Bóng cửa: Quý tộc ở châu Âu và bình dân ở Việt Nam
Vừa ăn thịt nướng vừa chơi thể thao
Xuất phát điểm của môn thể thao này rất đơn giản. Giới quý tộc Pháp mới là “dân chơi” chính hiệu khi nghĩ ra môn này, trước khi người Anh phổ biến nó ra toàn thế giới. Từ những năm 1800, giới quý tộc Pháp rất thích tổ chức tiệc nướng ngoài trời. Nhưng khiêu vũ thì không thể tổ chức ngoài trời được mà săn thú thì không có thời gian ăn đồ nướng. Họ đã sáng tạo một trò chơi với tiêu chí đơn giản là có thể chơi trong vườn, chỉ cần đi dạo nhẹ chứ không phải chạy nhảy, mà nhất là chiếc batong - vật bất ly thân của mọi quý tộc - cũng phải có mặt trong cuộc chơi.
Thế là, môn Croquet (Bóng cửa) ra đời. Luật chơi đơn giản, cách chơi nhẹ nhàng. Chỉ cần có 1 chiếc gậy đẩy, 1 quả bóng gỗ, và cái khung sắt nhỏ để làm cửa cho bóng chạy qua. Vậy là đã sẵn sàng để tham gia cuộc chơi. Có thể nói đây thực sự là một trò chơi tuyệt vời để dành cho một bữa tiệc nướng (BBQ) ở sân sau bất kỳ ngôi nhà bình thường nào ở châu Âu.
Tiết tấu trò chơi chậm và đề cao sự kiên nhẫn và tính chính xác. Cũng như Golf thời hiện đại, trước đấy Croquet là một môn thể thao tuyệt vời để dành thời gian trò chuyện với bạn bè, gia đình mà vẫn là một cách thức thư giãn hiệu quả. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, Croquet có thể là tổ tiên của Billiard và Golf.
Trong cuốn truyện “Alice ở xứ sở diệu kỳ”, bà Hoàng hậu và con thỏ trắng rất thích chơi môn này. Vì vậy mà nhiều trẻ em khắp thế giới đều biết dù chưa một lần chơi Crocquet.
Từ quý tộc châu Âu đến bình dân ở Việt Nam
Giới quý tộc Pháp trước Cách mạng 1789 và giới quý tộc Anh, Thụy Điển, Đan Mạch, Tây Ban Nha… ngày nay vẫn thích chơi Croquet. Đơn giản là vì nó gần gũi và gắn kết gia đình hơn nhiều so với Billiard hay Golf. Từ năm 1830, môn thể thao này đã lan tỏa khắp châu Âu và sau đó là châu Mỹ và toàn thế giới.
Ở châu Âu, trẻ em được chơi bóng cửa từ rất sớm, chỉ cần bé đủ lớn để giữ vững chiếc “vồ” - gậy đẩy bóng. Thường là lúc bé lên 3 -5 tuổi. Trò chơi rất hợp với các bé bởi ngoài sức khỏe, trò chơi còn rèn luyện cho các bé có được sự chú ý, tập trung tốt, kiên nhẫn và dùng lực tay chính xác.
Đây là môn thể thao phổ biến trong các trường mẫu giáo, tiểu học ở châu Âu. Thậm chí, người ta còn biến tấu Bóng cửa lớn thành Bóng cửa nhỏ để trẻ con dễ chơi hơn.
Ở Việt Nam thì các bé chưa biết đến Bóng cửa là gì mà chủ yếu phong trào lại lan rộng trong thể thao người cao tuổi, đặc biệt là ở thôn quê, nơi có những mảnh sân đình rộng rãi, có cây đa, giếng nước.
Nguyên nhân rất đơn giản, như đã nói ở trên, Bóng cửa là môn thể thao trên cỏ hoặc chí ít cũng phải có một bãi đất rộng và phẳng để chơi, để chôn “cửa bóng” chứ nội thành, đất chật người đông, toàn sân bê tông, chôn “cửa bóng” vào chỗ nào, chơi vào lúc nào là không hề đơn giản.
Đến nay, phong trào chơi Bóng cửa nở rộ ở các miền quê phía Bắc. Riêng khu vực Đông Anh (Hà Nội) thì Bóng cửa trở thành ‘truyền thống” kéo dài cả chục năm nay. Trung tâm thể thao huyện Đông Anh đã “gieo” hạt giống môn thể thao quý tộc này và giờ, nó đã phát triển khá ổn định trong cộng đồng người cao tuổi của huyện và một số địa phương lân cận. Nhưng, có lẽ phổ biến trong phong trào chơi Bóng cửa vẫn là làng Xuân Bách, xã Quang Tiến, huyện Sóc Sơn, Hà Nội.
Không chỉ vì phong trào đã có truyền thống cả chục năm nay, mà còn bởi ở đây có nhiều cụ “thất thập cổ lai hy” vẫn tham gia nhiệt tình. Mặt khác, đội Xuân Bách mạnh nhất trong vùng vì các cụ luôn thi đấu gắn kết, mang về nhiều thành tích.
Bóng cửa là một môn thể thao dễ chơi, mang tính đồng đội cao lại không tốn nhiều sức. Khi chơi môn thể thao này, người chơi có thể rèn luyện được tính đoàn kết, chính xác trong từng cú đánh; lại cải thiện được thể lực khi phải di chuyển trên sân trong mỗi lượt đánh.
Ngoài ra, còn phải có chiến thuật để phá bóng đối phương ra ngoài biên càng xa cửa gôn càng tốt.
Có lẽ, Bóng cửa là một môn thể thao phù hợp với thể lực, sức vóc người cao tuổi, nên các cụ rất hào hứng. Bên cạnh đó, nếu ở châu Âu phải chi 100 USD mua 3 gậy đánh bóng, 9 quả bóng, 9 “cửa bóng” thì ở Việt Nam, các cụ tự chế gậy và “cửa bóng” chỉ phải mua quả bóng.
Chẳng thế mà chiều nào sân bóng của làng Xuân Bách cũng vui tươi, rộn rã tiếng nói cười thể hiện sự hào hứng theo từng pha bóng. Nhiều cụ tuổi hơn 80 vẫn góp mặt đều đặn mỗi ngày.
Ông Vũ Trọng Lợi -Vụ trưởng Vụ Thể thao quần chúng (Tổng cục TDTT) cho rằng: “Các cụ chơi Bóng cửa là rất hợp vì chỉ phải vận động nhẹ nhàng, đơn giản; cách tính điểm không có gì phức tạp, lại vui nữa. Động tác thì cũng như cuốc đất, trồng rau vậy thôi, không có phải vươn, nhảy như bóng chuyền hơi, cũng không phải chạy như cầu lông. Chơi bóng lại phải tinh mắt, sáng suốt, tính toán từng đường bóng một nên giúp cải thiện trí nhớ của người cao tuổi. Chúng tôi rất muốn phát triển môn thể thao này rộng khắp, thậm chí với cả trẻ em nữa”.
