Ekip huấn luyện của một võ sĩ MMA gồm những ai?
Không có một khuôn mẫu chính xác nào cho đội ngũ HLV của mỗi võ sĩ MMA. Tùy theo điều kiện của mỗi võ sĩ hay phòng tập mà cơ cấu các đội HLV có thể khác nhau, thêm bớt hoặc kiêm nhiệm các vị trí sau đây:
HLV trưởng (Head coach)
Đây là vị trí duy nhất không thể bị thay thế hay loại bỏ trong đội ngũ, bởi lẽ quá trình tập luyện và xây dựng chuyên môn của mỗi võ sĩ được tạo nên bởi nhiều HLV khác nhau và có thể dẫn đến bất đồng quan điểm. Trong trường hợp đó, HLV trưởng sẽ là người đưa ra quyết định cuối cùng.
HLV trưởng của các đội MMA có thể tham gia huấn luyện trực tiếp hoặc không, tùy vào biên chế của đội. Đôi khi, người đảm nhận vị trí này không tham gia huấn luyện một võ sĩ cụ thể không phải vì thiếu trình độ, mà đơn giản là vì tư duy kỹ thuật của người ấy không phù hợp với võ sĩ.
Bên cạnh đó, HLV trưởng có thể kiêm nhiệm nhiều vị trí khác nhau như HLV MMA, HLV của một chuyên môn và HLV chiến thuật.
John Kavanagh - vị HLV trưởng đã theo sát toàn bộ sự nghiệp MMA của Conor McGregor.
HLV chuyên môn Striking – Wrestling – Grappling
Để tạo nên một võ sĩ võ tổng hợp, trước hết cần sự chuyên nghiệp ở mức cao nhất của từng khía cạnh kỹ thuật Striking – Wrestling – Grappling.
Có một thực tế rằng mỗi võ sĩ đều có thể đạt đến trình độ thông thạo cả ba trường phái, nhưng HLV thì không. Trong khi các võ sĩ chỉ có một lối đánh nhất định phù hợp với thói quen, chỉ số cơ thể… thì các HLV lại phải hiểu đầy đủ mọi trường phái để có thể dạy nhiều kiểu võ sĩ khác nhau, đồng thời đưa ra các chiến lược phù hợp cho mỗi đối thủ khác nhau. Vậy nên, đội HLV của một võ sĩ MMA thương lại có các HLV chuyên môn ở từng phạm trù kỹ thuật, thậm chí ở cùng một trường phái lại có nhiều HLV khác nhau (như Boxing, Muay Thái… của Striking sẽ được đảm nhận bởi các HLV khác nhau).
Chỉ trong một thời gian ngắn, Freddie Roach đã hoàn thành xuất sắc vai trò của một HLV Boxing cho Georges St-Pierre, giúp anh đủ khả năng "solo" đòn tay với một trong những tay đấm đáng gờm nhất hạng cân: Michael Bisping.
HLV chuyên môn thường xuất hiện trong những thời gian tập thường ngày của võ sĩ, tuy nhiên, trong một số trường hợp khi đối đầu với đối thủ có sở trường nhất định. Đội ngũ HLV có thể thuê thêm những chuyên gia ở mảng kĩ năng khác về thiết lập chiến thuật. HLV huyền thoại của làng Quyền Anh Freddie Roach là một ví dụ kinh điển, ông đã hoàn thành tốt nhiệm vụ này khi giúp Georges St-Pierre khống chế khả năng đòn tay lẽ ra là vũ khí mũi nhọn của Michael Bisping.
HLV MMA
Sau các HLV chuyên môn thường có một HLV chuyên về yếu tố "tổng hợp". Bởi lẽ, chính yếu tố chuyên môn sâu của các HLV ở từng khía cạnh kỹ thuật lại đẩy trình độ võ sĩ đi xa khỏi thực tế võ đài MMA. Những yếu tố tưởng chừng “bé xíu” như sự khác biệt giữa cặp găng MMA và găng Boxing, hình dáng lồng sắt… đều có ảnh hưởng đến thực tế thi đấu.
HLV MMA là người kéo võ sĩ về lại với thực tế võ đài võ tổng hợp. Nhiệm vụ của vị trí này khá đa dạng và phần nhiều mang tính chủ quan của HLV mà không có “sách giáo khoa”, phần lớn là việc tận dụng các đặc điểm của môi trường thi đấu MMA, chỉnh sửa kỹ thuật thuần túy của các bộ môn Boxing, Muay Thái, Jiujitsu… sao cho phù hợp với thực tế võ tổng hợp.
Sáng lập trường phái Gaidojutsu của riêng mình, Greg Jackson không hoàn toàn nghiêng về bất cứ kĩ năng striking – grappling nào trong hệ thống của ông. Cùng với người bạn Mike Winkeljohn, cặp đôi Jackson-Wink được xem như ví dụ kinh điển về việc trở thành “HLV MMA”, trong khi nhiều HLV tầm cỡ khác như Duane Ludwig, Javier Mendez, Henri Hooft thường có sở trường về một mảng kĩ năng nào đó.
Mike Winkeljohn, Greg Jackson và "sản phẩm" vĩ đại nhất sự nghiệp HLV MMA của họ: Jon Jones.
Điển hình nhất trong dàn võ sĩ của Jackson - Wink chắc chắn chính là Jon Jones, gã quái vật toàn diện nhất lịch sử MMA. Mổ xẻ về chuyên môn, khó có thể nói kĩ năng của Jon Jones “thuộc” một bộ môn đơn lẻ nào đó, nhưng anh thích nghi tuyệt đối với môi trường thi đấu phức tạp và biến hóa khó lường của MMA.
HLV Gameplan (Chiến thuật)
Trong khi các vị trí kể trên phần nhiều phục vụ cho chuyên môn cá nhân lâu dài của võ sĩ thì HLV Gameplan lại là người suy tính về các trận đấu nhất định. Nhiệm vụ của vị trí này là đánh giá đối thủ sắp tới (hay thậm chí là cả các đối thủ tiềm năng có khả năng đối đầu trong tương lai) để xây dựng lối đánh của võ sĩ.
Thực tế đa số các đội MMA sẽ để nhiều HLV cùng phân tích ưu – nhược điểm của các đối thủ theo từng khía cạnh và thảo luận để đưa ra chiến thuật chung, bởi lẽ việc giao toàn bộ chiến thuật cho góc nhìn của một cá nhân là điều khá nguy hiểm và dễ dẫn đến thiếu sót.
Trong lịch sử MMA, rất ít người có thể được xem là một “HLV chiến thuật” thực thụ, bởi cách duy nhất để có thể làm được công việc này một mình đó là chính người ấy phải có kiến thức, khả năng nhìn nhận tầm cỡ bậc thầy cả về chiều rộng lẫn chiều sâu của thế giới kỹ thuật MMA.
Được coi là chìa khóa thành công của Georges St-Pierre, Firas Zahabi thường làm nhiệm vụ “tổng hợp và lựa chọn” những gì nên sử dụng trên sàn đấu mỗi khi tay đấm người Canada hoàn thành khóa tập huấn với các HLV chuyên môn.
Trong số các vị trí của đội ngũ huấn luyện thì HLV trưởng (headcoach) là người thường xuyên kiêm nhiệm vị trí HLV chiến thuật nhất bởi lẽ vai trò này vừa có yếu tố chuẩn bị trước trận – vừa có yếu tố tức thời cần đến kĩ năng đọc trận đấu và truyền tải gợi ý tới võ sĩ để thích nghi với những tình huống đang diễn ra. Trong tình cảnh đó, thường thì HLV trưởng là người gắn bó sâu sát nhất với võ sĩ và có quyền xuất hiện ở góc đài khi thi đấu để đưa ra các chỉ thị trong trận đấu.
Chuyên viên dinh dưỡng – thể chất
Nếu như các vị trí kể trên liên quan tới yếu tố kỹ thuật thì ở vị trí này lại là một khía cạnh khác – tuy ít được nhắc đến nhưng cực kỳ quan trọng trong thế giới võ tổng hợp chuyên nghiệp: dinh dưỡng và thể chất.
Những người đảm nhận vị trí này phải đặt lối sống và tập luyện của võ sĩ vào khoa học và khuôn khổ. Từng bữa ăn, từng viên thuốc hay thậm chí số lượng nước uống mỗi buổi tập sẽ được chuyên viên dinh dưỡng tính toán; trong khi đó các chuyên viên thể chất sẽ đo lường chỉ số cơ thể, chỉnh sửa các bài tập, xây dựng nhóm cơ và kể cả những yếu tố như nhịp tim, huyết áp …
Bạn nghĩ TJ Dillashaw có thể tự tính công thức sử dụng cho toàn bộ "đống" thuốc và thực phẩm bổ sung này? Không hề nhé! Chuyện ấy đã có chuyên gia lo liệu.
Đội võ sĩ đấu tập (Sparring Partners)
Tuy không có trình độ và quyền hạn “huấn luyện” nhưng đây là đội ngũ cực kỳ quan trọng. Thông thường, các võ sĩ trong cùng một phòng tập hoặc có mối quan hệ bạn bè với nhau sẽ tổ chức đấu tập thường xuyên để giữ độ nhạy bén kỹ thuật, khả năng phán đoán tình huống. Trước những trận đấu cụ thể với đối thủ đã được xác định, đội HLV sẽ chọn và thuê thêm một số võ sĩ có lối đánh gần giống với đối thủ để đưa về tập luyện tạm thời.
Đội ngũ này có nhiệm vụ giúp võ sĩ làm quen với những gì sắp diễn ra, bao gồm lối đánh của đối thủ, các chiến thuật được xây dựng riêng để khắc chế đối thủ đó…
Nếu như không có nghĩa vụ với phòng tập hoặc mối quan hệ nào khác, thông thường các võ sĩ chuyên nghiệp sẽ không làm sparring partner cho võ sĩ khác để tránh những chấn thương không cần thiết, hoặc để không làm lộ lối đánh vốn có của mình.
Các võ sĩ làm "quân xanh" sparring luôn đối mặt với nguy cơ chấn thương rất cao
Có rất nhiều ví dụ cho nhóm người này. Conor McGregor đã từng thuê HLV wrestling Sergey Pikulsky – người từng 7 năm dẫn dắt đội tuyển vật quốc gia Moldova về tập luyện trước trận đấu với Khabib Nurmagomedov. Rory MacDonald cũng từng thuê Kickboxer Raymond Daniels – người có lối đánh American Kickboxing tương tự Stephen Thompson để chuẩn bị cho cuộc đối đầu UFC Fight Night 89.
Gần đây nhất, Martin Nguyễn khi tập luyện tại HK365 đã rèn luyện các kĩ năng với những wrestler tại đây để chuẩn bị cho khả năng vật của Koyomi Matsushima trong cuộc đối đầu ONE: Dawn of Heroes.
Các võ sĩ đấu tập không chỉ có nhiệm vụ mô phỏng lối đánh, điểm mạnh giúp xây dựng của đối thủ sắp tới, mà còn một yếu tố nữa thường bị bỏ quên – đó là đào sâu vào điểm yếu của võ sĩ trong một bối cảnh đối kháng cụ thể. Từ đó, đội ngũ HLV sẽ nhìn ra được võ sĩ của họ cần cải thiện yếu tố nào, thực hiện nhiệm vụ phòng thủ chiến thuật trước khi muốn áp đặt lối chơi lên đối phương.
