FaZe Clan sụp đổ - Lối thoát nào cho tổ chức Esports triệu đô đang chìm trong khủng hoảng?
Cú sốc đã đến vào đúng ngày lễ Giáng sinh khi 5 nhà sáng tạo nội dung hàng đầu của FaZe Clan đồng loạt tuyên bố rời khỏi tổ chức. Alexander Prynkiewicz (FaZe Adapt), Jason Nguyen, Nick Fosco, Jerry Woo và Stable Ronaldo - những cái tên đã gắn liền với thương hiệu này trong nhiều năm - đã quyết định chấm dứt hợp đồng, làm rung chuyển cộng đồng eSports toàn cầu.
Đặc biệt, trường hợp của Alexander Prynkiewicz - người đã gắn bó với FaZe Clan suốt 14 năm, gần như nửa cuộc đời - cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề. "Tôi sẽ nói dối nếu bảo rằng điều này không làm tôi đau lòng, nhưng nó phải được thực hiện", Prynkiewicz chia sẻ trên nền tảng X.
Mâu thuẫn về quyền tự chủ và điều khoản hợp đồng
Theo các nguồn tin từ bloomberg.com, nguyên nhân sâu xa của làn sóng rời đi này nằm ở việc đàm phán thất bại với HardScope - công ty được hậu thuẫn bởi nhà đầu tư Matt Kalish, người đã tham gia FaZe Clan từ năm 2024. Cuộc đàm phán kéo dài khoảng 6 tháng trước khi hoàn toàn đổ vỡ.
"Chúng tôi không có quyền kiểm soát. Không hề có quyền kiểm soát nào cả, và cảm giác như chúng tôi chỉ là những con rối. Ít nhất đó là cảm nhận của tôi."
Đây là chia sẻ của PlaqueBoyMax, một influencer khác đã rời FaZe Clan vào đầu năm nay, phản ánh tâm lý chung của nhiều thành viên. Vấn đề quyền tự chủ sáng tạo đã trở thành điểm mấu chốt trong mối quan hệ giữa những người sáng tạo nội dung và ban lãnh đạo mới.
Trong khi đó, Matt Kalish, đồng sáng lập DraftKings và là người đã đầu tư khoảng 10 triệu USD vào tổ chức trong 18 tháng qua, khẳng định cấu trúc tài chính của FaZe Clan là "không bền vững". Ông cho biết các influencer được trao lựa chọn hoạt động độc lập hoặc ký thỏa thuận mới với HardScope, nhưng các điều khoản đề xuất bị cho là "bất lợi".
Khủng hoảng mô hình kinh doanh và sự sụt giảm giá trị
Sự ra đi của các thành viên nòng cốt chỉ là phần nổi của tảng băng chìm về khủng hoảng mô hình kinh doanh tại FaZe Clan. Từ tổ chức eSports hàng đầu với giá trị định giá kỳ vọng 1 tỷ USD khi IPO năm 2022, FaZe đã nhanh chóng trượt dốc xuống mức cổ phiếu penny (dưới 1 USD) chỉ sau một thời gian ngắn.
Mô hình kinh doanh dựa vào tài trợ của FaZe Clan đã bộc lộ nhiều điểm yếu trong bối cảnh kinh tế khó khăn. Theo usatoday.com, năm 2023, tổ chức đã phải sa thải khoảng 20% nhân viên và thay thế CEO. Cuối cùng, GameSquare Holdings đã mua lại công ty mẹ của FaZe với giá chỉ 17 triệu USD - con số khiêm tốn so với kỳ vọng ban đầu.
Giải pháp tái cấu trúc và định hướng tương lai
Để vượt qua khủng hoảng hiện tại, FaZe Clan đang thực hiện chiến lược tái cấu trúc toàn diện. Các hoạt động eSports vẫn được duy trì dưới sự quản lý của GameSquare, trong khi các sáng kiến tập trung vào người sáng tạo nội dung đang được phát triển theo hướng mới.
Matt Kalish và HardScope đang theo đuổi mô hình giúp các nhà sáng tạo xây dựng sự nghiệp truyền thông dài hạn vượt ra ngoài khuôn khổ hợp đồng eSports truyền thống. Tuy nhiên, việc này đòi hỏi sự cân bằng giữa lợi ích kinh tế và quyền tự chủ sáng tạo - điểm mấu chốt đã khiến nhiều thành viên quyết định ra đi.
Các chuyên gia trong ngành nhận định, để phục hồi và phát triển bền vững, FaZe Clan cần xây dựng mô hình hợp tác mới, trong đó người sáng tạo nội dung được trao quyền tự chủ nhiều hơn, đồng thời đảm bảo tính khả thi về mặt tài chính. Cân bằng giữa yếu tố thương mại và bản sắc văn hóa vốn đã tạo nên thành công ban đầu của FaZe là chìa khóa để tổ chức này tồn tại trong tương lai.
Di sản và bài học từ FaZe Clan
Ra đời vào năm 2010 với tên gọi FaZe Sniping, nhóm ban đầu chỉ là những người bạn đăng tải video gameplay Call of Duty trên YouTube. Nhanh chóng nổi tiếng nhờ các video "trick-shot", FaZe Clan đã phát triển thành đế chế eSports và sáng tạo nội dung đa dạng, hợp tác với các thương hiệu lớn như NFL, Nissan, Champion và thậm chí là tổ chức eSports đầu tiên xuất hiện trên trang bìa Sports Illustrated.
Cuộc khủng hoảng hiện tại của FaZe Clan cung cấp bài học quý giá cho toàn ngành eSports về tầm quan trọng của mô hình quản lý bền vững, cân bằng giữa tăng trưởng nhanh và phát triển ổn định. Đồng thời, nó cũng phản ánh những thách thức chung mà các tổ chức eSports phải đối mặt khi chuyển từ mô hình cộng đồng sang doanh nghiệp có định hướng lợi nhuận.
Với lịch sử phát triển đầy biến động và những thăng trầm gần đây, tương lai của FaZe Clan vẫn là một câu hỏi mở. Tuy nhiên, tầm ảnh hưởng của họ đối với ngành công nghiệp eSports và văn hóa game toàn cầu là không thể phủ nhận.
