Theo một thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ người mắc trầm cảm cách đây một thập kỷ đã đạt đến con số đáng báo động: khoảng 300 triệu người, đạt hơn 4% dân số thế giới. Tính đến hiện tại, tỷ lệ này càng tăng, nhất là vào thời điểm thế giới vừa trải qua 2 năm đầy biến động tiêu cực với dịch COVID-19.
Trầm cảm là gì và những triệu chứng nhận biết
Theo định nghĩa được các nhà khoa học đúc kết, trầm cảm là một bệnh thuộc tâm thần học đặc trưng bởi sự rối loạn khí sắc. Bệnh do hoạt động của não bộ bị rối loạn gây nên do một yếu tố tâm lý nào đó tạo thành những biến đổi bất thường trong suy nghĩ hành vi tác phong.
Trong số các trường hợp tự sát, người ta thống kê được có đến hơn 50% tỷ lệ do bệnh trầm cảm. Các đối tượng mắc trầm cảm tập trung ở những nhóm người: hôn nhân tan vỡ, kinh doanh thất bại, thất nghiệp…
Các nhà nghiên cứu cũng thống kê được rằng tỷ lệ nữ giới mắc trầm cảm cao gấp đôi so với nam giới. Độ tuổi mắc trầm cảm cũng rất đa dạng, nhưng thường tập trung vào nhóm người trưởng thành, có năng lực nhân biết và lao động chính trong xã hội. Tỷ lệ người mắc chứng trầm cảm ngày càng tăng nhưng số người được phát hiện kịp thời và chữa trị thành công vẫn ở mức thấp, chỉ khoảng chưa đến 30%.
Có nhiều dấu hiệu nhận biết một người mắc chứng trầm cảm, nhưng thường tập trung vào 9 dấu hiệu đặc trưng. Người có 5 trong số 9 dấu hiện sau nên cân nhắc đi khám để có hướng điều trị trầm cảm.
1. Trầm uất gần như cả ngày.
2. Giảm hoặc không có hứng thú trong tất cả hoặc đa số hoạt động.
3. Giảm hoặc tăng cân đáng kể ngoài ý muốn.
4. Mất ngủ kéo dài hoặc ngủ nhiều quá mức.
5. Bị kích động hoặc chậm chạp, lờ đờ rõ ràng, khiến người khác nhận ra sự khác biệt so với thường ngày.
6. Mệt mỏi, chán chường hoặc mất năng lượng kéo dài.
7. Cảm giác tự ti, vô dụng và mặc cảm tiêu cực về bản thân.
8. Giảm hoặc mất khả năng tập trung, suy nghĩ hoặc không quyết định được bất kỳ việc gì.
9. Liên tục nghĩ đến cái chết, sự giải thoát tiêu cực khác.
Trầm cảm thể thao
Riêng trong lĩnh vực thể thao, trầm cảm có những mức độ khác nhau, với nguyên nhân và các biểu hiện cũng đặc trưng hơn.
Các nghiên cứu khoa học kéo dài nhiều thập kỷ qua đã tìm ra 3 dạng của trầm cảm trong thể thao:
a. Trầm cảm mang tính cạnh tranh
Đây là dạng căng thẳng mà các VĐV hoặc những người liên quan thường gặp trong quá trình tập luyện và đặc biệt tăng dần trước, trong và sau các giải đấu.
Biểu hiện của sự căng thẳng mang tính cạnh tranh là những lo lắng, suy nghĩ tiêu cực về thành tích thi đấu, áp lực phải vượt qua bản thân, đối thủ, phải có thành tích… dẫn đến những hệ lụy khôn lường nếu tình trạng kéo dài.
Những nguyên nhân khiến VĐV mắc dạng trầm cảm này:
- Chấn thương.
- Tái phát chấn thương.
- Áp lực trước ngày thi đấu.
- Áp lực phải đạt thành tích cao trong thi đấu.
- Đối thủ.
- Địa điểm thi đấu
- Các vấn đề về kỹ năng, kỹ thuật thi đấu.
b. Trầm cảm mang tính tổ chức
Đây là những tác động từ bên ngoài khiến người bệnh tăng dần mức độ căng thẳng, trầm cảm. Áp lực về kế hoạch và hiệu quả tập luyện từ HLV, ban lãnh đạo khiến các VĐV luôn trong trạng thái lo sợ, căng thẳng, dẫn đến trầm uất sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến suy nghĩ, hành vi và cuối cùng là kết quả thi đấu.
Loại trầm cảm này bủa vây các VĐV từ nhiều phía, không chỉ là những lời quát mắng từ HLV, những lời chê bai từ đồng nghiệp, đối thủ… mà còn áp lực khủng khiếp về kỳ vọng của những người xung quanh, đặc biệt là khán giả, người hâm mộ.
Nguyên nhân gây trầm cảm mang tính tổ chức:
- Sự cố trong tập luyện (thay đổi kế hoạch, nội dung tập luyện hoặc cơ sở vật chất tập luyện)
- Va chạm với HLV, đồng đội.
- Bất mãn về sự thiếu hỗ trợ từ nhiều phía.
- Bất tiện trong di chuyển, lưu trú ở những kỳ tập huấn, thi đấu.
c. Trầm cảm mang tính cá nhân
Đây là loại trầm cảm xuất phát và tác động trực tiếp lên chính người bệnh. Loại trầm cảm này rất dễ dẫn đến bỏ cuộc, thậm chí tự sát nếu không được phát hiện, chữa trị hay chia sẻ sớm.
Những nguyên nhân thường thấy dẫn đến trầm cảm mang tính cá nhân gồm:
- Bất ổn trong cuộc sống (mất ngủ, sử dụng chất cồn).
- Gặp vấn đề về tài chính.
- Gặp các biến cố lớn trong đời (thất tình, hôn nhân đổ vỡ, người yêu quý đột ngột qua đời).
- Bất mãn về chế độ đãi ngộ, bị thất hứa hoặc bị lừa dối (nợ lương, không được hỗ trợ chữa trị chấn thương, bị đuổi khỏi đội không rõ nguyên nhân).
Những con số đáng suy ngẫm
Theo thống kê được Hội tâm thần học Việt Nam công bố gần đây thì mỗi năm ở Việt Nam có đến khoảng 40.000 người tự sát vì trầm cảm. Riêng trong lĩnh vực thể thao, con số này chưa được thống kê chính thức, nhưng cũng là vấn đề rất cần được quan tâm.
Các khảo sát cho thấy những môn thể thao mang tính chất đối kháng lại có tỷ lệ VĐV mắc chứng trầm cảm thấp hơn so với những môn cá nhân.
Một khảo sát trên 2000 VĐV ở nhiều môn thể thao cho ra kết quả: khoảng 20% số VĐV này gặp căng thẳng cao độ sau khi thi đấu, nhất là khi có kết quả thua hoặc thất bại nặng nề. 5-10% số VĐV này bị căng thẳng cao độ kéo dài dẫn đến trầm cảm.
Những môn thể thao có tỷ lệ VĐV mắc chứng căng thẳng cao độ rồi dẫn đến trầm cảm là những môn đòi hỏi sự khổ luyện từ nhỏ. Thể dục dụng cụ xếp hàng đầu trong số này về mức độ khổ luyện.
Những bé trai, bé gái được bắt đầu huấn luyện từ khi mới chỉ 5 tuổi và kéo dài quá trình khổ luyện đến tận 14-15 tuổi, trước khi đủ trình độ để thi đấu nhiều cấp độ.
Những chương trình đào tạo, tập luyện đến mức khắc khổ không chỉ tác động lên cơ thể mà còn gây ra những ám ảnh suốt đời về tâm lý. Đau đớn thể xác, áp lực phải vượt qua các vòng tuyển chọn và cả ước mơ, ảo tưởng về sự thành công trong tương lai khiến nhiều VĐV nhí “chết yểu sự nghiệp” từ rất sớm.
Một trong những ngôi sao thể dục dụng cụ nổi tiếng nhất thế giới liên quan đến sức khỏe tâm lý là “thần đồng” Simone Biles (Mỹ). Biles dù mới 24 tuổi những đã giành tới 32 huy chương các loại ở đấu trường Olympic và thế giới. Cô là một trong những VĐV thể dục dụng cụ thành công nhất trong lịch sử thể thao Mỹ và thế giới.
Tuy nhiên, cô gái này đã trải qua nhiều biến cố trong quá trình tập luyện và thi đấu: từ việc bị bác sĩ đội tuyển quấy rối tình dục, chấn thương dai dẳng và đặc biệt là áp lực được kỳ vọng quá lớn từ người hâm mộ. Biles mới đây đã bỏ thi đấu nhiều nội dung sở trường ở Olympic Tokyo 2020 vì vấn đề sức khỏe tâm lý, làm dấy lên những lo ngại về vấn đề tế nhị này trong giới thế thao.
Ngoài ra, những ngôi sao lớn khác như “kình ngư” Michael Phelps, VĐV bơi xuất sắc nhất mọi thời đại với 28 huy chương Olympic, giữ kỷ lục giành 23 HCV Thế vận hội, cũng đã từng mắc chứng trầm cảm và nghĩ đến cái chết; hay Naomi Osaka, tay vợt 4 lần vô địch Grand Slam, người châu Á và Nhật Bản đầu tiên giữ vị trí số 1 quần vợt nữ thế giới, cũng gặp vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe tâm lý thời gian qua.
Ở Việt Nam, không ít VĐV gặp vấn đề về tâm lý như: Nguyễn Thị Oanh (mất ngủ, suýt từ giã sự nghiệp điền kinh vì viêm cầu thận); anh em VĐV chạy 400m Quách Công Lịch, Quách Thị Lan từng khủng hoảng tinh thần vì chấn thương kéo dài; võ sĩ karatedo đẳng cấp thế giới Nguyễn Thị Ngoan mắc trầm cảm tới 2 năm, trước khi trở lại sàn đấu…
Còn rất nhiều vấn đề, cá nhân cụ thể từng liên quan đến trầm cảm thể thao mà chúng tôi sẽ tiếp tục đề cập đến ở những bài viết sau về chủ đề nhạy cảm này.
Vươn lên đỉnh cao thế giới ở tuổi 19, tài năng hiếm có của Karate Việt Nam Nguyễn Thị Ngoan đã phải đối mặt với căn bệnh trầm cảm như thế nào.
Tay vợt nữ số 2 thế giới Naomi Osaka vừa làm chấn động làng tennis, vì bỏ Roland Garros 2021 do không muốn dự họp báo. Thế nhưng, BTC Wimbledon tuyên bố sẽ không nhân nhượng cô về việc này.
Khép lại sự nghiệp thi đấu nhiều thăng trầm, giờ đây LaMarcus Aldridge sẽ tiếp tục một cuộc chiến mới với những căn bệnh nguy hiểm.
Chia sẻ của một bà mẹ "hot girl" sau khi hoàn thành cuộc đua marathon lần đầu tiên trong cuộc đời về chạy bộ đã thay đổi cuộc đời cô gây sốt cộng đồng mạng.
Cuộc hôn nhân tưởng chừng đẹp như mơ, với 3 con nhỏ của người mẫu Danielle Lloyd và tiền vệ Jamie O’Hara chính thức tan vỡ vào tháng 12 năm ngoái.
Bình luận
T1 một lần nữa khẳng định vị thế số một thế giới về độ phủ sóng, khi dẫn đầu danh sách 10 đội tuyển Esports được theo dõi nhiều nhất năm 2025
Năm 2025 khép lại với những ngôi số 1 xứng đáng – minh chứng cho sự ổn định, bản lĩnh và đẳng cấp của các tay vợt hàng đầu thế giới.
Trong cùng một buổi tối, người hâm mộ Việt Nam chứng kiến hai đội tuyển ở hai môn thể thao khác nhau cùng bị dồn vào chân tường, rồi cùng bùng nổ để xoay chuyển cục diện trước Thái Lan.
Trong ngày 25/12, giải Billiards Carom 3 băng Team League (VBTL) 2025 bắt đầu tranh tài tại CLB TOP Billiards (Phường An Phú Đông, TP.HCM).
Cộng đồng người hâm mộ bóng chuyền Philippines vừa đón nhận tin Pau Soriano chính thức rời Creamline sau 8 năm cống hiến cho đội bóng này.
Zampella để lại sau lưng một di sản đồ sộ - không chỉ là những tựa game đã thay đổi ngành công nghiệp, mà còn là những tiêu chuẩn về sự sáng tạo, chất lượng và cam kết với trải nghiệm người chơi.
Hành trình này khép lại, nhưng cũng mở ra những nền tảng quan trọng cho tương lai của FC Online Việt Nam trên đấu trường khu vực và quốc tế.
Trong thời đại mà các vận động viên ngày càng trở nên chuyên nghiệp và đồng nhất, câu chuyện của Reisman nhắc nhở chúng ta về giá trị của sự độc đáo và phong cách cá nhân.
Trong một diễn biến đầy kịch tính tại giải bóng chuyền nữ Serie A1 Italia, Vallefoglia đã tạo nên bất ngờ lớn khi giành chiến thắng 3-1 trước đội mạnh Milano Chieri ngay trên sân của đối thủ.
Tương lai của EA – dưới sự hậu thuẫn tài chính mạnh mẽ nhưng cũng đầy tranh cãi – đang thu hút sự theo dõi sát sao của cả giới tài chính lẫn cộng đồng game thủ thế giới.
Năm 2025 của Alexander Zverev có phần khó khăn, khi tay vợt người Đức phải chật vật cả về thể lực lẫn tinh thần trong một mùa giải đầy thử thách.
Trong một trận đấu đáng chú ý tại giải vô địch bóng chuyền nam Ba Lan, Lublin đã thể hiện sức mạnh vượt trội khi đánh bại PGE Projekt Warszawa với tỷ số 3-0 trong cả ba set đấu.
Dù hài lòng với những thành tích vang dội trong năm qua, Giám đốc huấn luyện Rexy Mainaky vẫn đặt ra yêu cầu khắt khe về sự ổn định cho các học trò.
Alcaraz đã kết thúc gần 8 năm làm việc với Juan Carlos Ferrero vào đầu tháng này, mặc dù cả hai đã cùng nhau giành được hai danh hiệu Grand Slam trong năm 2025. Cựu vô địch Pháp mở rộng nhấn mạnh rằng ông 'cần thời gian để hoàn toàn vượt qua sự chia tay này'.
Trong loạt trận mới nhất của giải vô địch bóng chuyền nữ Brazil, Osasco đã có một màn trình diễn ấn tượng khi đánh bại Sesi Bauru với tỷ số cách biệt, khẳng định vị thế của mình ở nhóm dẫn đầu.
Trước thềm trận đối đầu với Lublin, PGE Projekt Warszawa đã gặp phải khó khăn không nhỏ khi một số cầu thủ chủ chốt bất ngờ bị ốm và không thể ra sân thi đấu.
Major League Volleyball (MLV) chính thức xác nhận Orlando sẽ là địa điểm đăng cai sự kiện All-Star 2026, mang đến bầu không khí sôi động và đầy hứa hẹn cho người hâm mộ bóng chuyền chuyên nghiệp tại Mỹ.
MLP cho biết việc rút gọn lịch và mở rộng hệ sinh thái MiLP/Jr. MLP nhằm tăng tính cạnh tranh, tối ưu vận hành và tạo thêm cơ hội phát triển cho các cấp độ vận động viên.
Ở tuổi 75, HLV Mai Đức Chung tiếp tục dẫn dắt tuyển nữ Việt Nam tham dự VCK châu Á 2026. Đâu là lý do để VFF tiếp tục chọn lựa.
Trong một mùa giải đầy thách thức và cạnh tranh khốc liệt, VakıfBank đã khẳng định vị thế vượt trội của mình ở giải vô địch quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ khi kết thúc giai đoạn lượt đi mà vẫn giữ được thành tích bất bại và đứng ở ngôi đầu bảng xếp hạng.
Sau khi chuỗi 1.297 trận ghi ít nhất 10 điểm bị cắt đứt, LeBron James khẳng định anh luôn ưu tiên lối chơi đồng đội và sự hiệu quả hơn là việc cố gắng duy trì các kỷ lục cá nhân.
Golden State Warriors đang hoạt động tích cực trên thị trường chuyển nhượng khi đàm phán với Nets, Pelicans và Bulls nhằm tìm kiếm những sự bổ sung chất lượng cho hàng trong với mức giá hợp lý.
Kể từ khi Filippo Inzaghi giải nghệ, chiếc áo số 9 của Milan đã trở thành một "vật phẩm bị nguyền rủa". Giờ đây, Niclas Fullkrug là cái tên tiếp theo đối mặt với thử thách tâm linh đầy khắc nghiệt này.
Dù sẽ bước sang tuổi 75 trong năm 2026, HLV Mai Đức Chung vẫn được VFF tin tưởng giao trọng trách dẫn dắt đội tuyển nữ quốc gia, hướng tới mục tiêu then chốt là VCK bóng đá nữ châu Á 2026.
Vượt qua những siêu sao hàng đầu như Jeremy Doku hay Kylian Mbappe, tài năng trẻ Lamine Yamal đã khép lại năm 2025 với vị thế "vua rê bóng" tuyệt đối của bóng đá thế giới.
Sau thất bại nặng nề trước Phoenix Suns, HLV JJ Redick đã không ngần ngại chỉ trích thái độ thi đấu thiếu quyết tâm và những sai lầm phòng ngự ngớ ngẩn của các cầu thủ Los Angeles Lakers.
Dù Golden State Warriors giành chiến thắng đậm đà trước Orlando Magic, tâm điểm lại dồn vào màn tranh cãi nảy lửa giữa HLV Steve Kerr và Draymond Green, khiến tiền phong này tự ý rời băng ghế dự bị vào phòng thay đồ để "hạ hỏa".
Dù chuyển đến Lyon với hy vọng cứu vãn sự nghiệp và tìm suất dự World Cup, Endrick đang đối mặt với một "lời nguyền" lịch sử tại Real Madrid mà rất ít tiền đạo có thể vượt qua.
Dù có quan tâm đến Anthony Davis, Atlanta Hawks được cho là sẽ không "tất tay" các tài sản quan trọng để chiêu mộ ngôi sao của Dallas Mavericks, thay vào đó họ có thể tìm kiếm các phương án thay thế Kristaps Porzingis.
Siêu máy tính dự đoán Arsenal sẽ vượt mặt Man City để vô địch Ngoại hạng Anh với 87 điểm, trong khi Wolves lập kỷ lục buồn và Tottenham tụt dốc thê thảm.
Trong khi Aryna Sabalenka tự tin khẳng định việc đối đầu Nick Kyrgios sẽ "nâng tầm quần vợt nữ", thì những tiết lộ mới đây về Martina Navratilova lại cho thấy một góc nhìn khác.
Với vị trí thứ 4 tại Tour de France 2025, Oscar Onley đã chính thức đầu quân cho Ineos Grenadiers với bản hợp đồng dài hạn. Sự gia nhập của tài năng trẻ người Scotland được kỳ vọng sẽ chấm dứt cơn khát danh hiệu kéo dài 7 năm của đội đua Anh tại các giải Grand Tour.
Huấn luyện viên trưởng đội tuyển đơn nam Malaysia Kenneth Jonassen tin rằng tay vợt Leong Jun Hao vẫn còn thời gian để trở thành một vận động viên đẳng cấp hàng đầu, nhưng cần phải nỗ lực hơn nữa nếu muốn thành công.
Tiến Linh không lọt vào Top 3 Quả bóng Vàng 2025. Một điều không quá bất ngờ với một năm thi đấu thiếu nhiều dấu ấn so với các đồng nghiệp của Quả bóng Vàng 2024.
Milwaukee Bucks được cho là đang để mắt đến Andrew Wiggins và Corey Kispert để nâng cấp đội hình quanh Giannis Antetokounmpo, tạo nên cuộc cạnh tranh thú vị với Los Angeles Lakers trên thị trường chuyển nhượng.
Giải đấu biểu diễn One Point Slam vừa công bố danh sách với thêm sự góp mặt của nhà vô địch Olympic Zheng Qinwen và huyền thoại Naomi Osaka.
Sau ca phẫu thuật lưng, cựu số 1 thế giới người Đan Mạch Viktor Axelsen đang đối mặt với cuộc khủng hoảng phong độ và thứ hạng nghiêm trọng nhất trong sự nghiệp.
Venus Williams tiết lộ cô gặp Andrea Preti trong một chuyến đi Ý vào năm 2024 và khẳng định cô nhanh chóng nhận ra rằng anh ấy chính là người mà cô sẽ kết hôn.
Không cần đến những công nghệ "điên rồ", bí quyết giúp Tadej Pogacar trở nên bất bại nằm ở khả năng phục hồi vô song và sự chuẩn bị hoàn hảo cho từng chi tiết nhỏ. Đội ngũ huấn luyện UAE Team Emirates vừa hé lộ lộ trình đầy tham vọng của tay đua số 1 thế giới trong mùa giải 2026.
Tài năng quần vợt trẻ người Philippines Alexandra “Alex” Eala vừa giành huy chương vàng đầu tiên tại Đại hội Thể thao Đông Nam Á.