởi tranh ngày 24/12/2025, Tào Nham Lỗi được chú ý không chỉ do tài năng, mà còn vì sự hy sinh cả cuộc đời của người bà nuôi và một ý chí sắt đá vươn lên từ nghịch cảnh.
Trong bối cảnh Mike Maignan chưa chịu gia hạn hợp đồng, AC Milan đang nhắm đến Hugo Souza – thủ môn cao 1m99 của Corinthians để thay thế vị trí nơi khung gỗ.
Tay đua Domen Novak vừa hé lộ những câu chuyện chưa kể về tầm ảnh hưởng của tay đua người Slovenia, nơi những chiến thắng không chỉ dành cho cá nhân, mà là niềm tự hào chung của cả một tập thể.
Tổng thống Prabowo Subianto cho biết ông có rất nhiều cảm xúc sau kỳ SEA Games 33, đó là hạnh phúc, choáng váng vì số lượng nhiều huy chương Vàng dẫn đến khoản tiền thưởng khổng lồ.
Mùa giải 2025 là một mùa giải đầy thăng trầm đối với cặp đánh đôi nữ Pearly Tan-M. Thinaah, với nhiều đỉnh cao, vực sâu và vô số thử thách.
Một cuộc điều tra tại Pháp vừa hé lộ loại "máu nhân tạo" có nguồn gốc từ giun cát với khả năng oxy hóa mô cực đại. Cuộc chạy đua giữa công nghệ doping và hệ thống hộ chiếu sinh học đang bước vào giai đoạn căng thẳng nhất từ trước đến nay.
Ngay cả đại kình địch Wout van Aert cũng phải thừa nhận một thực tế phũ phàng: Van der Poel hiện tại quá mạnh, đứng ở một đẳng cấp hoàn toàn khác và đã chinh phục mọi đỉnh cao đến mức không còn động lực để chiến đấu.
Từ ngày 24/12, đảo Hải Nam sẽ bùng nổ với giải Chung kết Thiên Thiên Tượng Kỳ Bôi lần 2. Ở bảng Nữ, Đường Đan chính là "ngọn núi" sừng sững mà mọi kỳ thủ đều khao khát vượt qua.
Daria Kasatkina đã đưa ra một góc nhìn chi tiết về tình hình hiện tại của quần vợt chuyên nghiệp, phản ánh sự khác biệt giữa các giải đấu nam và nữ trong các giải đấu lớn.
Danh sách đề cử Quả bóng Vàng Việt Nam 2025 chứng kiến sự xuất hiện của Nguyễn Đình Bắc như một điểm nhấn mới mẻ, tạo nên thách thức rõ ràng cho những gương mặt trụ cột vốn quen thuộc với cuộc đua danh hiệu cá nhân cao quý nhất năm.
Sau thời gian dài vắng bóng vì những chấn thương nghiêm trọng, bộ đôi ngôi sao của đội tuyển cầu lông Indonesia là Daniel Marthin và Ester Nurumi đã sẵn sàng tái xuất. Đây là cú hích quan trọng cho lực lượng của xứ sở vạn đảo trước thềm mùa giải mới 2026.
Vận động viên pickleball hàng đầu Việt Nam Lê Quốc Khánh đã gia nhập đội Soxter Pickleball, đánh dấu cột mốc quan trọng trong sự nghiệp thi đấu chuyên nghiệp của tay vợt được mệnh danh là “Vua lưới”.
Chiều 23/12, Lễ công bố Nhà tài trợ chính và Bốc thăm xếp lịch thi đấu Giải bóng đá Nữ Vô địch U19 quốc gia – Cúp ACECOOK 2026 đã diễn ra tại Trụ sở LĐBĐ Việt Nam.