Lionel Messi nâng tầm nghệ thuật bóng đá (Bài 2)
Làm thế nào mà Messi lại có thể khiến các trận đấu có sự xuất hiện của anh trở nên thú vị như vậy? Bài viết của hai tác giả Jonathan Wilson và Graham Hunter trên Bleacher Report sẽ phần nào lý giải chuyện này.
Sự phát triển của trào lưu "số 9 ảo"
Trên thực tế, ý tưởng về việc một tiền đạo cắm không chỉ đơn giản là hoạt động xung quanh vòng cấm địa của đối phương để tìm kiếm bàn thắng đã xuất hiện ở Gilbert Oswald Smith (hay vẫn được biết đến với tên gọi là G. O. Smith), tiền đạo của đội tuyển Anh vào những năm 1980
Tương tự, Johan Cruyff, Matthias Sindelar, Nandor Hidegkuti và Alfredo Di Stefano dù thi đấu ở những thời điểm khác, nhưng họ đều là tiền đạo có vai trò mở ra càng nhiều không gian và cơ hội cho đòng đồng đội càng tốt. Sau này, Michael Laudrup cũng thi đấu như vậy trong đội hình Barcelona của Cruyff vào những năm đầu của thập niên 90.
Và bây giờ là Lionel Messi.
Tháng 05/2009, Barcelona hành quân đến Bernabeu để làm khách trước Real Madrid, đội bóng đang bỏ xa họ 4 điểm trên bảng xếp hạng La Liga khi mùa giải chỉ còn 5 trận nữa là kết thúc. Trước khi trận đấu này, Pep Guardiola đã thú nhận rằng, hai trung vệ của Real Madrid là Fabio Cannavaro và Christoph Metzelder thừa sức khỏe lẫn kỹ thuật để khóa chặt một tiền đạo cắm "chính thống".
Bởi vậy, Pep đã quyết định bố trí Messi đá ở trung lộ trong trận này để tận dụng những tình huống xử lý bóng "ma thuật" mà anh đã làm được ở những trận đấu trước. Trong khi đó, trung phong Samuel Eto'o sẽ chơi lệch sang bên cánh phải, lấp vào đúng vị trí của Messi.
Kết quả là Madrid sớm vượt lên dẫn trước nhờ bàn thắng của Gonzalo Higuain, nhưng sau đó Messi đã có một trong những màn trình diễn tuyệt vời nhất trong sự nghiệp của mình. Không chỉ kiến tạo cho Thierry Henry lập công san bằng tỷ số, Messi còn trực tiếp ghi 2 bàn để giúp Barcelona đại thắng 6-2.
Kể từ đó cho đến khi Luis Suarez gia nhập Barcelona vào mùa Hè năm 2014, Messi chủ yếu thi đấu ở vị trí "số 9 ảo". Nhưng dù phải hoạt động rộng và lùi sâu để tạo không gian chơi bóng cho đồng đội thì Messi vẫn cứ ghi bàn đều như... vắt chanh. Mùa giải 2009/10, anh ghi 47 bàn cho Barcelona. Con số này ở mùa giải 2010/11 là 53 bàn, 73 bàn trong mùa giải 2011/12, 60 bàn tại mùa giải 2012/13 và 41 bàn ở mùa giải 2013/14.
Sau sự thành công của Messi, khái niệm về một "số 9 ảo" ngày càng trở nên phổ biến. Hàng loạt cầu thủ đã cố gắng bắt chước Messi, từ thất bại của Ravel Morrison tại West Ham, cho đến thành công của Roberto Firmino ở Liverpool, hay Cesc Fabregas của đội tuyển Tây Ban Nha. Một điểm chung giữa các cầu thủ này là họ đều xuất thân từ vị trí tiền vệ có khả năng xử lý bóng kỹ thuật được đôn lên thi đấu như một "số 9 ảo".
Messi sinh hợp thời
Ngoài tài năng không phải bàn cãi, Messi cũng cần phải nhờ đến một chút may mắn để phát huy tối đa khả năng của bản thân trong một thời đại mà các nhà bóng đá đã có những nỗ lực để khuyến khích, ủng hộ những cầu thủ nhỏ con nhưng lại sở hữu kỹ thuật cá nhân điêu luyện. Ví như quy định yêu cầu các trọng tài phải mạnh tay trong các tình huống phạm lỗi từ phía sau được đưa vào sử dụng từ World Cup 1998.
Ngoài ra, các quy định ngày càng khắt khe về lỗi việt vị cũng buộc các trung phong cắm phải thay đổi cách thi đấu. Theo thống kê của Opta, số lượng các tình huống việt vị ở Premier League từ mùa giải 1997/98 đến mùa giải 2009/10 đã giảm mạnh từ 7,8 lỗi/trận xuống còn 4,8 lỗi/trận.
Trong trường hợp này, khu vực thi đấu hiệu quả nhất sẽ nằm trong khoảng giữa hàng hậu vệ và tiền vệ của đối phương, tức là khoảng cách từ 35m đến 65m so với khung thành. Điều này đồng nghĩa rằng các pha phạm lỗi thô bạo sẽ không xuất hiện nhiều ở khu vực này, nhờ vậy mà các cầu thủ có thể hình thấp bé cũng sẽ có nhiều cơ hội hơn để thoát khỏi những tình huống truy cản của các đối thủ cao lớn hơn. Cũng chính vì thế mà nhiều người mới đưa ra lập luận rằng, Barcelona của Pep Guardiola có thể đã chẳng xuất hiện nếu không có những sự thay đổi trên của các nhà làm luật bóng đá
Đây có thể xem là một bước nhảy vọt về chiến thuật bóng đá, một sự trùng hợp ngẫu nhiên giúp một cầu thủ có kỹ năng đặc biệt phát huy hết khả năng của mình dưới sự dẫn dắt của một huấn luyện viên có tầm nhìn xa và những yếu tố thuận lợi khách quan.
Lối chơi của Barcelona và những thay đổi trong luật bóng đá cho phép Messi phát huy tối đa khả năng của bản thân, đồng thời chính anh cũng vận dụng tài năng của mình để sáng tạo ra những điều mới mẻ nhằm đối phó các hậu vệ. Bóng đá Tây Ban Nha trước khi Messi gia nhập Barceloa không hề có điều này. Bởi vậy mà các trận đấu tại đây thường kết thúc với tỷ số 1-0 do lối chơi khô cứng, mặc dù nền bóng đá trước đó của họ cũng phát triển dựa trên các nguyên tắc tương tự như bây giờ.
Chính vì thế mà Messi được xem là một món quà độc đáo cho nền bóng đá Tây Ban Nha. Anh đơn giản là không thể bắt chước. Nhưng dẫu sau thì sự thành công của anh cũng góp phần tạo ra sự thay đổi lớn về tư tưởng trong bóng đá. Ví như việc khuyến khích các đội bóng sử dụng những cầu thủ thấp bé nhưng có kỹ thuật khéo léo. Thành công của Messi cho thấy, một cầu thủ giỏi không nhất thiết phải cao lớn. Kỹ thuật và khả năng tư duy chiến thuật còn quan trọng hơn.
Có thể, vị trí số 9 ảo sẽ không bao giờ được phổ quát, nhưng hiện tại thì nó thông dụng hơn bất kỳ vị trí tương ứng nào trước đó trong lịch sử bóng đá thế giới. Và điều gây hứng thú nhiều nhất có lẽ là khái niệm tấn công từ biên, một khu vực mà dường như là một không gian hết sức rõ ràng trong sơ đồ 4-2-3-1. Đó là không gian thể hiện sự đối lập giữa hậu vệ cánh, cầu thủ chạy cánh và các tiền vệ tổ chức lối chơi.
Với sự xuất hiện của Luis Suarez và Neymar tại Barcelona, Messi đã được trả lại bên cánh phải. Và có thể, bây giờ chúng ta sẽ lại thấy Messi chơi tấn công theo đường chéo từ biên vào trung lộ lợi hại như thế nào.
Cảm hứng đến từ Messi
Tôi không nhớ đã bao nhiêu lần các đồng đội của Messi ở Barcelona nói với tôi rằng không biết phải dùng từ gì để nói về cậu ấy nữa.
Hầu hết mọi người đều đồng ý rằng Messi là cầu thủ vĩ đại nhất trong lịch sử bóng đá thế giới. Một phần nguyên nhân dẫn đến nhận này là những cầu thủ chơi bóng cùng Messi sẽ bị bao trùm bởi sự nghiệp thành công và khả năng chơi bóng thiên tài của cậu ấy. Nói chung, các tranh luận lặp đi lặp lại một cách mệt mỏi cũng chỉ để giải quyết 4 câu hỏi.
Messi có phải là cầu thủ vĩ đại nhất mọi thời đại? Cậu ấy có giỏi hơn Cristiano Ronaldo? Cậu ấy sẽ vô địch World Cup, và nếu chuyện này xảy ra thì nó có tác động như thế nào đến những đánh giá của chúng ta về Messi? Cậu ấy có thể duy trì được phong độ tuyệt vời này của mình trong bao lâu?
Khi bị cuốn vào những câu hỏi cũ, những cuộc tranh luận được lặp đi lặp lại, bạn sẽ bỏ lỡ những điều mới mẻ thú vị khác. Tại sao chúng ta không thử tìm hiểu liệu sự nghiệp của Messi, phong cách chơi bóng, thái độ, hành vi, sự nỗ lực và tài năng của cậu nhằm truyền cảm hứng cho mọi người đã, đang và sẽ tác động như thế nào đến bóng đá.
Dĩ nhiên, chúng ta cũng có những nỗi lo lắng hết sức chính đáng rằng, còn rất nhiều điều hay mà Leo Messi có thể truyền lại cho bóng đá thế giới đã bị bỏ qua hoặc bị hiểu nhầm.
Tất cả chúng ta đều biết rằng sẽ không có một Messi khác xuất hiện trong một thời gian ngắn. Bởi vậy, sẽ thật phi thường nếu Barcelona và Argentina lại sản sinh ra một tài năng đặc biệt như Messi trong vòng 20 hoặc 30 năm tới. Nhưng liệu ai có thể toàn diện như Messi? Một cầu thủ bóng đá là sự pha trộn hoàn hảo của một thân hình nhỏ bé và kỹ thuật khéo léo?
Chắc chắn sẽ có rất nhiều người như vậy trên toàn thế giới. Và Messi chính là người truyền cảm hứng cho họ.
Còn tiếp...
