Làm thế nào mà Messi lại có thể khiến các trận đấu có sự xuất hiện của anh trở nên thú vị như vậy? Bài viết của hai tác giả Jonathan Wilson và Graham Hunter trên Bleacher Report sẽ phần nào lý giải chuyện này.
Messi có chiến thuật của riêng mình
Một số người sẽ cho rằng với một đội bóng sở hữu một tài năng xuất chúng thiên bẩm như Lionel Messi gần như không cần đến chiến thuật. Điều quan trọng là đội bóng cần phải làm là xây dựng một "nền tảng" vững chắc cho Messi thoải mái chơi bóng theo ý thích của mình. Khi đó các chiến thắng sẽ đến dồn dập.
Nhưng thực tế thì không bao giờ đơn giản như lời nói. Nếu phải so sánh thì chuyện xây dựng một đội hình chiến thuật làm bệ phóng cho Messi tỏa sáng không hề đơn giản như cái cách mà Diego Maradona nhận được sự hỗ trợ tối đa từ đồng đội để dẫn dắt đội tuyển Argentina vô địch World Cup 1986.
Năm ấy, Maradona tỏa sáng rực rỡ nhờ được chơi tự do trong sơ đồ chiến thuật 3-5-2 của HLV Carlos Bilardo. Trong đó, Jorge Burruchaga thường lùi xuống tận hàng tiền vệ để nhận bóng, chọc khe cho đồng đội hoặc đi bóng để thu hút hậu vệ đối phương. Jorge Valdano là một tiền vệ tấn công cực kỳ thông minh, trong khi hai cầu thủ chạy cánh là Ricardo Giusti và Julio Olarticoechea thì đầy tốc độ cũng như khéo léo.
Trở lại với câu chuyện của Messi, một thực tế không thể phủ nhận là sự hiện diện của ngôi sao Argentina ở bất kỳ một đội bóng nào cũng sẽ tạo ra một sự khác biệt rất lớn. Mọi chiến thuật đều có điểm mạnh của nó, nhưng việc Messi xuất hiện trên sân đồng nghĩa rằng chiến thuật mà đội bóng của anh đang áp dụng không nhất thiết phải thay đổi chỉ để phục vụ Messi.
Tháng 05/2015, vài ngày sau khi Barcelona bị Bayern Munich đánh bại ở Champions League, HLV Jose Mourinho đã có một bài phân tích trên về thất bại đau đớn này của đội bóng xứ Catalan trên tờ The Guardian.
Trong đó, chiến lược gia người Bồ Đào Nha có nói rằng: "Một Barcelona không Messi khác rất nhiều một Barcelona có Messi. ... Khi phân tích đội bóng này, các bạn phải nhớ rằng chàng trai này có thể tạo mọi sự khác biệt".
Chắc chắn, đây không phải là những lời nói xã giao của Jose Mourinho. Đó là một sự thật rõ ràng. Nhưng thành tích tương phản của Messi ở câu lạc bộ và đội tuyển quốc gia trong cả một thập kỷ qua đã chỉ ra rằng, việc tạo xây dựng một chiến thuật phù hợp cho Messi, nhưng Bilardo từng làm cho Maradona vào năm 1986 là một điều không hề dễ dàng.
Mặt khác, với tài năng chơi bóng thiên bẩm của mình, Messi sẽ giúp các HLV của anh thực hiện được những ý đồ chiến thuật mà bình thường họ không nghĩ đến. Bằng cách này, Messi đã tham gia định hình quá trình phát triển chiến thuật của bóng đá đương đại trong thời gian qua.
Tấn công từ cánh vào trung lộ
Tại học viện đào tạo cầu thủ trẻ huyền thoại La Masia của Barcelona, các cậu bé được dạy cách chơi bóng như các cầu thủ của đội một. Đây là một cách làm nhằm giúp các cầu thủ trẻ của Barcelona không mất quá nhiều thời gian để hòa nhập với lối chơi của đội hình chính khi được đôn lên từ đội trẻ.
Ở Barcelona, đội hình phổ biến được các HLV áp dụng là 4-3-3 với lối chơi pressing toàn sân, áp sát đối thủ một cách nhanh nhất để giành lại quyền kiểm soát bóng. Nhưng có một vấn đề là Messi không thích hợp cho bất kỳ vai trò nào trong sơ đồ 4-3-3. Anh muốn được chơi như một số 10 cổ điển giống Diego Maradona hay Juan Roman Riquelme, hoạt động ngay phía sau 2 tiền đạo cắm và kết nối họ với hàng tiền vệ trong sơ đồ 4-3-1-2.
Nói về chuyện này, ông Alex Garcia, huấn luyện viên của Messi ở đội U16 Barcelona từng bố trí tiền đạo Argentina đá lệch cánh phải ở mùa giải 2002/03 có hé lộ rằng: "Cậu ấy không muốn đá ở cánh. Leo nói với tôi rằng, mỗi khi có cơ hội cậu ấy sẽ chạy cắt vào trong. Đó vốn là một chuyện bình thường, bạn không thể kìm hãm tài năng của cậu ấy. Chính vì thế, tôi đã để cho cậu cấy chơi ở nhiều vị trí khác nhau".
Nhưng dù Garcia có bố trí Messi chơi ở vị trí nào thì tiền đạo Argentina vẫn có xu hướng di chuyển bó vào trong. Sau khi được đôn lên đội một, mọi chuyện vẫn không có gì thay đổi. Messi chủ yếu được xếp đá ở cánh phải, nhưng bao giờ anh cũng chạy cắt vào vị trí hộ công ở ngay phía sau tiền đạo cắm.
Một trong những bàn thắng tiêu biểu cho phong cách thi đấu của Lionel Messi là pha lập công vào lưới Getafe ở bán kết Cúp nhà Vua năm 2007. Sau khi nhận bóng từ đồng đội ở giữa sân, Messi thực hiện một pha dốc bóng từ cánh phải vào thẳng trung lộ để ghi bàn.
Video bàn thắng của Messi vào lưới Getafe năm 2007
Dần dần, phong cách thi đấu này của Messi không còn là vấn đề với Barcelona mà thậm chí còn trở thành một phần chiến lược của đội bóng xứ Catalan. Niềm tin về tính hiệu quả trong lối đá của Messi đã được củng cố khi vào thời điểm ấy Barcelona cũng đang sở hữu một cầu thủ vô cùng kỹ thuật đá bên cánh trái, nhưng cũng có xu hướng bó vào trong như một tiền đạo. Người ấy là Ronaldinho.
Mặt khác, 3 sự lựa chọn ở vị trí tiền đạo cắm vào thời điểm ấy là Samuel Eto'o, Eidur Gudjohnsen và Javier Saviola. Đó đều là tất cả cầu thủ thi đấu một cách thông minh và sẵn sàng lùi sâu, hoặc dạt sang cánh để tạo không gian cho các cầu thủ chạy cánh bó vào trong. Cách chơi này giúp tiền đạo và cầu thủ chạy cánh hoán đổi vị trí một cách linh hoạt nên hậu vệ đối phương rất khó nắm bắt để ngăn chặn.
Nhưng cũng phải cho đến khi Dani Alves rời Sevilla để gia nhập Barcelona vào năm 2008 thì phong cách tấn công trên diện rộng ở Barcelona dưới thời HLV Pep Guardiola mới thực sự phát triển đến đỉnh cao.
Trước Alves, hậu vệ cánh phải Gianluca Zambrotta cũng được đánh giá là một cầu thủ có xu hướng tấn công rất thông minh. Nhưng Dani Alves thậm chí còn làm tốt hơn nữa. Anh và Messi nhanh chóng tìm được sự ăn ý đến mức mỗi khi hậu vệ người Brazil có bóng ở cánh thì y như rằng Messi sẽ chạy cắt vào bên trong để chuẩn bị nhận đường chuyền. Rất nhiều bàn thắng của Barcelona đã đến theo công thức này.
Ở đây có hai vấn đề cần phải chú ý. Trước hết, Messi thuận chân trái nên điểm yếu của anh dĩ nhiên là chân phải. Chính vì thế, cần phải có một đối tác ăn ý khi thực hiện những pha di chuyển từ cánh phải vào trung lộ.
Vấn đề sớm được nhắc đến khi Liverpool hạ gục Barcelona tại vòng 1/8 Champions League mùa giải 2006/07 bằng luật bàn thắng trên sân khách. Khi đó, HLV Rafael Benitez đã bố trí một hậu vệ thuận chân phải là Alvaro Arbeloa đá ở cánh trái trong trận lượt về, dù hậu vệ người Tây Ban Nha vốn được sử dụng nhiều hơn ở vị trí hậu vệ cánh phải. Mục đích không gì khác là ngăn chặn những pha đi bóng bằng chân trái từ cánh phải chéo sanh cánh trái của Lionel Messi.
Dĩ nhiên, chiến thuật này chỉ có thể áp dụng một lần, bởi nó không phải là một cách an toàn để ngăn chặn một cầu thủ có xu hướng băng cắt từ cánh vào trung lộ.
Một phần nguyên nhân là Messi phối hợp với nhau cực kỳ ăn ý với Alves, một cầu thủ có thể không được đánh giá cao về khả năng phòng ngự nhưng lại là một cầu thủ vô cùng xuất sắc. Bằng chứng là hậu vệ người Brazil đã có đến 42 pha kiến tạo cho Messi, thành tích tốt hơn bất cứ cầu thủ nào khác của Barcelona hay đội tuyển Argentina.
Mặt khác, việc bố trí một hậu vệ cánh ngăn chặn những pha di chuyển vào trung lộ của Messi cũng đồng nghĩa rằng các Alves sẽ có nhiều không gian hơn để đi bóng. Còn nếu hậu biên của đối phương cố gắng tìm cách ngăn chặn đường chuyền của Alves thì Messi lại gặp thuận lợi trong việc di chuyển.
Nhưng mối nguy hiểm mà lối chơi tấn công từ cánh vào trung lộ mang lại không chỉ có như vậy. Năm 2009, Sir Alex Ferguson đã thử nghiệm với một cách đá mới cho Man Utd khi Cristiano Ronaldo được khuyến khích bó vào trung lộ, còn Wayne Rooney lại được yêu cầu di chuyển nhiều hơn sang cánh.
Kết quả là Man Utd chia điểm với Porto tại tứ kết Champions League sau một trận hòa 2-2 mà hậu vệ Aly Cissokho không thể nào ngăn nỗi những pha đi bóng bên cánh trái của Ronaldo. Mặt khác, Rooney cũng có thể học được nhiều điều từ chính màn trình diễn của Ronaldo để áp dụng cho bản thân.
"Khi một tiền đạo tấn công từ cánh vào trung lộ, anh ta sẽ trở lên nguy hiểm hơn nhiều", Ferguson chia sẻ trên The Guardian, "Đó là sự thật, tôi đã nhìn thấy các tiền đạo cắm bắt đầu thi đấu tệ hại khi được xếp đá ở trung lộ. Họ sẽ trở nên nguy hiểm hơn nhiều nếu di chuyển rộng trước khi thực hiện những tình huống chạy cắt vào trung lộ. Thierry Henry là một cầu thủ như vậy".
"Thỉnh thoảng, Wayne Roooney cũng cố gắng tạo ra những tình huống như vậy. Câu ấy sẽ tìm cách tạo ra không gian để chơi bóng bằng cách rời khỏi trung lộ để đến những vị trí ít gây nguy hiểm hơn với hàng phòng ngự đối phương".
Quay ngược ngược dòng thời gian về những năm cuối của thập niên 1950 và những năm đầu của thập niên 60, việc các đội bóng chuyển đổi từ sơ đồ WM, hoặc 3-2-2-3 sang sơ đồ 4 hậu vệ cũng chịu ảnh hưởng rất nhiều bởi vai trò của các cầu thủ chạy cánh. Cụ thể, sơ đồ mới cho phép các đội bóng thay đổi việc tấn công từ cánh này sang cánh khác rất dễ dàng và nhanh chóng.
Trong sơ đồ bốn hậu vệ, một trung vệ sẽ có nhiệm vụ bao quát tình hình, trong khi trung vệ còn lại có thể dạt ra cánh để ngăn chặn cầu thủ chạy cánh của đối phương. Ở đây, vấn đề mấu chốt là khả năng tăng tốc. Khi nắm bắt đúng thời cơ để tung ra một cú tăng tốc, các cầu thủ chạy cánh sẽ dễ dàng vượt qua hậu vệ của đối phương.
Và một trong những mục tiêu chính mà các nhà phát triển chiến thuật bóng đá hướng đến trong 50 năm qua là cố gắng tạo ra không gian chơi bóng cho các tiền đạo. Một trong số này là cách di chuyển chéo vào trung lộ. Khi một tiền đạo chỉ đứng cách hậu vệ đối phương khoảng 3 mét, anh ta có thể chọn cách ngoặt bóng đột ngột để tấn công vào vị trí khoảng trống giữa các hậu vệ đối phương
Dĩ nhiên, các hậu vệ vẫn có thể bước lên và ngăn chặn trước khi tiền đạo chạy vượt qua, nhưng điều này đòi hỏi một khả năng phán đoán và sự nhạy cảm cực cao trong vài phần trăm giây. Và thực tế thì không nhiều người có thể ngăn cản Messi trong một tình huống như vậy. Jerome Boateng có lẽ là người hiểu rõ nhất cảm giác này khi bị Messi biến thành trò trong trận bán kết lượt đi Champions League 2014/15 giữa Barcelona và Baeyrn Munich.
Video Messi biến Boateng thành trò hề tại Champions League
Messi không phải là tiền đạo đầu tiên áp dụng lối tấn công từ cánh vào trung lộ. Chiến thuật này đã được sử dụng phổ biến tại Italia trong những năm 1970. Một ví đơn giản là 1 trong 2 tiền đạo có thể dạt sang cánh trái để phối hợp với hậu vệ bên cánh đó trước khi bất ngờ chuyển bóng sang cánh phải mà đối thủ đã lơ là mất tập trung.
Khi đó, các cầu thủ ở cánh phải có thể trực tiếp dứt điểm để ghi bàn hoặc chuyền ngược lại cánh trái khi cánh bên này không thuận lợi để dứt điểm, nhưng lại thu hút phần lớn cầu thủ đối phương. Triết lý này đã được áp dụng vô cùng hiệu quả tại Barcelona dưới thời HLV Pep Guardiola.
Còn tiếp...
Messi đang tiến rất gần đến việc phá kỷ lục về kiến tạo của đàn anh Xavi ở Barca sau khi hỗ trợ cho Suarez và Griezmann ghi bàn trước Villarreal.
Bình luận
Cặp đôi nam số 5 thế giới Man Wei Chong-Tee Kai Wun không thể chủ quan, dù nhiều người tin rằng họ đã tránh được bảng đấu tử thần tại Chung kết World Tour, giải đấu bắt đầu vào thứ Tư tại Hàng Châu, Trung Quốc.
Dù chưa thắng vòng bảng, tuyển bóng rổ Việt Nam vẫn còn cửa vào bán kết SEA Games 33 qua loạt trận tranh vé gặp Indonesia (nam) và Malaysia (nữ).
Mang thai ở tuần thứ 36, nhưng Aulia Medina Warda vẫn cùng tuyển cờ vua nữ Indonesia giành HCV nội dung cờ nhanh đồng đội tại SEA Games 33, tạo nên khoảnh khắc giàu cảm xúc của đại hội.
Sáng 16/12/2025, tại TP.HCM, Lễ xuất quân của Đoàn Thể thao Người khuyết tật Việt Nam tham dự ASEAN Para Games 13 (Thái Lan) đã diễn ra trong không khí đầy tự hào.
Với mục tiêu cao nhất là Top 4-5 khu vực, Đoàn Thể thao người khuyết tật chính thức xuất quân vào ngày 16/12/2025 để tham dự ASEAN Para Games 13 tại Thái Lan (15/01 - 27/01/2026).
Trực tiếp SEA Games 33 chiều ngày 16/12 sẽ cập nhật những tin tức, hình ảnh, video mới nhất về thành tích thi đấu của VĐV Đoàn Thể thao Việt Nam.
Cập nhật lịch thi đấu nội dung bóng chuyền trong nhà SEA Games 33 ngày hôm nay 16/12, tâm điểm là cuộc đụng độ Việt Nam và Thái Lan diễn ra vào lúc 17h30.
Nguyễn Thị Oanh đang đứng trước cột mốc 15 tấm HCV SEA Games, đúng bằng thành tích với hai tượng đài điền kinh Đại hội đến từ Philippines và Myanmar.
Nữ tuyển thủ Tokyogurl của đội tuyển Liên Quân Thái Lan vừa bị loại khỏi SEA Games 33 sau khi bị phát hiện sử dụng phần mềm trái phép trong trận đấu ngày 15/12.
SEA Games 33 chấn động khi Thái Lan quyết định rút đội tuyển nữ Liên Quân Mobile (AOV) khỏi giải đấu ngay trên sân nhà, chỉ vài giờ trước trận chung kết nhánh thua.
Link trực tiếp các môn thi đấu SEA Games 33 ngày 16/12: Đoàn thể thao Việt Nam sẽ tiếp tục hướng tới những tấm huy chương vàng trong ngày thi đấu cuối cùng của điền kinh.
Vận động viên xuất sắc nhất của Taekwondo Việt Nam trong gần một thập kỷ qua - Trương Thị Kim Tuyền vừa tuyên bố giải nghệ sau kỳ SEA Games 33 không thành công.
Lịch thi đấu Đoàn Thể thao Việt Nam ở SEA Games 33 ngày 16-12 mang đến nhiều hy vọng HCV khi môn điền kinh bước vào ngày thi đấu cuối cùng...
3 nữ xạ thủ Việt Nam Nguyễn Thùy Dung, Nguyễn Thùy Trang, Trịnh Thu Vinh đều thể hiện tốt tại vòng loại 25m súng ngắn qua đó góp mặt trong vòng chung kết.
Vượt qua "chiếc rào định mệnh" để giành HCV SEA Games cá nhân đầu tiên và cũng là cuối cùng trong sự nghiệp, Quách Thị Lan tiếp bước Bùi Thị Thu Thảo hoàn tất cú đúp HCV đỉnh cao cho điền kinh Việt Nam.
Đội tuyển bơi Singapore đã khép lại SEA Games 33 với thành tích ấn tượng là 19 HCV, 8 HCB và 7 HCĐ, đánh dấu lần thứ 11 liên tiếp đứng đầu bảng tổng sắp huy chương môn bơi.
Trực tiếp SEA Games 33 sáng ngày 16/12 sẽ cập nhật những tin tức, hình ảnh, video mới nhất về thành tích thi đấu của VĐV Đoàn Thể thao Việt Nam.
Sau những ngày thi đấu căng thẳng và cả những khoảnh khắc đầy cảm xúc tại SEA Games 33, kình ngư Võ Thị Mỹ Tiên đã chia sẻ hình ảnh ấm áp bên bạn trai Phạm Thanh Bảo.
Link trực tiếp các môn thi đấu SEA Games 33 ngày 16/12: Đoàn thể thao Việt Nam hứa hẹn sẽ giành thêm nhiều huy chương ở các môn thế mạnh.
Sau chiến thắng 1-0 trước U22 Malaysia tại bán kết SEA Games 33, HLV Tawatchai Damrong-Ongtrakul đã chia sẻ về sự chuẩn bị của U22 Thái Lan trước trận chung kết với U22 Việt Nam.
Tại SEA Games 2025, điền kinh Đông Nam Á đã chứng kiến sự ra đời của một huyền thoại mới mang tên "Thần đồng" Puripol Boonsorn.
Lịch thi đấu Esports SEA Games 33 ngày 16/12: Liên Quân Mobile và MLBB nữ cùng bước vào giai đoạn quyết định tranh huy chương vàng
Chuyên gia của Marca đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Deportivo vs Mallorca thuộc vòng 3 Cúp Nhà vua 2025/26.
Chuyên gia của Marca đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Guadalajara vs Barcelona thuộc vòng 3 Cúp Nhà vua 2025/26.
Chuyên gia của Evening Standard đưa ra dự đoán kết quả trận đấu giữa Cardiff City vs Chelsea thuộc vòng tứ kết Cúp Liên đoàn Anh 2025/26.
Lịch thi đấu môn Điền kinh SEA Games 33 ngày thi đấu cuối cùng 16-12 sẽ chứng kiến các VĐV điền kinh Việt Nam nỗ lực chiến đấu cho chỉ tiêu HCV.
Inter Miami đang thể hiện tham vọng lớn trên thị trường chuyển nhượng, không chỉ để củng cố sức mạnh hiện tại mà còn hướng tới xây dựng một "đội hình trong mơ" cho mùa giải 2026.
MU đã để tuột mất chiến thắng trước Bournemouth trong trận đấu có 8 bàn thắng mà họ dẫn trước cho đến những phút cuối cùng.
Trận đấu giữa MU và Bournemouth đã cống hiến một trong những màn rượt đuổi tỷ số ngoạn mục nhất mùa giải Ngoại hạng Anh, kết thúc với tỷ số hòa 4-4 đầy nghẹt thở.
Ngày hôm nay 16/12, SEA Games 33 sẽ diễn ra các trận đấu bóng bàn ở các nội dung đôi được thể thao Việt Nam đặt nhiều niềm tin.
Đội tuyển Liên Quân Mobile nữ Việt Nam đã trải qua một ngày thi đấu xuất sắc khi toàn thắng các trận đấu diễn ra trong ngày 15/12, qua đó đứng trước cơ hội lớn chinh phục Huy chương Vàng.
Harimoto bùng nổ ở set sáu, thắng áp đảo 11-2 để khép lại trận đấu trong sự vỡ òa của khán giả và đăng quang thuyết phục tại WTT Finals Hong Kong 2025.
Tay vợt Trung Quốc Wang Manyu đã đánh bại người đồng hương Kuai Man với tỷ số 4-2 để bảo vệ thành công chức vô địch đơn nữ tại WTT Finals 2025.
SEA Games ngày 15/12: Đoàn Việt Nam có thêm 5 HCV, trong đó điền kinh bùng nổ với Quách Thị Lan, Nguyễn Trung Cường và Nguyễn Thị Oanh.
Liên đoàn Cầu lông Thế giới đã tổ chức Lễ trao giải Vận động viên xuất sắc nhất năm tại Hàng Châu, Trung Quốc. Sau sự kiện này, các tay vợt hàng đầu thế giới sẽ tranh tài tại World Tour Finals 2025.
Cập nhật bảng xếp hạng nội dung thi đấu Liên Quân Mobile đồng đội nam và đồng đội nữ tại SEA Games 33 được tổ chức tại Thái Lan.
Tay vợt Polina Kudermetova thuộc WTA Tour đã trở thành người Nga mới nhất thay đổi quốc tịch thi đấu, tiếp nối một loạt các tay vợt khác đã đưa ra quyết định tương tự trong những tháng gần đây.
Chủ tịch Liên đoàn Cầu lông Malaysia (BAM) Tengku Zafrul nhấn mạnh kinh nghiệm và triết lý của HLV người Indonesia là vô giá, đồng thời khẳng định thất bại tại SEA Games không thể xóa bỏ thành công lịch sử của Malaysia tại Giải vô địch thế giới hồi tháng 8.
Bộ sưu tập huy chương vàng của đoàn thể thao Indonesia tại SEA Games 2025 đã được tăng thêm sau khi môn wushu đóng góp thêm 2 huy chương vàng.
Huy chương vàng mới nhất tại Thái Lan giúp Rizki tiếp tục chuỗi thành tích tích cực tại đấu trường Đông Nam Á. Trước đó, anh cũng đã giành huy chương vàng ở nội dung 73 kg tại SEA Games 2023 diễn ra ở Campuchia.