Khi Golden State Warriors đánh bại LeBron James cùng Cleveland Cavaliers cho ngôi vô địch NBA năm 2015, nó được coi là dấu chấm hết cho lời tuyên bố “những đội bóng chuyên ném rổ thì không thể nào vô địch".

Đó cũng là thời điểm mở ra một kỷ nguyên mới tại NBA, nơi những quả 3 điểm thực sự lên ngôi. Tuy nhiên nếu nhìn ra xa hơn, sự chuyển mình ấy đã diễn ra được một thời gian dài.

Kể từ năm 1997 đến năm 2015, số quả 3 điểm trung bình mỗi đội thực hiện đã nhảy vọt từ 12.7 3PTA lên thành 22.4 3PTA. Đây là khác biệt lên đến 9.7 quả 3 điểm mỗi đội, mỗi trận trải dài qua 18 năm, sự chênh lệch cực kỳ lớn.

Nhưng đến khi anh em Splash Brothers góp công đưa Golden State Warriors lên ngôi, như thể mảnh domino đã bị đổ.

Trong 5 mùa giải tiếp theo (từ 2015 đến nay), con số 22.4 3PTA đã bùng nổ lên thành 34.2 quả 3 điểm mỗi đội, mỗi trận, tăng thêm gần 12 quả 3 điểm nữa. 

Dần dần trở thành một sự công nhận hiển nhiên, ném 3 điểm thật nhiều sẽ mang lại nhiều điểm số và là một yếu tố không thể thiếu để hướng đến mục tiêu vô địch.

Mặc dù vậy, Los Angeles Lakers đã không chạy theo xu hướng này.

Với chiến thắng 106-93 trước Miami Heat sáng thứ hai vừa qua, Los Angeles Lakers đã chính thức có chiếc cúp vô địch thứ 17 trong lịch sử đội bóng.

Họ làm được điều này đầu tiên là nhờ LeBron James, chủ nhân của danh hiệu Finals MVP và Anthony Davis, cầu thủ “dị biệt" mà Miami Heat hay bất kỳ đội bóng nào cũng không thể hoá giải.

Cũng giống như việc không đội bóng nào tái hiện được khả năng ném rổ cực khủng của Golden State Warriors, lần này không tập thể nào tạo được bản sao của bộ đôi LeBron James và Anthony Davis.

Nhưng trong kỷ nguyên nơi các đội bóng đang cố gắng chạy theo một hình mẫu nào đó, sao chép lại những bản thiết kế đã từng mang lại thành công, cách Los Angeles Lakers xây dựng đội hình để rồi đoạt cúp vàng Larry O'Brien năm nay thực sự rất độc đáo và thú vị.

Đặt bộ đôi Anthony Davis và LeBron James làm tâm điểm, nhiều chuyên gia cho rằng Lakers cần sắm sửa nhiều tay ném 3 điểm nhất có thể đã làm các vệ tinh.

Tuy nhiên, họ đã không làm như vậy. Hãy nhìn vào các ngôi sao vừa toả sáng tại không chỉ NBA Finals mà cả vòng Playoffs lần này, bên cạnh LeBron với AD là Rajon Rondo (một tay ném tệ), Alex Caruso (một tay ném tệ khác), Danny Green (xạ thủ đang dần mất cảm giác ném xa) hay Kyle Kuzma (tay ném có phong độ bất ổn).

Kentavious Caldwell-Pope có lẽ là cầu thủ ném 3 ổn định nhất cho LA Lakers và sở hữu nhiều cú ném quan trọng. Tuy nhiên anh có tỷ lệ ném trung bình là 38%, không hề chạm đến mức đỉnh cao (trên 40%) như nhiều người kỳ vọng.

Markieff Morris cũng tương tự với KCP, sở hữu tỷ lệ ném ở mức 37%. Nhìn chung trong toàn bộ đội hình của HLV Frank Vogel, không ai là một “xạ thủ 3 điểm" thực thụ và đều có hiệu suất ở mức trung bình khá.

Trở lại mùa hè năm trước khi Los Angeles Lakers quyết định chờ đợi Kawhi Leonard cắn câu, họ đã bỏ lỡ cơ hội ký hợp đồng cùng 2 tay ném xuất sắc là JJ Redick và Bojan Bogdanovic.

Sau tất cả, những gì LA có được là Dwight Howard, Dion Waiters và… JR Smith qua nhiều thời điểm xuyên suốt mùa giải.

Với những nước đi này, nhiều chuyên gia đã đánh giá rằng Lakers không đủ độ dày đội hình cũng như khả năng dứt điểm từ xa để bứt phá tại vòng Playoffs.

Một số nhà phân tích đã nhấn vào việc thiếu khả năng ném 3 và cộng thêm việc Avery Bradley không xuất hiện tại “bong bóng NBA" sẽ khiến Los Angeles gặp khó. 

Nhưng rồi đội bóng áo vàng tím đã lên ngôi vô địch bằng việc chỉ có trung bình 12 quả 3 điểm thành công mỗi trận, đứng thứ 12 trong số tổng cộng 16 đội tại vòng Playoffs. Tính riêng 8 đội lọt vào bán kết hai miền, LA Lakers xếp chót về tổng số lần ném 3 vào rổ.

Thực chất khi tính về số lần ném 3 điểm mỗi trận, Miami Heat và Los Angeles Lakers đứng thứ 10 và 11 trong vòng Playoffs. Vậy mà họ lại là hai đội bóng cuối cùng còn tồn tại và tranh tài ở loạt trận chung kết NBA.

Trong lúc ném 3 điểm với số lượng lớn dần trở thành phong trào và “chìa khoá vàng" cho một tập thể tấn công hùng mạnh, việc phòng thủ những quả 3 điểm cũng trở nên quan trọng hơn.

Đây lại chính là điểm mạnh của Los Angeles Lakers khi suốt chiều dài Regular Season, họ đã làm rất tốt việc đeo bám các tay ném đối phương nhờ đội hình có đầy đủ sự linh hoạt ở cả 5 vị trí.

Đến vòng Playoffs, tưởng chừng khả năng thủ 3 điểm của Lakers sẽ đi xuống vì vắng Avery Bradley. Thế nhưng nó lại trở nên tốt hơn và minh chứng là những chiến thắng vang dội trước các tập thể như Portland Trail Blazers (đội bóng ném xa khá tốt) hay Houston Rockets (tập thể vẫn luôn trung thành với lối chơi ném 3 hoặc lên rổ).

Và song song với việc phòng ngự vòng ngoài, công tác bảo vệ vùng cận rổ cũng được Lakers làm rất tốt khi có Anthony Davis cùng Dwight Howard làm tay chắn chính, còn LeBron James cũng thi thoảng sắm vai “blocker" thực thụ.

Vì phòng thủ quá tốt, Los Angeles Lakers đã có thể vượt qua gần như mọi đối thủ mà không cần phải ném 3 điểm quá xuất sắc. Đôi khi, họ chỉ cần ném vào đúng lúc, đúng chỗ như những pha “clutch" của Anthony Davis, Kentavious Caldwell-Pope hay LeBron James.

Một điểm nhấn thú vị cuối cùng trên đường đến ngôi vô địch và cũng là thế mạnh của Los Angeles Lakers, đó là khả năng thi triển phản công nhanh xuất sắc.

Họ không chạy theo những vệ tinh nhanh nhẹn hay các tay ném như Blazers hay Rockets và trung thành với đội hình có phần to con. 

Thế nhưng LA vẫn không đánh mất nhịp độ trận đấu, thứ mà họ luôn cố gắng đẩy nhanh hết mức có thể trong 3 hiệp đầu và chỉ thực sự kiểm soát nó chậm lại vào thời khắc quyết định.

Theo thống kê, Lakers ghi trung bình hơn 22 điểm phản công nhanh mỗi trận, đứng đầu toàn NBA trong khi đứng thứ nhì về tần suất triển khai phản công nhanh, chiếm 17% tổng số lần lên bóng của cả trận.

Người ta vẫn thường nói rằng các màn so tài trong vòng Playoffs sẽ có nhịp độ chậm hơn, nặng tính chiến thuật hơn. Tại đó sẽ chẳng ai có thể dựa vào phản công nhanh để giành chiến thắng

Thế nhưng với Los Angeles Lakers, họ ưa thích việc tấn công khi đối thủ vừa ném trượt, oanh tạc ngay khi hàng thủ đối phương còn chưa kịp vào vị trí.

Ngoài ra, khả năng phòng ngự tốt, ép đối thủ turnover cũng mang về rất nhiều tình huống phản công nhanh, nơi LeBron James cùng các đồng đội thi thoảng lại trình diễn các pha úp rổ đẹp mắt.

Suốt 5 năm qua, rất nhiều đội bóng đã biến mình thành Golden State Warriors và ném thật nhiều quả 3 điểm. Đây chính là điều mà ông Doc Rivers, người được coi là bại tướng của năm nay cùng LA Clippers đã phải thú nhận:

“Tôi nghĩ rằng đôi khi chúng ta cần phải tìm ra danh tính của riêng mình. Tôi nghĩ rằng có rất nhiều sai lầm xuất hiện ở đây khi nhiều đội bóng muốn họ trở thành Golden State, nhưng họ đâu có ném 3 điểm được như Golden State".

Đúng vậy, Los Angeles Lakers không hề ném 3 điểm như Golden State Warriors và họ đã vô địch, nâng cao chiếc cúp Larry O'Brien trong một mùa giải đầy khó khăn theo cách của riêng họ.