Binh khí chuyên sâu: Khiên tròn Viking, tấm khiên đặc biệt xứ bắc Âu
Những tấm khiên trên chiến trường đã không còn quá xa lạ với nhiều người, đó luôn là món trang bị luôn phải mang theo mỗi khi ra chiến trường vào thời xa xưa. Nhờ những tấm khiên, quân sự thế giới đã xuất hiện những chiến thuật cực kỳ đặc biệt vang danh đến tận bây giờ, đồng thời nó cũng trở thành biểu tượng của nhiều nền văn hóa trên thế giới. Tấm khiên của người Viking cũng không ngoại lệ, dù vậy nó lại có chút đặc biệt so với những bậc "tiền bối".
Trước thời kỳ Viking, khiên tròn không hề quá xa lạ, đây là hình dáng được sử dụng ở rất nhiều quân đội các nước. Hình tròn giúp người sử dụng dễ dàng xoay sở hơn và cũng tạo không gian tốt hơn để tự bảo vệ mình. Người Viking cũng chọn hình tròn để tạo ra những tấm khiên nhưng họ lại làm nó khác biệt hơn so với các bậc cha ông.
Khiên chỉ có một tay cầm chính giữa
Nếu những tấm khiên trước kia đa phần đều buộc vào tay người sử dụng thi người Viking đã chọn cách khác. Họ tạo một tay cầm nằm ở chính giữa khiên và bọc phần đó bằng kim loại giống như cách người La Mã đã làm với scutum. Khiên của người Viking được làm bằng gỗ và có đường kính khoảng 80 tới 90cm, cân nặng vào khoảng 3kg. Xung quanh viền khiên thường được bọc bằng da thuộc, đôi lúc bằng sắt.
Những chiếc khiên này được sử dụng vào cuối thế kỷ thứ 8 cho đến giữa thế kỷ thứ 11 sau công nguyên và nó đã chinh chiến cho tới khi kỷ nguyên của Viking kết thúc.
Vậy nó khác biệt như thế nào so với những tấm khiên tròn trước kia?
So sánh với một tấm khiên tròn rất nổi tiếng khác là khiên của người Hy Lạp: Khiên của người Hy Lạp sử dụng dây da thuộc để buộc vào tay giúp cho tấm khiên giữ vị trí tốt hơn, còn tấm khiên của người Viking hoàn toàn không có những thứ đó, chỉ có duy nhất một tay cầm ở trung tâm. Sự khác nhau này đã thể hiện lên lối suy nghĩ khác biệt về cách sử dụng khiên của người Viking.
Khiên của người Hy Lạp thường buộc vào tay bằng da thuộc
Khiên của người Hy Lạp vốn dĩ được sử dụng để áp dụng chiến thuật phalanx. Chính điều này làm cho những chiếc khiên cần yên vị trên tay người sử dụng và sức mạnh của tấm khiên chỉ thể hiện rõ nhất khi cả đội quân hợp sức với nhau.
Người Viking vẫn có những chiến thuật đồng đội như "shield-wall" với cách thức hoạt động giống như phalanx nhưng tấm khiên của họ được thiết kế để có thể chiến đấu riêng lẻ một cách hiệu quả hơn.
Không bị bó buộc nên họ dễ dàng xoay và lật chiếc khiên để gạt đỡ những đòn tấn công. Điều này cũng làm chiếc khiên trở nên cơ động, họ bắt đầu sử dụng những kỹ thuật để che đậy đòn tấn công một cách tốt nhất.
Kỹ thuật sử dụng khiên của người Viking rất đa dạng
Ngoài ra người Viking còn chuẩn bị cả những kỹ thuật chặn đòn bằng khiên rất hiệu quả. Vì tay cầm nằm ở chính giữa khiên nên sẽ có một khoảng cách an toàn do tấm khiên tạo ra. Điểm mấu chốt này giúp cho người sử dụng có nhiều cơ hội ra đòn và thăm dò đối phương hơn.
Các kỹ thuật được tận dụng nhiều nhất là che dấu đòn đánh bên dưới tấm khiên. Tận dụng được khoảng cách từ tay cầm khiên, các chiến binh sẽ cầm khiên theo góc xéo và dùng kiếm đâm hoặc chém ngay bên dưới tấm khiên. Cách đánh này giúp bảo vệ tay của người sử dụng và quan trọng nhất là tay cầm vũ khí.
Ngoài ra với bản khiên lớn, chiến binh có thể đẩy về phía trước và chặn các đòn tấn công, từ đó tìm được góc để tấn công vào đối phương. Một số trường hợp được ghi nhận còn cho thấy, người Viking đã lợi dụng việc vũ khi bị mắc vào khiên rồi xoay lật tấm khiên để tước vũ khí của đối phương.
Khiên nhỏ (buckler) có thể xem là một phiên bản của khiên Viking
Từ chiếc khiên này đã hình thành một nền tảng kỹ thuật mới và giúp ra đời hàng loạt những tấm khiên khác mà nổi tiếng nhất là chiếc khiên hình tam giác (heater shield) của các hiệp sĩ trung cổ.
Các kỹ thuật chiến đấu dùng khiên để che đậy cũng được lưu truyền trong một thời gian dài. Vào khoảng thế kỷ 15, giới quý tộc sử dụng một tấm khiên nhỏ (buckler), đây có thể xem là một phiên bản nhỏ của khiên Viking. Các kỹ thuật mà giới quý tộc sử dụng với chiếc khiên nhỏ này đều bắt nguồn từ chiếc khiên tròn của xứ bắc Âu.
Chiếc khiên của người Viking được xem là một tiêu chuẩn trong việc tạo ra và sử dụng với mục đích chiến đấu cá nhân, mở ra một kỷ nguyên mới trong tối ưu hóa các kỹ thuật vũ khí cận chiến.
