Có thể thấy rõ hiện trạng của tuyển bóng chuyền nam Việt Nam chính ở thời điểm này, khi đội mới bị loại khỏi danh sách tham dự Asian Games và thầy trò HLV Trần Đình Tiền cũng vừa trải qua 2 trận thua nặng, đều với tỷ số 0-3 trước Thái Lan và Indonesia tại chặng 1 của SEA V.League.   

Nhìn nhận thẳng thắn, có dự tranh Asian Games vào tháng 9 tới, ĐTVN cũng khó thoát được thảm cảnh giống như hai kỳ Á vận hội từng góp mặt (hạng 16 năm 2010 và hạng 14 năm 2018). Qua 3 thập kỷ hội nhập quốc tế,  bóng chuyền nam Việt Nam có xuất phát điểm thấp và vẫn đang tụt lại xa so với mặt bằng chung châu lục. Trong khi đó, đội nữ thuận lợi hơn nhiều, cả về tính cạnh tranh và khả năng vươn cao, được minh chứng rõ qua hạng 6 ở Asian Games 2018. 

Ở  SEA Games, dù có những bước tiến đáng kể song ĐTVN chưa từng chạm được tới HCV và có một lần thắng được Indonesia, thậm chí luôn thua đậm. Hai kỳ SEA Games 31 và 32, Việt Nam đều thắng Thái Lan trong những trận cầu quyết định (bán kết năm 2022 và tranh hạng 3 năm 2023). Tuy nhiên, mới đây, Từ Thanh Thuận cùng các đồng đội đã phải nhận liền  hai thất bại nặng trước người Thái tại AVC Challenge Cup và SEA V.League.

Xét tương quan các đối thủ, nhất là Campuchia đã bứt phá ngoạn mục, bên cạnh một Indonesia vượt trội và Thái Lan đang trở lại mạnh mẽ, mục tiêu bảo vệ một tấm huy chương ở SEA Games 33 với bóng chuyền nam Việt Nam cũng đã đầy thách thức. 

Chính rào cản về trình độ, thành tích, đặc biệt sau hai kỳ Asian Games thảm bại, đã khiến các nhà quản lý, huấn luyện, rồi đến cả các cầu thủ, đều chưa bao giờ nhắm đến đích châu lục cho bóng chuyền nam. Các giải đấu đỉnh cao châu lục lâu nay, hầu hết đều bị bỏ qua, với lý do vượt quá khả năng phấn đấu, chẳng học hỏi được gì, chưa kể còn liên quan đến vấn đề kinh phí. Lần gần nhất mà Việt Nam dự tranh giải vô địch châu Á đã cách đây 14 năm.  

Trên thực tế, bóng chuyền nam Việt Nam đang tập trung mọi nguồn lực cho SEA Games. Đáng nói hơn, ĐTVN cũng đang “giậm chân tại chỗ” ở SEA Games  trong một vòng luẩn quẩn và sự phụ thuộc quá lớn. Kế hoạch tập huấn thi đấu của ĐTQG suốt một thời gian dài được xây dựng theo kiểu cách  “năm một” với SEA Games là mục tiêu duy nhất.

Từng có khoảng thời gian dài tuyển nam cả năm chỉ dự duy nhất một giải là SEA Games. Cũng có những năm không có SEA Games, Tuyển nam không được tập trung. Ngay như 2023,  ĐTQG sẽ tập huấn trong khoảng 5 tháng, bắt đầu từ tháng 4 để dự tranh SEA Games 32. Nếu không có hai giải AVC Challenger Cup và SEA Games  V.league, như thường lệ, đội sẽ giải tán ngay sau SEA Games. 

Việc một năm được dự tranh 3 giải đấu quốc tế  cũng đã là một con số “kỷ lục” đối với ĐTQG nam.  Ngoài những “thu hoạch” về thành tích, chuyên môn, như giải AVC Challege Cup mà ĐTVN đoạt hạng 4, trong đó có chiến thắng trước Đài Bắc Trung Hoa, còn  mang tới một nhận thức mới quan trọng, cho những quyết tâm và hi vọng đột phá cho bóng chuyền nam.

Như chia sẻ của Tổng thư ký Liên đoàn Bóng chuyền Việt Nam Lê Trí Trường. Đội tuyển nam dù khó song vẫn có tiềm năng và có cách thức để vươn mạnh ra châu lục, từng bước nâng cao thứ hạng và tiếp cận châu Á. Cũng theo ông Trường, có rất nhiều việc phải làm, song “điểm nhấn” để thúc đẩy mạnh ĐTQG nam là phải cố gắng để tạo nguồn kinh phí tốt và tìm kiếm các giải đấu chất lượng phù hợp để đội được tập huấn, thi đấu, cọ xát, nâng cao trình độ thường xuyên. 

Rõ ràng ĐTQG nam cần có một sự thay đổi căn bản, rõ nhất về cách thức tập huấn thi đấu để có thể thoát ra khỏi tình trạng “giậm chân tại chỗ” kéo dài ở SEA Games. Nếu chỉ phụ thuộc vào SEA Games, và làm theo cách cũ,  đội sẽ gần như nghỉ dài hạn từ tháng 9/2023 để chờ đến kỳ Đại hội tiếp theo tổ chức vào tháng 11/2025. 

Theo HLV trưởng Trần Đình Tiền, sự xuất hiện của giải đấu SEA V,League ở nội dung nam chắc chắn sẽ là một cú “hích” quan trọng cho cả 4 đội bóng dự tranh, đặc biệt ĐTVN vốn đang thiếu các cơ hội thi đấu cọ xát đỉnh cao. Chắc chắn, qua giải, cả Ban huấn luyện, cả đội, từng cầu thủ đều sẽ có những tích lũy, thu hoạch quý giá. ĐTVN có thêm tới 2 trận thi tài chất lượng cao  với Indonesia và Thái Lan, thay vì chỉ trông chờ vào mỗi SEA Games. Riêng năm nay, với ba giải, thầy trò ông Tiền sẽ có tới 5 cuộc chạm trán với ĐTQG Thái Lan.