Môn billiards bắt nguồn từ đâu?
Billiards & snooker là cách gọi chung của nhiều trò chơi trên bàn bao gồm 1 cây gậy và những viên bi. Hầu hết các nước nói tiếng Anh thường chơi trò này theo kiểu billiards English. Ở Nga, trò chơi mang tên "kim tự tháp" với 1 bi cái màu đỏ hoặc vàng cùng 15 bi mục tiêu màu trắng được đánh số. Tại nhiều nước khác, người ta gọi là pool, snooker, carom...
Ngày nay, billiards & snooker có các kiểu chơi chính: carom chơi trên mặt bàn không có lỗ, còn các mặt bàn có lỗ bao gồm pool, snooker và bida Anh (billiards English).
Tại SEA Games 31 ở Việt Nam từ ngày 12-23/5/2022, các nội dung của billiards & snooker được đưa vào chương trình thi đấu bao gồm carom 1 băng, carom 3 băng, pool 9 bi, pool 10 bi, billiards English và snooker 6 bi đỏ.
Đây là trò chơi có lịch sử khá lâu đời, từng được đại văn hào Shakespeare nhắc tới trong tác phẩm "Antony và Cleopatra" năm 1674.
Trên thật tế, từ billiards từng được ghi nhận sớm nhất vào các năm 1340. Billiards bắt đầu từ trò chơi trên cỏ, sau đó được đưa vào nhà, chơi trên bàn được phủ vải xanh tượng trưng cho cỏ. Ở châu Âu, đây là trò chơi ưa thích của vua chúa và giới quý tộc.
Những tài liệu đầu tiên nhắc tới billiards đều ở Pháp. Tiếc thay, lịch sử không ghi nhận ai là cha đẻ của trò chơi này. Vì phải đến thế kỷ 15, billiards mới được nhắc đến nhiều hơn và có tài liệu lưu trữ đến ngày nay do phổ biến ở vùng Bắc Âu.
Theo nhiều nhà nghiên cứu thừa nhận, billiards xuất phát từ “billiart”, tiếng Pháp có nghĩa là cây gậy bằng gỗ dùng để đánh bóng. Quả bóng được gọi là “bille".
Còn vì sao billiards có nội dung gọi là pool? Pool ban đầu có ý nghĩa là hành động đặt cược. Vào đầu thế kỷ 19, các trường đua ngựa đều có những phòng pool để người xem thử thời vận.
Sau cuộc Cách mạng Công nghiệp, chủ các phòng pool lắp thêm bàn billiards cho khách "giết thời gian" giữa quãng nghỉ của các cuộc đua ngựa.
Ở Việt Nam, billiards du nhập từ thời Pháp thuộc để tầng lớp thượng lưu và các sĩ quan giải trí. Cho đến cuối thập niên 1980, billiards vẫn chỉ là một môn giải trí. Phía Bắc thích chơi pool. Phía Nam thích chơi carom.
Sau nhờ ý tưởng của ông Hoàng Vĩnh Giang, billirds được định hướng và phát triển như một môn thể thao thành tích cao. Đến nay, bộ môn này đem về cho thể thao Việt Nam 1 HCV, 2 HCB, 2 HCĐ ở Asian Games và 11 HCV, 15 HCB, 17 HCĐ tại SEA Games.
