Mobile Legends: Làn sóng Esports kết nối văn hóa, trở thành bộ môn Esports không thể thiếu tại SEA Games
Từ những khu ổ chuột đến đấu trường quốc tế, tựa game Mobile Legends đã vượt qua ranh giới của một trò chơi đơn thuần để trở thành cầu nối văn hóa giữa các quốc gia Đông Nam Á, tạo nên một hiện tượng Esports đang định hình lại cách giới trẻ kết nối và giao lưu trong kỷ nguyên số.
Kể từ khi Thể thao điện tử (Esports) chính thức trở thành môn tranh huy chương, Mobile Legends: Bang Bang (MLBB) đã xuất hiện liên tiếp trong 4 kỳ SEA Games gần nhất (từ 2019 đến 2025).
Trong bức tranh đa dạng về văn hóa, ngôn ngữ và lịch sử của Đông Nam Á, một yếu tố kết nối bất ngờ đã xuất hiện: tựa game di động Mobile Legends: Bang Bang (MLBB). Với hơn 310 triệu game thủ trên toàn khu vực và hàng triệu người đăng nhập hàng ngày, MLBB đã trở thành điểm gặp gỡ kỹ thuật số nơi thanh niên từ các quốc gia khác nhau cùng cạnh tranh và hợp tác.
Tính đến tháng 4/2024, MLBB chiếm 44% lượt tải xuống toàn cầu và tạo ra gần 1,8 tỷ USD doanh thu, trong đó 47% đến từ Đông Nam Á. Indonesia, thị trường game lớn nhất khu vực, dẫn đầu với hơn 35 triệu người dùng hoạt động hàng tháng, theo dữ liệu từ Sensor Tower.
Làn sóng bùng nổ từ sự tiếp cận phổ quát
Thành công của MLBB không phải là hiện tượng qua đêm mà là kết quả của sự kết hợp hoàn hảo giữa khả năng tiếp cận, chi phí phù hợp và sự tương tác cộng đồng. Kể từ khi ra mắt vào năm 2016, tựa game này đã tận dụng triệt để sự phổ biến của điện thoại thông minh giá rẻ và các gói internet phổ thông tại Đông Nam Á.
Điểm khác biệt quan trọng là việc chuyển đổi từ mô hình quán net truyền thống sang nền tảng di động, cho phép người chơi kết nối bất cứ lúc nào, bất cứ đâu – từ học sinh chơi tại sân trường ở Manila đến những nhóm bạn xếp hàng chờ trận đấu xếp hạng tại quán cà phê ở Jakarta.
Giải đấu Mobile Legends Professional League (MPL) đã phát triển thành một hiện tượng văn hóa lớn, với các giải đấu trên khắp Indonesia, Philippines, Malaysia và Singapore thu hút lượng khán giả khổng lồ cả trực tuyến và ngoại tuyến. Đến tháng 10/2024, MPL đã vượt qua 1 tỷ giờ xem toàn cầu, với giải đấu M4 World Championship đạt mức cao nhất là 4,2 triệu người xem.
Kỳ đại hội năm 2023 tại Campuchia ghi nhận lượng người xem kỷ lục cho cả nội dung nam và nữ, đưa MLBB trở thành bộ môn Esports được xem nhiều nhất lịch sử SEA Games.
- Nội dung Nam: Đạt đỉnh điểm 1.462.871 người xem cùng lúc (Peak Viewers - PV) trong các trận đấu then chốt.
- Nội dung Nữ: Xác lập kỷ lục thế giới tại thời điểm đó cho giải đấu Esports nữ với 1.367.274 PV. Trận chung kết giữa Indonesia và Philippines là tâm điểm thu hút sự chú ý.
- Tổng số giờ xem: Nội dung nam đạt hơn 10,4 triệu giờ xem, khẳng định vị thế số một tại khu vực.
Cầu nối văn hóa vượt biên giới
Điều làm nên sự khác biệt của MLBB ở Đông Nam Á là khả năng kết hợp bản sắc địa phương với cảm giác cộng đồng khu vực. Không giống nhiều game di động toàn cầu khác, MLBB phát triển mạnh nhờ việc kết hợp các yếu tố văn hóa gắn kết với người chơi trên khắp khu vực.
Một ví dụ điển hình là đội hình các anh hùng trong game. MLBB giới thiệu các nhân vật lấy cảm hứng từ truyền thuyết và dân gian khu vực, như Lapu-Lapu, anh hùng dân tộc Philippines, và Gatotkaca, nhân vật từ phiên bản Java của sử thi Mahabharata ở Indonesia.
Ngôn ngữ cũng đóng vai trò quan trọng trong sự hòa trộn văn hóa này. Các cuộc trò chuyện và giao tiếp bằng giọng nói trong game thường pha trộn nhiều ngôn ngữ, bao gồm tiếng Anh, Bahasa Indonesia, Tagalog, Thái và các thuật ngữ địa phương, phản ánh sự đa dạng ngôn ngữ của khu vực.
Hiện tượng văn hóa vượt ra ngoài màn hình
Các giải đấu khu vực như Mobile Legends Southeast Asia Cup (MSC) không chỉ thể hiện tài năng cạnh tranh mà còn tôn vinh sự đoàn kết văn hóa, với những tiếng hô cổ vũ của người hâm mộ và sự cạnh tranh giữa các đội phản ánh bản sắc dân tộc trong một đấu trường kỹ thuật số chung.
Theo nhiều cách, MLBB đã phát triển thành một không gian kỹ thuật số khu vực, nơi thanh niên Đông Nam Á cộng tác, cạnh tranh và tôn vinh sự đa dạng văn hóa chung của họ đồng thời hình thành các mối quan hệ vượt qua ranh giới truyền thống như biên giới quốc gia.
Tác động đến văn hóa giới trẻ và những thách thức
Sự phổ biến của MLBB đã định hình lại văn hóa giới trẻ trên khắp Đông Nam Á. Đối với nhiều người, trò chơi này đóng vai trò như một kết nối xã hội, nuôi dưỡng tình bạn vượt qua các thành phố, quốc gia và thậm chí cả ngôn ngữ. Chơi game đối kháng trong các giải đấu địa phương và các giải đấu chuyên nghiệp như MPL đã phát triển tinh thần đồng đội, tư duy chiến lược và thậm chí mở ra con đường sự nghiệp chuyên nghiệp.
Tuy nhiên, làn sóng văn hóa này không phải không có thách thức. Lo ngại về nghiện game và mệt mỏi vì nhìn màn hình quá lâu đã lan rộng, khiến một số chính phủ và trường học thúc đẩy các chương trình nâng cao kiến thức kỹ thuật số khuyến khích chơi game cân bằng. Bắt nạt trực tuyến và hành vi độc hại trong môi trường cạnh tranh vẫn là những vấn đề đáng kể, đặc biệt là đối với người chơi trẻ tuổi.
Ngoài ra, mặc dù game di động được tiếp cận rộng rãi, khoảng cách cơ sở hạ tầng giữa khu vực đô thị và nông thôn vẫn hạn chế sự tham gia ở một số vùng, khiến một bộ phận dân số bị loại trừ khỏi cuộc cách mạng kỹ thuật số này.
Tương lai của hiện tượng kết nối khu vực
Từ những khu ổ chuột đến đấu trường Esports toàn cầu, Mobile Legends đã trở thành nhiều hơn một trò chơi. Đó là cầu nối văn hóa kết nối thanh niên đa dạng của Đông Nam Á. Bằng cách kết hợp bản sắc địa phương với không gian kỹ thuật số chung, MLBB đã thúc đẩy kết nối, niềm tự hào và hợp tác xuyên biên giới.
Trong khi những thách thức như nghiện game và khoảng cách số vẫn tồn tại, vai trò của trò chơi trong việc định hình nền văn hóa kỹ thuật số khu vực là không thể phủ nhận. Khi Đông Nam Á tiếp tục phát triển như một cộng đồng ưu tiên di động, MLBB đứng như một biểu tượng cho thấy công nghệ và văn hóa có thể hợp nhất để tạo ra những hình thức tương tác mới, toàn diện hơn.
